رابطه ایران و لندن آغاز می‌شود؟

روابط دیپلماتیک میان 2کشور ایران و انگلیس با وجود همه فراز و فرودها حتی پس از انتخابات سال88 که دولت انگلیس علیه ایران موضعگیری کرد، ادامه داشت.

پیش از آن نیز روابط دیپلماتیک در دوره استراو همراه با بالا گرفتن بحران بر سر پرونده اتمی ایران در تابستان سال ۱۳۸۲ بود که او به همراه وزرای وقت امور خارجه فرانسه و آلمان گفت‌وگوهای اتمی با ایران را آغاز کرد و در خلال این سال‌ها بارها با حسن روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان که در آن زمان مذاکره‌کننده ارشد اتمی کشورمان بود، بر سر حل و فصل پرونده اتمی ایران گفت‌وگو کرد.

در آذرماه سال 89 وب‌گاه سفارت بریتانیا در ایران به مناسبت روز جهانی حقوق بشر، یادداشت انتقادآمیزی در مورد وضع حقوق بشر در ایران به قلم سایمون گَس، سفیر بریتانیا در تهران منتشر کرد. در واکنش، وزارت امور خارجه ایران، سایمون گَس را احضار کرد و سپس در سالروز شهادت دانشمندان هسته‌ای کشورمان تظاهراتی در مقابل سفارت بریتانیا در تهران انجام شد. همچنین شماری از مقام‌های ایرانی و گروهی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی خواستار «اخراج سفیر انگلیس از تهران و کاهش سطح روابط سیاسی» با این کشور شدند.

کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز خواستار تجدیدنظر در روابط با دولت انگلیس و کاهش احتمالی سطح و حتی تعلیق این روابط شد و در نهایت مجلس مصوبه‌ای برای کاهش روابط با لندن در حد کاردار تصویب کرد. اما آنچه در نهایت منجر به توقف روابط سیاسی میان 2کشور شد، آذر‌ماه ۱۳۹۰ اتفاق افتاد که تعدادی از دانشجویان دانشگاه‌های مختلف در مقابل سفارت بریتانیا در خیابان فردوسی تهران تجمع کردند و وارد ساختمان سفارت شدند که در نتیجه این اقدام، سفیر انگلیس و کارمندان آن از ایران خارج شدند و در مقابل نیز بریتانیا یک مهلت ۴۸ساعته به دیپلمات‌های ایرانی برای ترک خاک این کشور داد و در نهایت تمامی کارکنان سفارتخانه ایران در لندن 12 آذر خاک انگلیس را ترک کردند.

در نتیجه تعطیلی 2سفارتخانه مشکلاتی برای اتباع مقیم 2کشور در سال ۲۰۱۲ پدید آمد که از ژانویه ۲۰۱۲ براساس توافقات به‌عمل آمده قرار شد با کمک گرفتن از کشورهای دیگر، منافع 2کشور تأمین شود. بر این اساس ایران، عمان را به‌عنوان حافظ منافع خود در بریتانیا معرفی کرد و در مقابل، بریتانیا نیز سوئد را معرفی کرد.حالا 2 سال بعد از آنکه انگلیس «سفرای کشورهای دیگر را دعوت به بازدید از تخریب‌های صورت گرفته در سفارت خود در تهران کرد و با خط و نشان ایران را ترک کرد، خواستار ازسرگیری روابط با تهران است، واقعه‌ای که حافظه‌ها را به سمت ماجرای ترک تهران توسط سفرای کشورهای اروپایی و درخواست بازگشت مجدد در ماجرای میکونوس سوق می‌دهد.

حمله به سفارتخانه انگلیس در ایران آنچنان واکنش منفی را در بریتانیا به دنبال داشت که بازگشایی این سفارتخانه و آغاز روال عادی کار در آن به رویایی دور از دسترش بیشتر شبیه بود اما با روی کار آمدن دولت یازدهم این موضوع در حال تغییر است.

حال پس از تنش های فروان در میان دو کشور؛ ویلیام هیگ، وزیر خارجه انگلیس گفته کشور وی به منظور از سرگیری روابط دو جانبه با ایران که از حدود ۲ سال پیش با تیرگی روبرو شده، در حال مذاکره با جمهوری اسلامی است.

هیگ در سخنرانی برای مجلس عوام انگلیس در مورد آخرین تحولات در خاورمیانه، اظهار داشت مقامات انگلیس و ایران دور اول مذاکرات را برگزار کرده‌اند و طی آن به توافق رسیدند که کاردار غیر مقیم منصوب کنند تا چگونگی مذاکره برای رسیدن به توافق جهت از سر گیری کامل روابط دیپلماتیک را بررسی کند.

هیگ با اشاره به دیدار خود با محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، افزود، دو کشور تصمیم گرفتند که هر کدام "یک کاردار غیر مقیم را برای بازسازی روابط از جمله برداشتن گام‌هایی به سوی بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور” منصوب بکنند.

اما انتظارات بریتانیا از دولت جدید چیست؛ بریتانیا، اتحادیه اروپا و آمریکا در پی محدود کردن و مهار حکومت تهران از طریق اعمال نظارت همه جانبه بر برنامه هسته ای ایران هستند. آنان ادعا دارند که مقصودشان از این اعمال فشار صرفا کسب اطمینان از بی خطر و صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران است.

در مقابل، ایران این اعمال فشار را بهانه جویی می داند و جناح هایی در ایران باور دارند که اعمال فشار غرب به تهران به برنامه هسته ای محدود نخواهد ماند و حتی در صورت تمکین ایران به خواسته های آمریکا و متحدانش، بهانه جویی های غرب با هدف تغییر ناگهانی قدرت سیاسی در ایران ادامه خواهد یافت.

اما به نظر می رسد که در حال حاضر به دلایل مختلفی سیاست خارجی باراک اوباما در دور دوم ریاست جمهوری او همچنین سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دولت ائتلافی بریتانیا و حتی سیاست خارجی دولت ائتلافی جدید رژیم اسرائیل همانند گذشته به گزینه جنگ علیه ایران به طور جدی و فعال فکر نمی کنند. این امر بدان معنا نیست این گزینه را نباید جدی گرفت و یا آن را نادیده انگاشت. ظاهر آنان متقاعد شده اند که اعمال فشار بین المللی و تحریم های اقتصادی در جهت فرسودن تدریجی ایران جواب داده و موفق عمل کرده است.