«لیست سیاه» ناشران در دولت قبل

«علی جنتی» در گفت وگویی که در ویژه نامه صدمین روز دولت یازدهم ضمیمه روزنامه ایران درج شد با بیان امنیتی بودن فضای کار فرهنگی کشور در سال‌های گذشته تصریح کرد: اهتمام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در صد روز اخیر بر باز کردن فضا برای کار فرهنگی و هنری متمرکز بوده است.

وی ابراز رضایت کرد: بعداز دورانی که شاید بتوان از آن به عنوان دوران افسردگی هنرمندان نام برد یک روحیه نشاط و خرسندی در جامعه فرهنگی کشور پیدا شده است.

وی با ذکر اینکه ˈ فرهنگ در فضای آزاد رشد می کند نه در فضای بسته ˈ گفت: دراین مدت در جهت بازکردن فضا تلاش کرده اند تا هنرمندان احساس کنند می توانند با تکیه به خلاقیت های خود در حوزه های مختلف محصولات جدید خلق کنند.

تغییر نگاه امنیتی به حوزه فرهنگ

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلام تغییر نوع نگاه امنیتی به فرهنگی در سطوح مختلف حاکمیتی را زمینه مهم تحولات 100 روز اخیر دراین عرصه عنوان کرد.

وی یادآوری کرد: نوع نگاه برخی از مدیران فرهنگی سابق به ناشران ، نویسندگان و هنرمندان امنیتی بود یا حداقل دستگاه‌های امنیتی به آنها دیکته می‌کرده‌اند که اکنون این نوع نگاه به عرصه فرهنگی حتی در حوزه امنیتی هم دگرگون شده است.

وی از علل مهم حل و فصل برخی مسایل دراین مدت کوتاه را غالب بودن نگاه فرهنگی بر رویکرد و نگاه مدیران وزارت اطلاعات و به خصوص دیدگاه‌های فرهنگی وزیر اطلاعات عنوان کرد.

متولی دستگاه فرهنگی کشور با تصریح اینکه در صورت تداوم نگاه امنیتی سابق در مسیر تحول فرهنگی با موانع جدی روبرو می‌شدند گفت: درحال حاضر مدیران امنیتی و فرهنگی در یک مدار فعالیت می‌کنند.

گشایش فضای تالیف و نشر کتاب

وی با تایید اینکه بیشترین انسداد و مشکل در سال‌های اخیر متوجه حوزه چاپ و نشر بوده نوید داد: نویسندگان داخل کشور هم اکنون هیچ ممنوعیتی برای چاپ کتاب‌های خود ندارند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: نویسندگان مقیم خارج از کشور هم برای تجدید چاپ آثار خود با مشکل مواجه نیستند.

تحمیل محدودیت‌های سلیقه‌ای بر ناشران در گذشته

جنتی در تشریح وضعیت این حوزه تا قبل از دولت یازدهم به ملاقات با ناشرانی اشاره کرد که اکثرا تعلیق یا تعطیل شده بودند یا بدون اینکه پروانه آنها لغو شود محدودیت‌هایی برای آنها اعمال شده بود.

وی افزود: فهرست 50 ناشر را دارد که به آنها گفته شده حق عرضه کتاب در نمایشگاه بین‌المللی را ندارند.

با ذکر اینکه چاپ آثار جمع کثیری از نویسندگان ممنوع بوده گفت: کافی بوده که اسم یک نویسنده روی جلد کتاب باشد تا کتاب به محاق بیافتد.

وی تصریح کرد: حتی کتاب‌های شماری از ناشران که کتاب‌های بسیار مفید، خوب و در راستای منافع ملی جمهوری اسلامی و متناسب با فرهنگ کشور منتشر می‌کردند فقط به خاطر خود انتشارات و نام آنها ممنوع واز چرخه نشر خارج می‌شد تا جاییکه برخی از کتاب‌های این ناشران را به جای حوزه فرهنگی به حراست تحویل دادند.

وی در خصوص بلاتکلیفی این کتاب‌ها و یا وجود آنها در "لیست سیاه" خاطر نشان کرد: حدود 400 عنوان کتاب بدون مجوز در ارشاد بود که بعضی از آنها کاملا رد شده بودند و برخی بلاتکلیف بودند فقط به این خاطر که توسط ناشرانی در لیست سیاه قرار داشتند منتشر شده بودند.

وی افزود: این کتاب‌ها عمدتا در حوزه‌های داستانی، رمان، تاریخ، ادبیات، عرفان و حوزه کودک و نوجوان بوده‌اند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از گلایه‌های ناشران را برخورد و تفسیر سلیقه‌ای کارشناسان وزارت از قانون عنوان کرد.

وی با ذکر اینکه براساس برداشتی که در گذشته وجود داشت ناشر حق ندارد کتاب غیرقابل چاپ به ارشاد ارائه کند تصریح کرد: محکومیت و تعلیق برخی ناشران به این علت بوده که درخواست مجوز برای تعدادی کتاب داشته‌اند که همه آنها غیر قابل انتشار تشخیص داده شده‌اند.

وی تاکید کرد: نفس ارائه کتاب به ارشاد که نباید و نمی‌تواند باعث تعلیق شود این برخورد سلیقه‌ای با قانون است .

اهتمام به رفع تعدیل تنش در عرصه سینما

جنتی به تلاش‌های ما‌ه‌های اخیر برای رفع تنش‌ها با فعالان حوزه سینما اشاره کرد و در تشریح فضای سینما کشور در آغاز دولت یازدهم گفت: حدود یک سال ونیم خانه سینما را بسته بودند و سعی داشتند جمع جدیدی را به عنوان خانه سینمای 2 سازماندهی کنند و با دادن امتیازهایی آنها را درمقابل خانه سینمای قبلی قرار دهند.

وی افزود: با هردو گروه مذاکره کرده تا متقاعد شوند که وزارت ارشاد گرایش خاصی نسبت به هیچ گروه خاصی چه آنهایی که در خانه سینما تعطیل شده جمع شده و چه آنهایی که قرار بود خانه سینمای 2 را راه‌اندازی کنند ندارد .

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: بعداز نشست‌های مکرر، به این اجماع رسیدند که بخشی از اساسنامه را در مجمع عمومی فوق‌العاده اصلاح کرده و بعد هم از همه سینماگران ثبت‌نام و مجمع عمومی تشکیل و هیات مدیره‌ای انتخاب کنند که نماد سینماگران کشور باشد.

وی توضیح داد: بخش اول این کار انجام شده و باید در قسمت دوم انتخابات برگزار و هیات مدیره تشکیل شود.

تاثیر اهتمام به تنش زدایی و در عرصه سینما

وی یا یادآوری رفع انسداد و بازگشایی خانه سینما و فضای مناسب خلق شده در بین سینماگران خاطر نشان کرد: در آیین روز ملی سینما از حدود 850 سینماگر دعوت شده بود اما حدود دو هزار نفر دراین مراسم شرکت کردند و با ارسال طوماری به رییس جمهوری رضایت خودرا از فضای ایجاد شده اعلام کردند.

وی درمورد هماهنگی و همپوشانی نظرات وی و رییس جمهوری گفت : تاکنون موردی یاد ندارد که دکتر روحانی مورد خاصی اشاره یا پیگیری کرده باشند به عنوان مثال مطرح نشده که فلان آلبوم موسیقی یا فلان کتاب منتشره ایراد داشته یا نباید مجوز می‌دادی و یا حتی سفارش کنند که به کتابی مجوز دهید.

نوع چالش‌ها و تقابل‌های موجود در مسیر اعتلای فرهنگی

جنتی در خصوص اصلی‌ترین چالش ها و مقاومت‌هایی که طی این مدت فعالیت با آنها مواجه بوده اظهار داشت: یک بخش آن از طرف رسانه‌هایی است که اصولا این فکر را نمی‌پسندند یا با این دولت میانه‌ای ندارند آنها برایشان مهم نیست که حرفی می‌زنند حق هست یا نه برای آنها مهم این است که با آن مخالفت کنند.

وی افزود: بخش دیگر چالش‌ها بر اساس جریان‌سازی همین نوع رسانه‌ها با تحت تاثیر قرار دادن برخی از نمایندگان مجلس شکل می‌گیرد، رسانه‌های جریان‌ساز اطلاعات کذب یا تحریف شده را در اختیار برخی سیاسیون قرار می‌دهند و چیزی را می‌سازند و بر اساس آن در باره دیگران قضاوت می‌کنند.

وی به عنوان نمونه به برخی حواشی مربوط به قتل و انتقال جنازه نوازندگان ایرانی در امریکا اشاره کرد که در آنها ادعا شده بود وزارت ارشاد 100 میلیون تومان برای انتقال اجساد این هنرمندان به ایران متقبل شده است، خبری که از اساس دروغ بود.

وزیر ارشاد افزود: گاه برخی موارد را تحریف می‌کنند مثال اینکه در مورد تک‌خوانی خانم‌ها سوال می‌شود که در این خصوص فتوای برخی مراجع را بیان کرده که "تک‌خوانی خانم‌ها اگر مفسده برانگیز نباشد اشکالی ندارد."

ارتقا مراودات فرهنگی بین‌المللی

وی بر ارتقا مراودات فرهنگی و هنری ایران با جهان تاکید کرد و اینکه باید از ظرفیت و توان حدود 80 نمایندگی فرهنگی ایران در خارج کشور دراین زمینه بهره گرفت.

وی با تاکید بر لزوم "حضور فعال و حساب شده" در نمایشگاه‌های خارجی خاطرنشان کرد: در جریان سفر خود به دوحه با گلایه وزیر فرهنگ قطر مواجه شده که ناشران ایرانی با کتاب‌های به زبان فارسی در نمایشگاه شرکت کرده‌اند که خوانندگان آنها بسیار محدود است.

جنتی اضافه کرد: گاهی برخی نهادها کتاب‌هایی خاص در نمایشگاه‌های خارجی عرضه می‌کنند که "حساسیت‌زا" است.

وزیرفرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین بر عرضه مناسب آثار سینمایی و موسیقیایی به عنوان تجلی‌های برجسته فرهنگ و هنر ایرانی هم در خارج و هم در داخل کشور تاکید کرد.

ضرورت ارتقا کیفی مطبوعات کشور

جنتی دراین گفت وگو به کاستی‌های کیفی عرصه مطبوعات کشور اشاره کرد و گفت: در مجموع روزنامه‌های کشور را به حیث کیفیت حتی در سطح برخی مطبوعات منطقه نیز نمی‌بیند.

وی افزود: مطبوعات جهان به سرعت به سمت جامع نگری و پوشش تخصصی و کارشناسانه حوزه های مختلف حرکت می کنند و حتی ستون نویس ثابت روزانه دارند که ˈ ما هم این نگاه جامع و کارشناسانه را به طور نسبی داریم اما هنوز فاصله ها باقی است.

جنتی با اشاره به حضور و جایگاه مناسب مطبوعات تخصصی که رویکردی متناسب به اطلاع‌رسانی و نیز تحلیل‌های مناسب دارند تصریح کرد: در ایران مطبوعات سیاسی را بیشتر مورد پسند است و تحلیل‌های مناسب کمتر دیده می‌شود.

وی در پاسخ به این سوال که "چقدر روزنامه‌ها منبع موثقی برای خبر" می‌دانید؟ گفت: روزنامه‌ها هنوز مرجعیت خبری خود را حفظ کرده‌اند اما خبرنگاران برخی مطبوعات دچار تکرار شده‌اند .

وی با ذکر اینکه روزنامه‌ها به لحاظ ویرایشی و ادبی نیازمند ارتقا هستند تاکید کرد : خبرنگاران باید آموزش‌های تکمیلی دریافت کنند.

واگذاری امور به بخش خصوصی

وی با ذکر لزوم کاهش تصدی‌گری دولت به عدم اجرای این قانون اشاره کرد و گفت : با وجود این شعار که کارها باید به بخش خصوصی واگذار شود اما در عمل در دوره قبل فکر کنترل دولت بر تمام کارها وجود داشته است .

وزیر ارشاد افزود: اگرچه اصل 44 واگذاری امور به بخش خصوصی را الزامی کرده است اما عملا واگذاری‌ها به دستگاه‌های عمومی و یا شبه‌دولتی انجام شده است .

وی معتقد است: آنچه که به بخش خصوصی واقعی واگذار شده حدود پنج درصد بوده و با تسامح شاید واگذاری به بخش خصوصی و نیمه خصوصی در حد 15 درصد شده است.

وی تاکید کرد: باید به تدریج این وابستگی‌ها را از بین ببریم تا بخش خصوصی بتواند روی پای خود بایستد برخی سینماگران "می‌گویند که شما برای ما محدودیت ایجاد نکنید کمک مالی هم نمی‌خواهیم و خودمان اجرا می کنیم."

وی تصمیم به واگذاری و منتقل کردن امور اجرایی به بخش خصوصی و بازبینی برخی از موارد که در حوزه فیلم و کتاب توقیف شده را تایید کرد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در عین حال توضیح داد: به تمام مباحث مربوط به سیاست خصوصی‌سازی و دیگر مباحث یک تبصره جدی وارد است که دنبال ولنگاری، بی‌بندوباری و آزادی مطلق و پشت سر گذاشتن و دور زدن قانون نیستند.

وی افزود: سعی این است که در حوزه کتاب، مطبوعات، سینما و دیگر امور هنری طبق قانون عمل کنند محدودیت‌های قانونی را اعمال می‌کنند ولی سلیقه‌ای عمل کردن را قبول ندارند آنچه که منطبق با قانون باشد حق انتشار و نمایش دارد ، معیار قانون است.