هفت راه عربستان برای ضربه به آمریکا

نشریه «فارن پالیسی» در مطلبی درباره روابط آمریکا و عربستان، به روندی اشاره کرده که طی هفته ها و ماه های اخیر، زمینه فاصله گرفتن این دو کشور را از یکدیگر فراهم کرده است. در ادامه این مطلب، این موضوع مورد بررسی قرار گرفته که در صورت تداوم روند کنونی و تمایل احتمالی سعودی ها به انتقام گیری از واشنگتن، چه مواردی ممکن است اتفاق بیفتد.

تحلیلگر این نشریه، هفت گزینه مهم را در این زمینه برمی شمارد:

1- استفاده ریاض از سلاح نفت: ریاض می تواند تولید نفت خود را که به درخواست واشنگتن و به منظور پر کردن جای ایران در بازارهای نفت افزایش داده و به بیش از 10 میلیون بشکه در روز رسانده، کاهش دهد. ریاض تاکنون از افزایش درآمدهای حاصل از افزایش تولید بهره برده، اما اوج گیری قیمت ها به سبب کاهش ناگهانی تولید نیز می تواند این کشور را به مقصود برساند. در عین حال، کاهش عرضه می تواند سبب افزایش قیمت بنزین در آمریکا شود که این امر سبب به خطر افتادن احیای اقتصادی و تأثیرگذاری بر افکار عمومی داخلی خواهد شد.

2- متمایل شدن عربستان سعودی به سمت پاکستان برای به دست آوردن موشک هایی با توان حمل کلاهک هسته ای: ریاض مدت هاست که به برنامه هسته ای اسلام آباد توجه نشان می دهد. گفته می شود عربستان بخشی از هزینه برنامه تسلیحاتی هسته ای پاکستان را تأمین کرده است. در سال 1999، شاهزاده سلطان، وزیر دفاع عربستان، در نیروگاه هسته ای «کاهوتا»، یعنی جایی که پاکستان در آن اورانیوم با غنای بالا تولید می کند، مورد استقبال نواز شریف، نخست وزیر پاکستان قرار گرفت. پس از اینکه شریف در اواخر همان سال با کودتایی از کار برکنار شد و دوره تبعید خود را در عربستان گذراند، اینک بار دیگر به قدرت بازگشته است.

هرچند اسلام آباد نمی خواهد بین ریاض و تهران گرفتار شود، اما همکاری با عربستان می تواند برایش منفعت مالی به همراه داشته باشد. این امر همچنین به پاکستان در رقابت با هند کمک می کند. به عبارت دیگر، اگر بخشی از برنامه هسته ای پاکستان در خاک عربستان باشد، در مقابل حمله هند مصون می شود.

از سوی دیگر، ممکن است عربستان به ایجاد یک برنامه غنی سازی اورانیوم، مشابه برنامه هسته ای ایران متمایل شود. ملک عبدالله، پادشاه سعودی در سال 2009 به دنیس راس، دیپلمات ارشد آمریکایی گفته بود: «اگر ایرانی ها سلاح هسته ای به دست بیاورند، ما نیز به دست خواهیم آورد».

3- کمک ریاض به اخراج آمریکا از بحرین: زمانی که بحرین در سال 2011 دستخوش تظاهرات اعتراضی شد، عربستان سعودی رهبری کشورهای منطقه خلیج فارس را برای مداخله جهت حفظ خاندان حاکم بر این کشور بر عهده گرفت. بنابراین، سعودی ها این قدرت را دارند که بحرین را تشویق کنند ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا را به خروج از مقر خود در منامه - پایگاه اصلی اعمال قدرت آمریکا بر خلیج فارس - وادار کند.

4- ارسال تسلیحات جدید و خطرناک تر برای شورشیان سوری: سعودی ها هم اکنون نیز مداخله خود علیه دولت بشار اسد در سوریه را افزایش داده و برای گروه های تندروی سلفی در سوریه پول و سلاح می فرستند. با این حال، آن ها تاکنون بنا به درخواست آمریکا از ارسال سلاح های خاصی برای شورشیان خودداری کرده اند. سعودی ها می توانند از این پس این نوع تسلیحات - شامل سامانه های موشکی زمین به هوا - را برای شورشیان بفرستند.

5- حمایت سعودی ها از انتفاضه جدید در فلسطین: ریاض از مدت ها پیش نسبت به عدم حصول پیشرفت در مذاکرات صلح فلسطین و اسرائیل ابراز نگرانی کرده است. فلسطین مهمترین دلیلی بود که از سوی سعودی ها به عنوان دلیل عدم پذیرش کرسی شورای امنیت سازمان ملل عنوان شد. اگر عربستان احساس کند که چشم انداز توافقی مسالمت آمیز در موضوع فلسطین وجود ندارد، می تواند سریعاً ضمن حمایت از نیروهای شبه نظامی در کرانه باختری حملاتی را علیه نیروهای اسرائیلی ترتیب داده و به این ترتیب، تلاش های آمریکا برای میانجی گری را ناکام بگذارد.

6- تقویت رژیم نظامی مصر از سوی عربستان: عربستان سعودی با اختصاص 5 میلیارد دلار کمک به مصر بلافاصله پس از سقوط مرسی، به یکی از مهمترین شرکای دولت این کشور تبدیل شده است. این کمک سبب شده حاکمان نظامی مصر تهدیدهای واشنگتن مبنی بر قطع کمک های مالی را جدی نگیرند. ریاض می تواند با تشدید حمایت های خود از دولت نظامیان، تلاش های آمریکا برای پیشبرد اهداف خود در مصر را بیش از پیش با چالش مواجه سازد.

7- حمایت از یک «کرسی اسلامی» در شورای امنیت: عربستان سعودی از مدت ها پیش مدعی اختلاف نظر با کشورهای غربی بر سر شیوه اداره شورای امنیت بوده است و در همین راستا، بحث اختصاص یک کرسی به کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی مطرح شده است. در صورت مخالفت آمریکا و دیگر کشورهای غربی با این موضوع، ریاض می تواند دیگر کشورهای اسلامی همسو با خود را گرد هم آورده و به این ترتیب در راستای اهداف خود بر آمریکا فشار وارد کند.