اشتون: برای نخستین بار با ایران توافق کردیم

نخستین دور مذاکرات تیم های کارشناسی ایران و گروه 1+5 عصر چهارشنبه و یک روز پس از مذاکرات موفق ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، در مقر سازمان ملل متحد در وین برگزار شد.

در این مذاکرات که پشت درهای بسته انجام شد، تیم های کارشناسی ایران و گروه 1+5 متشکل از کارشناسان هسته ای، علمی و امور تحریم به بررسی ابعاد جزئی و دقیق پیشنهادهای دو طرف پرداختند.

کارشناسان ایرانی از سه وزارتخانه ˈنفتˈ، ˈصنعت، معدن و تجارتˈ و ˈراه و شهرسازیˈ و همچنین ˈبانک مرکزیˈ و ˈسازمان انرژی اتمیˈ در وین با کارشناسان گروه 1+5 گفت و گو می کنند.

ریاست هیأت کارشناسی ایران در مذاکره با گروه 1+5 را ˈحمید بعیدی نژادˈ مدیرکل امور اقتصادی و تخصصی بین المللی وزارت امور خارجه بر عهده دارد و ریاست تیم کارشناسی 1+5 نیز بر عهده ˈاستفان کلمنتˈ دستیار کاترین اشتون گذاشته شده است.

ایران و گروه 1+5 متشکل از آمریکا، روسیه، انگلیس، فرانسه، چین و آلمان در مذاکرات 23 و 24 مهر ماه در ژنو سوییس توافق کردند تا پیش از آغاز دور بعدی مذاکراتشان در روزهای 16 و 17 آبان، کمیته های کارشناسی هسته ای، علمی و امور تحریم برای رفع اختلاف نظرها تشکیل و نتایج این گفت وگوها را در اختیار مذاکره کنندگان اصلی قرار دهند.

آخرین دور مذاکرات ایران و گروه 1+5 دو هفته پیش در ژنو برگزار شد.

ˈمحمدجواد ظریفˈ وزیر خارجه و رییس تیم مذاکرات هسته ای ایران در این دور از مذاکرات، پیشنهاد جدید ایران با عنوان ˈپایانی بر یک بحران غیر ضروری؛ آغازی برای افق های جدیدˈ را روی میز گذاشت.

سپس مذاکرات دو روزه ایران و گروه 1+5 با مسؤولیت ˈعباس عراقچیˈ معاون حقوقی و بین المللی وزیر امور خارجه ایران و ˈهلگا اشمیدˈ معاون ˈکاترین اشتونˈ مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ادامه یافت.

طرفین در این دو روز، چهار دور با یکدیگر گفت وگو کردند و در دور آخر مذاکرات، ظریف و اشتون به جمع مذاکره کنندگان پیوستند.

مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و رییس تیم مذاکره کننده گروه 1+5، این دور از مذاکرات را مثبت خواند و تأکید کرد که برای نخستین بار روی یک بیانیه مشترک توافق شد.

اشتون، همچنین با اشاره به طرح ارایه شده از سوی ایران در مذاکرات، تصریح کرد: کامل ترین طرح ایران را در ژنو دیدیم.

ظریف، نیز پس از پایان مذاکرات گفت: مذاکرات پرثمری را پشت سر گذاشتیم؛ امیدواریم این مذاکرات آغازی برای فاز جدید در روابط باشد تا بحران غیرضروری را خاتمه دهد و افق های جدیدی را باز کند.

عراقچی در پاسخ به این سوال که آیا در مذاکرات کارشناسی وین درباره گام های متقابل تصمیم گیری خواهد شد؟ گفته است: مذاکرات کارشناسی محل تصمیم گیری نیست بلکه این مذاکرات برای توضیح و تبیین مواضع هر دوطرف در ادامه مذاکرات ژنو به طور عمیق تر و گسترده تر است.

عضو تیم مذاکره کننده هسته ای تصریح کرد: تصمیم های مهم در مذاکرات 16 و 17 آبان در ژنو به بحث گذاشته خواهد شد.

شکست بن بست مذاکرات ایران و آژانس

عراقچی سه روز پیش یعنی روز دوشنبه با سفر به وین و در دیدار با ˈیوکیو آمانوˈ مدیرکل آژانس، پیشنهاد جدیدی را برای حل و فصل مسائل باقی مانده میان طرفین روز میز گذاشت که موجب شکسته شدن بن بست مذاکرات پیشین ایران و آژانس شد.

طبق این طرح، ایران آمادگی خود را برای پاسخ به تمامی سوالات و ابهامات آژانس در یک دوره کوتاه زمانی، اعلام کرده است.

ساعتی بعد از دیدار عراقچی با آمانو، مذاکرات تیم های فنی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در فضایی متفاوت نسبت به گذشته آغاز شد.

در این دور از مذاکرات، ریاست تیم ایران را ˈرضا نجفیˈ سفیر ایران در آژانس برعهده داشت اما در طرف مقابل، چهره جدیدی به جای ˈهرمان ناکارتسˈ که در دو سال گذشته ریاست تیم مذاکراتی آژانس را برعهده داشت، قرار گرفته بود.

ˈترو وارجورانتاˈ در این دور از مذاکرات، ریاست هیأت مذاکره کننده آژانس را برعهده گرفته بود.

گفتنی است؛ آمانو در نشست قبلی شورای حکام از زحمات ناکارتس قدردانی کرد و گفت که وی در آینده نزدیک بازنشست خواهد شد.

دور نخست مذاکرات ایران و آژانس به مدت سه ساعت و تا شامگاه دوشنبه طول کشید و طرفین توافق کردند که ادامه مذاکرات را به صبح سه شنبه موکول کنند.

دور دوم مذاکرات ایران و آژانس ساعت 10 صبح سه شنبه در مقر آژانس آغاز شد و طرفین پس از سه ساعت مذاکره، برای نخستین بار یک بیانیه مشترک صادر کردند.

در این بیانیه آمده است: ˈبه دنبال دیدار یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی و سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران، هیات های ایران و آژانس جلسه ای مفید درباره مسایل گذشته و حال در 28 و 29 اکتبر (6 و 7 آبان) برگزار کردند.

ایران پیشنهاد جدیدی را در زمینه اقدامات عملی ارایه کرد که به عنوان یک عمل سازنده برای تقویت همکاری ها و گفت وگو با رویکرد حل همه مسایل باقی مانده در آینده است.

پس از گفت وگوهای اساسی تصمیم گرفته شد که نشست بعدی در 11 نوامبر (20 آبان) در تهران برای پیشبرد همکاری ها برگزار شود.ˈ

عراقچی در خصوص طرح پیشنهادی ایران به آژانس گفت: همانطور که ایران در مذاکرات با 1+5 در ژنو (23 و 24 مهر ماه) چارچوب جدیدی را در قالب یک پیشنهاد ارائه کرد، در وین نیز چارچوب جدیدی را برای همکاری پیشنهاد کرده است.

وی یادآور شد: در طول دو سال گذشته در چارچوب تفاهم بین ایران و آژانس، مذاکراتی برای همکاری با آژانس با عنوان ˈرویکرد ساختاریˈ انجام شد اما طرفین در عمل نتوانستند پیشرفت چندانی به سمت تعیین چارچوب لازم برای حل و فصل مسایل باقیمانده به دست آورند.

عضو ارشد تیم مذاکرات هسته ای ایران تصریح کرد: پیشنهاد جدید ایران ˈتصحیح رویکردهاˈ است و می تواند بن بست موجود میان ایران و آژانس برای حل و فصل مسائل باقی مانده را از بین ببرد.

وی تاکید کرد: ایران در پیشنهاد جدید خود چارچوب های منطقی تری را به طرف مقابل پیشنهاد کرده است به شکلی که بتواند ما را از بن بست موجود عبور دهد؛ چرا که بن بست به وجود آمده در روابط ایران و آژانس به توقف همکاری ها و بروز سوء تفاهم های جدید منجر شده بود.

به گفته وی، پیشنهاد جدید ایران چگونگی برخورد با مسائل مربوط به گذشته و آینده موضوع هسته ای را نیز در برمی گیرد.

دور جدید مذاکرات ایران و آژانس بازتاب خوبی در رسانه های اتریش و سوییس به عنوان دو کشور میزبان مذاکرات هسته ای داشت.

رسانه های اتریش در گزارش هایی دور جدید مذاکرات ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین را مثبت توصیف کرده و تصریح کردند که فصل جدیدی در همکاریهای ایران و آژانس آغاز شده است.

به گزارش ایرنا، شبکه تلویزیونی اتریش (او.آر.اف) در گزارش خود با اشاره به اینکه فضای مذاکرات ایران و آژانس در دو روز گذشته بسیار مثبت بود، خاطر نشان کرد که ایران در این دور از مذاکرات پیشنهاد جدیدی را روی میز گذاشت.

این شبکه تلویزیونی یادآور شد که تیم های مذاکراتی ایران و آژانس در این دور از مذاکرات در خصوص جزئیات طرح جدید ایران به گفت وگو نشستند.

شبکه تلویزیونی اتریش به نقل از ˈترو وارجورانتاˈ معاون مدیرکل و رییس تیم مذاکراتی آژانس و ˈرضا نجفیˈ سفیر ایران نزد آژانس و رییس تیم مذاکراتی ایران، مذاکرات را بسیار سازنده و مفید دانست و خاطرنشان کرد که طرفین توافق کردند دور بعدی مذاکرات 11 نوامبر (20 آبان) در تهران برگزار شود.

ˈاو.آر.افˈ همچنین به نقل از نجفی تصریح کرد که با پیشنهاد جدید ایران، فصل جدیدی در همکاریهای ایران و آژانس ایجاد شده است.

این شبکه تلویزیونی به نقل از رییس تیم مذاکراتی آژانس خاطرنشان کرد که گفت و گوها شامل همه موارد از جمله تأسیسات نظامی پارچین می شود.

خبرگزاری اتریش (آپا) نیز در گزارشی تصریح کرد که ایران و آژانس پس از پایان این دور از مذاکرات برای نخستین بار یک بیانیه مشترک صادر کردند.

خبرگزاری اتریش به نقل از ˈترو وارجورانتاˈ معاون مدیرکل و رییس تیم مذاکراتی آژانس نوشت که مذاکرات بسیار سازنده بوده است.

روزنامه های ˈاستانداردˈ، ˈتیرولˈ، ˈسالزبورگˈ و ˈناخریشتنˈ نیز با اشاره به طرح پیشنهادی ایران در این دور از مذاکرات، تصریح کردند که تیم مذاکراتی آژانس از طرح ایران استقبال کرده و آن را سازنده دانسته است.

روزنامه سوییسی ˈنئو زوریخر سایتونگˈ نیز انتشار بیانیه مشترک توسط ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی را بی سابقه توصیف کرد.

این روزنامه در گزارشی با اشاره به جو مثبت مذاکرات دو روزه ایران و آژانس، نوشت: انتشار بیانیه مشترک حقیقتاً موضوع جدیدی است و در گذشته سابقه نداشته است.

این روزنامه یادآور شد که پس 2 روز گفت وگو در وین، مسؤولان آژانس بین المللی انرژی اتمی و نمایندگان ایران می خواهند دو هفته دیگر مجدد گردهم آیند و گفت وگوهای هسته ای را ادامه دهند.

روزنامه سوییسی خاطرنشان کرد: هیأت ایرانی و همچنین مسؤولان آژانس در بیانیه مشترکی که منتشر کردند تأکید نمودند که دیدار آینده آنها در تهران در یازدهم نوامبر صورت خواهد گرفت.

ˈنئو زوریخر سایتونگˈ افزود: ˈترو وارجورانتاˈ معاون مدیرکل آژانس و ˈرضا نجفیˈ سفیر ایران نزد آژانس در وین در پایان گفت وگوهای دو روزه در یک کنفرانس مطبوعاتی نیز شرکت کردند.

روزنامه سوییسی، این حرکت و همچنین انتشار بیانیه مشترک را بی سابقه خواند و تصریح کرد: از زمان به قدرت رسیدن حسن روحانی در ایران جو مذاکرات بین تهران و آژانس بسیار بهتر شده است.


کارشناسان غربی چه می گویند؟

مذاکرات کارشناسی ایران و گروه 1+5 نیز 24 ساعت پس از مذاکرات موفق ایران و آژانس در مقر سازمان ملل در وین آغاز شد.

تیم های مذاکراتی ایران و گروه 1+5 قرار است نتایج مذاکرات خود را به نشست هفته آینده ژنو ارایه کنند.

ˈبهروز بیاتˈ مشاور پیشین آژانس بین المللی انرژی اتمی، مذاکرات ایران و گروه 1+5 را امید بخش می داند و خاطرنشان می کند که طرفین برای رسیدن به توافق، اراده سیاسی خود را نشان داده اند.

این کارشناس امور هسته ای ابراز امیدواری می کند که ایران و گروه 1+5 بتوانند در مورد ˈپذیرش حق غنی سازی ایرانˈ و ˈلغو تحریم هاˈ به توافق برسند.

به عقیده وی، ایران نیز باید سطح غنی سازی 20 درصد خود را کاهش دهد و در راستای شفافیت بیشتر، پروتکل الحاقی را بپذیرد.

پروفسور ˈآلبرت اشتاهلˈ کارشناس امور استراتژیک در دانشگاه پلی تکنیک زوریخ نیز در آستانه مذاکرات ایران و 1+5 به آمریکا توصیه کرد که تحریم ها علیه ایران را گام به گام لغو کند.

این استاد دانشگاه در عین حال به ایران نیز توصیه می کند که برنامه هسته ای خود را تحت کنترل و نظارت گسترده آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهد.

پروفسور اشتاهل تاکید می کند: آمریکا نیز در ازای این امر، استفاده صلح آمیز ایران از فناوری هسته ای را به رسمیت بشناسد.

وی با اشاره به نفوذ ایران در منطقه خاورمیانه تصریح می کند که آمریکا باید حیطه نفوذ ایران را به عنوان قدرت برتر منطقه به رسمیت بشناسد.

کارشناس امور استراتژیک در دانشگاه پلی تکنیک زوریخ خاطرنشان می کند که این حیطه نفود ایران با خروج آمریکایی ها از افغانستان در سال آینده، گسترش بیشتری می یابد.

وی تأکید می کند: مشارکت با ایران برای آمریکا نیز موضوع خوبی است زیرا این امر می تواند سبب مهار افراطی ها در افغانستان، پاکستان و سوریه شود که آمریکا نیز از آنها دل خوشی ندارد.

ˈاولیور ترنتˈ سرپرست مرکز تحقیقات دانشگاه پلی تکنیک زوریخ نیز با اشاره به اینکه دو خواسته اصلی ایران لغو تحریم ها و به رسمیت شناخته شدن حق غنی سازی است، خاطر نشان می کند که برای توافق با غرب، تهران می تواند درخصوص وسعت و سطح غنی سازی گفت وگو کند.

به نظر وی، برای دستیابی طرفین به توافق، ایران می تواند اورانیوم 20 درصدی خود را برای استفاده در نیروگاههای تحقیقاتی به سوخت تبدیل کند.

ˈوالتر برمˈ صاحبنظر ژنوی نیز که از نزدیک مذاکرات ایران و گروه 1+5 را دنبال می کند، معتقد است که زمینه برای توافق ایران و گروه 1+5 بیش از هر زمان دیگری مساعد است.

وی خاطرنشان می کند که سازمان ملل و اتحادیه اروپا به حل و فصل موضوع هسته ای خوشبین هستند و معتقدند که ایران با هدف پیشرفت مذاکرات وارد گفت وگو ها شده است.

ˈجورج جانˈ صاحبنظر در برن نیز معتقد است که هیچ زمانی شانس موفقیت مذاکرات هسته ای مانند امروز تا این حد خوب نبوده است.

وی با اشاره به فضای مثبت مذاکرات هسته ای، تصریح کرد: وجود این جو خوب را باید مدیون انتخاب ˈحسن روحانیˈ - فردی بسیار معتدل و میانه رو- به ریاست جمهوری ایران در ژوئن گذشته دانست.

جان خاطرنشان کرد: غرب با اصل غنی سازی ایران موافق است و این موضوع یک موفقیت بسیار بزرگ برای دولت روحانی می باشد.

این صاحبنظر یادآور شد که تاکنون خواسته غرب این بود که ایران اصلاً غنی سازی اورانیوم نداشته باشد و گروه 1+5 نیز از 10 سال پیش با همین هدف وارد مذاکره با ایران شد؛ اما امروز با توجه به شرایط جدید، این موضوع از روی میز برداشته شده است.

دیپلمات ها در وین و ژنو امیدوارند در فضای جدیدی که بعد از مذاکرات نیویورک و ژنو ایجاد شده و نسیم آن به وین رسیده است، بن بست مذاکرات قبلی بشکند و ایران و گروه 1+5 و همچنین ایران و آژانس به یک توافق بزرگ هسته ای دست یابند.