"مرگ بر آمریکا" بهانه ای برای حمله به آیت الله هاشمی

بسیاری رفسنجانی را وطن‌دوستی عمل‌گرا می‌دانند. در زمان ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، تندروها کوشیدند تا رفسنجانی را از قدرت بیاندازند و بعضا هم موفق شدند. اما انتخاب فرد مورد حمایت او به ریاست جمهوری، به معنای بازگشت آیت‌الله ۸۰ ساله است که محافظه‌کاران «اصول‌گرا» را به خشم می‌آورد.

روزنامه‌ی سوئیسی "نویه تسورشر تسایتونگ" نوشت: مخالفان نزدیکی با آمریکا در ایران بحثی را درباره‌ی شعاری قدیمی به راه انداخته‌اند. در این میان، رفسنجانی، رییس‌جمهور سابق در کانون توجه قرار دارد.

سفر حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران به نیویورک، سخنرانی او در مجمع عمومی سازمان ملل و گفت‌وگوی تلفنی‌اش با باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا باعث به وجود آمدن بحث‌هایی در صحنه‌ی سیاسی ایران شده است. امروز دیگر به شکل ناگهانی مشخص نیست که آیا آمریکا چون گذشته دشمن است یا شاید یک دوست بالقوه. از همین رو بحث‌هایی در موافقت یا مخالفت شعار «مرگ بر آمریکا» پیش آمده است. سوال این است که آیا این شعار که بیش از سی سال است که در خیابان‌ها، استادیوم‌ها و مساجد ایران طنین افکنده، مطابق زمان است یا خیر.

میان اولین افرادی که این سئوال را مطرح کرد، آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی رییس‌جمهور سابق و رییس کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار دارد. اوایل ماه جاری، در وبسایت رفسنجانی مصاحبه‌ای قدیمی منتشر شد که طبق آن، رییس‌ مجمع تشخیص مصلحت نظام تعریف می‌کند که امام خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، به او گفته است که شعار «مرگ بر آمریکا» تحت شرایطی می‌تواند متوقف شود. رفسنجانی می‌گوید در آن زمان برای آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی آرزوی مرگ می‌شد اما امروز هیچ‌کس روس‌ها را دشمن نمی‌داند.

برخی بلافاصله در درستی این نقل قول از سوی رفسنجانی تردید کردند. یکی از نمایندگان مجلس گفت که دشمنی ایران با آمریکا بستگی به حالِ افراد ندارد بلکه ناشی از این واقعیت است که ایالات متحده‌ی آمریکا بزرگ‌ترین جنایت‌کار در تاریخ است. خبرگزاری فارس از مادر رزمنده‌ای که در جنگ با عراق کشته شد، آورده است: «اگر رفسنجانی پدر شهید بود، حاضر نمی‌شد که شعار «مرگ بر آمریکا» را کنار بگذارد.» تلویزیون دولتی ایران نیز از پیشنهاد رفسنجانی انتقاد کرد. اما روز بعد از آن، پخش مراسم سخنرانی را به دلیل شعار بخشی از جمعیت قطع کرد.

ظاهرا تلاش رفسنجانی برای پیدا کردن راهی جهت مصالحه با غرب، کانون این انتقادها است. مخالفان مذاکره با آمریکا انتقاد خود را از طریق بحث مربوط به شعار ضدآمریکایی به گوش می‌رسانند. اما این محافل با این کار در واقع رفسنجانی را آماج حمله‌های خود قرار می‌دهند در حالی‌که او از زمان انتخاب روحانی به ریاست جمهوری، نفوذ قدیمی خود را باز می‌یابد.

سیاری رفسنجانی را وطن‌دوستی عمل‌گرا می‌دانند. در زمان ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، تندروها کوشیدند تا رفسنجانی را از قدرت بیاندازند و بعضا هم موفق شدند. اما انتخاب فرد مورد حمایت او به ریاست جمهوری، به معنای بازگشت آیت‌الله ۸۰ ساله است که محافظه‌کاران «اصول‌گرا» را به خشم می‌آورد.

پیشنهاد کنار گذاشتن شعار «مرگ بر آمریکا» تنها اقدام در راستای تشنج‌زدایی با غرب نیست. در تهران روی چند نقاشی دیواری که آمریکا را محکوم می‌کند، پوشانده یا آن‌ها را برداشته‌اند و گردهمایی ضدصهیونیستی که قرار بود در این ماه برگزار شود نیز لغو شد. روحانی برای مقابله با مخالفان خود، دستور انجام یک نظرسنجی را صادر کرد که قرار است طبق آن مشخص شود که مردم تا چه اندازه از سیاست تشنج‌زدایی او حمایت می‌کنند.

این طرح نیز باعث ناراحتی تندروها شد. در آخرین نظرسنجی در این مورد که سال ۲۰۰۲ منتشر شد، حدود ۷۰ درصد از افرادی که مورد پرسش قرار گرفتند، با برقراری مناسبات با آمریکا موافق بودند. گرچه نتیجه‌ی این نظرسنجی در مطبوعات منتشر شد. بنابراین روحانی می‌تواند انتظار داشته باشد که نتیجه‌ی این نظرسنجی، ریخته شدن آب به آسیاب اوست.