بدترین کارنامه اشتغالزایی برای کدام دولت است؟

مروری بر آمارهای منتشر‌شده از سوی نهادهای رسمی کشور، نشان می‌دهد در فاصله سال‌های 1355 تا 1365، جمعیت شاغلان ایران از حدود 8.8 میلیون نفر به حدود 11 میلیون نفر رسیده است. این روند به این معنا است که در این سال‌ها، به طور متوسط سالانه 225 هزار نفر شاغل جدید وارد اقتصاد ایران شده است. این در حالی است که در این سال‌ها، اقتصاد ایران با چالش‌های بزرگی مثل تغییر سیستم اداری با وقوع انقلاب و نیز درگیر شدن در یک جنگ تحمیلی همراه بود. در دوره بعدی یعنی در فاصله سال‌های 1365 تا 1375 نیز، میزان شاغلان موجود در اقتصاد کشور به حدود 14.9 میلیون نفر رسید. این آمار حاکی از این است که در این دوره، به طور متوسط سالانه در حدود 383 هزار نفر شاغل جدید به مجموعه افراد دارای شغل در اقتصاد کشور افزوده شده است.

در این دوره که بخش عمده‌ای از آن را سال‌های دولت موسوم به سازندگی در‌بر می‌گیرد، عمدتا اقتصاد ایران درگیر بازسازی خسارت‌های ناشی از جنگ، تلاش برای گذار از اقتصاد دولتی به اقتصاد خصوصی و تامین بخشی از زیرساخت‌های بزرگ برای ایجاد رونق اقتصادی در آینده بود. گزارش‌های رسمی که در سال‌های گذشته منتشر شده حاکی از این است که در دوره بعد یعنی در فاصله سال 1376 تا 1384، جمعیت شاغل موجود در اقتصاد ایران از حدود 14.8 میلیون نفر در سال اول دولت اصلاحات، به حدود 20.6 میلیون نفر در سال پایانی این دولت رسید.

بر اساس آمار موجود طی دوره اصلاحات، سالانه در حدود 726 هزار نفر به تعداد افراد شاغل موجود در اقتصاد کشور افزوده شده است. این میزان، بی‌سابقه‌ترین عملکرد اشتغالزایی در اقتصاد ایران بوده است. این در حالی است که دولت اصلاحات، بیش از هر چیز با محوریت توسعه سیاسی روی کار آمده بود و منتقدان نیز، این دولت را به بی‌توجهی به وضعیت اقتصادی متهم می‌کردند.

در دوره بعدی؛ یعنی دولت هشت‌ساله محموداحمدی‌نژاد، وضعیت اشتغال در کشور روند معکوسی را طی کرد و حتی کارنامه این دولت در ایجاد اشتغال، از کارنامه اشتغالزایی دوره 10ساله 1355 تا 1365 که اقتصاد ایران درگیر انقلاب و جنگ بود نیز منفی‌تر بوده است. بر اساس آمارهای رسمی مرکز آمار، در فاصله سال‌های 1384 تا 1391 تنها در حدود 78 هزار نفر در سال به تعداد شاغلان افزوده شده است. این کارنامه در شرایطی به دست آمده که این سال‌ها با بیشترین درآمدهای نفتی نیز همراه بود و اقتصاد در شرایطی به دولت نهم تحویل داده شد که برخلاف دولت‌های قبلی، بسیاری از زیرساخت‌ها آماده شده بود و رشد اقتصادی نیز در سال‌های نزدیک به 1384، به ارقام کم‌سابقه بالای هشت درصد دست یافته بود. با این حال کارنامه دولت‌های نهم و دهم در اقتصاد، چیزی به جز رکود و بیکاری را نشان نمی‌دهد.

آمارها حاکی از این است که با توجه به رقم متوسط گفته‌شده، در کل این هشت سال نزدیک به 620 هزار نفر شغل جدید به اقتصاد ایران اضافه شده است؛ یعنی عملکرد این دولت در هشت سال اشتغالزایی، از عملکرد یک‌ساله دولت اصلاحات (726 هزار شغل) نیز کمتر بوده است.