» اجتماعی
در کارگروه سلامت زنان انجمن علمی پزشکی اجتماعی مهمترین عوامل خطر مرگ و میر زنان کشور و شاخص های اجتماعی فرهنگی این گروه مورد بررسی قرار گرفت.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی "تدبیر و امید" در کارگروه سلامت زنان انجمن علمی پزشکی اجتماعی مهمترین عوامل خطر مرگ و میر زنان کشور و شاخص های اجتماعی فرهنگی این گروه مورد بررسی قرار گرفت. دکتر نرگس رستمی، عضو هیئت مدیره انجمن علمی پزشکی اجتماعی در نشست کارگروه سلامت زنان که در انجمن علمی پزشکی اجتماعی برگزار شد به اهمیت توجه به حوزه سلامت زنان پرداخت و گفت: زنان نقش مراقبت از خانواده را بر عهده دارند بنابراین اگر در خصوص مباحث سلامتی خود اطلاع کافی داشته باشند و در این زمینه اقدام کنند به سلامت کل خانواده منجر خواهد شد. همچنین با توجه به نقش زنان در تولید مثل و باروری ، اگر دختران وزنان سالم باشند نسل بعدی سالم تر خواهد یود . به همین دلیل در جهان سلامت زنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
دکتر رستمی به وضعیت و شرایط سلامت زنان براساس تفکیک سنی اشاره کرد و افزود: در دوران کودکی و در مورد دختربچه ها رفتارهای تربیتی نامناسب و تبعیض آمیز عامل خطر مهمی است وباید مورد توجه قرار گیرد.
وی در ادامه به اهمیت توجه به سلامت دوران نوجوانی و جوانی اشاره کرد و گفت: در این دوران به صورت عمده باید به مسائل روحی و روانی که دختران نوجوان با آن مواجه می شوند توجه کرد. همچنین آموزش بهداشت باروری از دیگر مواردی است که باید بر آن تاکید کرد. اگر چه در این زمینه اقدامات خوبی در حال انجام است ولی آمارها نشان می دهد که با وضعیت ایده آل فاصله بسیاری داریم. برای مثال بر اساس مطالعه شاخص های جمعیت و سلامت که بوسیله موسسه ملی تحقیقات سلامت انجام گرفته است ، تنها 20 درصد زنان 15 تا 24 سال آگاهی مناسبی در مورد راه های پیشگیری از ایدز دارند. همین مطالعه نشان می دهد بیش از 90 درصد خانمهای 15 تا 24 سال حداقل یک بار در روز تلویزیون نگاه می کنند اما حدود 10 درصد حداقل یک بار در روز کتاب با مجله و روز نامه می خوانند.بنابراین باید بتوانیم با توجه به این وضعیت و در عین حال با استفاده از فناوری های نوین مانند رایانه و تلفن همراه مداخلات مناسبی را طراحی کنیم.
وی ادامه داد: در گروه سنی 49-15 مرگ و میر ناشی از سوانح و حوادث یکی از معضلات اصلی درجهان به ویژه در کشور ما محسوب می شود. سوانح و حوادث در آقایان شایع تر است با این حال بررسی‌هانشان می دهد که مهمترین علت مرگ در خانم های این گروه سنی نیز مربوط به حوادث حمل و نقل است.به همین دلیل به این موضوع نیز باید بیش از پیشتوجه شود.
دکتر رستمی سرطان سینه را یکی دیگر از عوامل اصلی مرگ و میر در خانم ها دانست و افزود: بر اساس مطالعه طرح سیمای مرگ و میر در 29 استان کشور در سال 85 و مقایسه با داده‌های قبلی مشخص شده است که متاسفانه سرطان سینه در خانم ها به سرعت در حال افزایش و سن این بیماری در حال کاهش است به طوری که در گروه سنی 46-15 سال رتبه ششم مرگ و میر را به خود اختصاص می دهد.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی پزشکی اجتماعی همچنین به دوره سالمندی اشاره کرد و گفت: امید به زندگی در کشور در حال افزایش است. ولی متاسفانه میزان زیادی از این افزایش طول عمر همراه با ناتوانی و معلولیت طی می شود. اگر شیوه صحیح زندگی را از دوران کودکی آغاز کنیم این عوامل نیز قابل پیشگیری خواهد بود. با این حال اگر در دوران سالمندی هم بیماری هایی از جمله فشار خون، دیابت ، قند خون و چربی خون را زودتر تشخیص دهیم به طور حتم از بسیاری از ناتوانی ها و معلولیتها پیشگیری می‌شود. بحث نابینایی و کم بینایی نیز در خانمها ی مسن می تواند مشکلات فراوانی را به وجود بیاورد و یکی از اولویتهای سلامت دراین گروه سنی است که کمتر به آن توجه شده است.
مهمترین عوامل خطر بیماری‌های جسمی در زنان
همچنین دکتر مریم رهبری بناب، پژوهشگر ارشد گروه بهداشت و درمان مرکز پژوهش‌های مجلس به عوامل خطر بیماری‌های جسمی در خانمها اشاره کرد و افزود: 59 درصد زنان جامعه با افزایش وزن مواجه هستند که روند آن رو به رشد است. همچنین بیش از 20 درصد از زنان میانسال و مسن با اختلال چربی خون به دلیل سبک زندگی نامناسب مواجه هستند.
وی ادامه داد: بیش از 25 درصد زنان میانسال و مسن به فشارخون و بیش از 20 درصد نیز به دیابت مبتلا هستند. در واقع باید گفت؛ بیش از 60 درصد خانم ها الگوی مناسب غذایی را رعایت نمی‌کنند که همین موضوع به سایر اعضاء خانواده نیز منتقل می‌شود.
وی گفت: یکی از عوامل اصلی خطر برای بیماری‌های مزمن مصرف دخانیات است که متاسفانه رشد بالایی را در خانمها شاهد هستیم به طوری که میانگین سنی مصرف سیگار در دختران کاهش یافته و نگران کننده است . همچنین رفتارهای پرخطر جنسی در گروه سنی جوانان و نوجوانان مسئله نگران کننده ای است که متاسفانه فقر آموزشی در سیستم آموزش و پرورش در اینکه چگونه فرد می تواند از خود محافظت و خود را مدیریت کند وجود دارد.
به گفته وی، مهارت حل مساله در دختران، برقراری ارتباط، آموزش پیش از ازدواج و مدیریت زمان از جمله مسائلی است که در سیستم آموزشی باید به آن توجه شود.
شاخص‌های اجتماعی فرهنگی حوزه زنان
در ادامه حمیده جوادی نسب، کارشناس ارشد اقتصاد سلامت به شاخص های اجتماعی فرهنگی مرتبط با سلامت زنان در سال 89 برگرفته از مطالعه شاخص های سلامت و جمعیت اشاره کرد و گفت: براساس این شاخص میزان باسوادی در گروه سنی 6 سال به بالا در مردان در کل کشور بیشتر از زنان است.
وی ادامه داد: همچنین بر اساس تقسیم بندی‌ها در گروه سنی مختلف، سنین 21 تا 30 سال بیشترین میزان باسوادی را در کشور دارند. استان مرکزی بالاترین میزان باسوادی زنان 24-15 ساله را در ایران دارد ودر استان اردبیل، سمنان، فارس، قم، مازندران، البرز و کرمان میزان باسوادی زنان بیشتر از مردان است.
جوادی نسب همچنین به آمار مربوط به تحصیلات کودکان اشاره کرد و گفت: میزان خالص حضور دختران در آموزش ابتدایی در کل کشور بیشتر از پسران است ولی با این وجود میزان باسوادی پسران در مقاطع بعدی بیشتر است. همچنین شاخص تحصیلات دانش‌آموزان 17-11 ساله ایرانی در مقطع راهنمایی و متوسطه نشان می‌دهد که در کل کشور میزان خالص حضور پسران در آموزش راهنمایی بیشتر از دختران است.
در تکمیل این بحث دکتر رستمی اشاره کرد: در کل می توان گفت با وجود آنکه وضعیت سواد در مردان بهتر از زنان است اما نرخ رشد باسوادی در زنان بیش از مردان بود و فاصله بین زنان و مردان در زمینه میزان تحصیلات در حال کم شدن است.
سلامت زنان از نگاه سازمان جهانی بهداشت
در ادامه دکتر آزاده سیاری فرد، متخصص پزشکی اجتماعی و عضو هئیت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به راهکارهای پیشنهادی سازمان جهانی برای ارتقاء سلامت زنان اشاره کرد و افزود: در هر گروه سنی عوامل خطری برای سلامت زنان وجود دارد که سیاستگذار باید به این عوامل خطر و بیماری‌ها توجه کند و برای آنها برنامه‌ریزی هدفمندی داشته باشد.در کل جهان عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به طور مستقیم بر سلامت زنان تاثیر می‌گذارد و در برنامه ریز ی ها باید مدنظر قرار گیرند.
وی پاسخگو کردن سیستم‌های ارائه دهنده خدمات سلامت، افزایش دسترسی و پوشش همگانی بیمه و ارائه خدمات سلامت را از جمله اولویتهای ارتقاء سلامت زنان در تمام کشورها دانست و گفت: تاکنون تمرکز بیشتر برنامه‌های بین المللی و ملی بر روی سلامت زنان در دوران بارداری و بهداشت باروری بوده است در حالی که لازم است در برنامه‌های سلامت زنان به سایر مسائل نیز پرداخته شود.
وی کم توجهی به نیازها و محدودیت‌های زنان در بهره‌مندی از خدمات را از دیگر چالش‌ها عنوان کرد و افزود: لازم است مشارکت عموم مردم و گروههای حمایتی از زنان را در تمام مراحلی که می تواند کمک کننده باشد در برنامه‌ریزی‌‌ها و ارائه خدمات داشته باشیم تا سلامت زنان را ارتقاء دهیم.
دکتر سیاری فرد افزود: بخش عمده‌ای از کارکنان نظام سلامت را زنان تشکیل می‌دهند اما با این وجود حضورشان در جایگاه های تصمیم گیری کم رنگ است به همین دلیل سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند که فعالیتهای متعهدانه‌ای برای افزابش نقش زنان در تصمیم گیری نظام سلامت وجود داشته باشد.
دکتر رستمی به وضعیت و شرایط سلامت زنان براساس تفکیک سنی اشاره کرد و افزود: در دوران کودکی و در مورد دختربچه ها رفتارهای تربیتی نامناسب و تبعیض آمیز عامل خطر مهمی است وباید مورد توجه قرار گیرد.
وی در ادامه به اهمیت توجه به سلامت دوران نوجوانی و جوانی اشاره کرد و گفت: در این دوران به صورت عمده باید به مسائل روحی و روانی که دختران نوجوان با آن مواجه می شوند توجه کرد. همچنین آموزش بهداشت باروری از دیگر مواردی است که باید بر آن تاکید کرد. اگر چه در این زمینه اقدامات خوبی در حال انجام است ولی آمارها نشان می دهد که با وضعیت ایده آل فاصله بسیاری داریم. برای مثال بر اساس مطالعه شاخص های جمعیت و سلامت که بوسیله موسسه ملی تحقیقات سلامت انجام گرفته است ، تنها 20 درصد زنان 15 تا 24 سال آگاهی مناسبی در مورد راه های پیشگیری از ایدز دارند. همین مطالعه نشان می دهد بیش از 90 درصد خانمهای 15 تا 24 سال حداقل یک بار در روز تلویزیون نگاه می کنند اما حدود 10 درصد حداقل یک بار در روز کتاب با مجله و روز نامه می خوانند.بنابراین باید بتوانیم با توجه به این وضعیت و در عین حال با استفاده از فناوری های نوین مانند رایانه و تلفن همراه مداخلات مناسبی را طراحی کنیم.
وی ادامه داد: در گروه سنی 49-15 مرگ و میر ناشی از سوانح و حوادث یکی از معضلات اصلی درجهان به ویژه در کشور ما محسوب می شود. سوانح و حوادث در آقایان شایع تر است با این حال بررسی‌هانشان می دهد که مهمترین علت مرگ در خانم های این گروه سنی نیز مربوط به حوادث حمل و نقل است.به همین دلیل به این موضوع نیز باید بیش از پیشتوجه شود.
دکتر رستمی سرطان سینه را یکی دیگر از عوامل اصلی مرگ و میر در خانم ها دانست و افزود: بر اساس مطالعه طرح سیمای مرگ و میر در 29 استان کشور در سال 85 و مقایسه با داده‌های قبلی مشخص شده است که متاسفانه سرطان سینه در خانم ها به سرعت در حال افزایش و سن این بیماری در حال کاهش است به طوری که در گروه سنی 46-15 سال رتبه ششم مرگ و میر را به خود اختصاص می دهد.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی پزشکی اجتماعی همچنین به دوره سالمندی اشاره کرد و گفت: امید به زندگی در کشور در حال افزایش است. ولی متاسفانه میزان زیادی از این افزایش طول عمر همراه با ناتوانی و معلولیت طی می شود. اگر شیوه صحیح زندگی را از دوران کودکی آغاز کنیم این عوامل نیز قابل پیشگیری خواهد بود. با این حال اگر در دوران سالمندی هم بیماری هایی از جمله فشار خون، دیابت ، قند خون و چربی خون را زودتر تشخیص دهیم به طور حتم از بسیاری از ناتوانی ها و معلولیتها پیشگیری می‌شود. بحث نابینایی و کم بینایی نیز در خانمها ی مسن می تواند مشکلات فراوانی را به وجود بیاورد و یکی از اولویتهای سلامت دراین گروه سنی است که کمتر به آن توجه شده است.
مهمترین عوامل خطر بیماری‌های جسمی در زنان
همچنین دکتر مریم رهبری بناب، پژوهشگر ارشد گروه بهداشت و درمان مرکز پژوهش‌های مجلس به عوامل خطر بیماری‌های جسمی در خانمها اشاره کرد و افزود: 59 درصد زنان جامعه با افزایش وزن مواجه هستند که روند آن رو به رشد است. همچنین بیش از 20 درصد از زنان میانسال و مسن با اختلال چربی خون به دلیل سبک زندگی نامناسب مواجه هستند.
وی ادامه داد: بیش از 25 درصد زنان میانسال و مسن به فشارخون و بیش از 20 درصد نیز به دیابت مبتلا هستند. در واقع باید گفت؛ بیش از 60 درصد خانم ها الگوی مناسب غذایی را رعایت نمی‌کنند که همین موضوع به سایر اعضاء خانواده نیز منتقل می‌شود.
وی گفت: یکی از عوامل اصلی خطر برای بیماری‌های مزمن مصرف دخانیات است که متاسفانه رشد بالایی را در خانمها شاهد هستیم به طوری که میانگین سنی مصرف سیگار در دختران کاهش یافته و نگران کننده است . همچنین رفتارهای پرخطر جنسی در گروه سنی جوانان و نوجوانان مسئله نگران کننده ای است که متاسفانه فقر آموزشی در سیستم آموزش و پرورش در اینکه چگونه فرد می تواند از خود محافظت و خود را مدیریت کند وجود دارد.
به گفته وی، مهارت حل مساله در دختران، برقراری ارتباط، آموزش پیش از ازدواج و مدیریت زمان از جمله مسائلی است که در سیستم آموزشی باید به آن توجه شود.
شاخص‌های اجتماعی فرهنگی حوزه زنان
در ادامه حمیده جوادی نسب، کارشناس ارشد اقتصاد سلامت به شاخص های اجتماعی فرهنگی مرتبط با سلامت زنان در سال 89 برگرفته از مطالعه شاخص های سلامت و جمعیت اشاره کرد و گفت: براساس این شاخص میزان باسوادی در گروه سنی 6 سال به بالا در مردان در کل کشور بیشتر از زنان است.
وی ادامه داد: همچنین بر اساس تقسیم بندی‌ها در گروه سنی مختلف، سنین 21 تا 30 سال بیشترین میزان باسوادی را در کشور دارند. استان مرکزی بالاترین میزان باسوادی زنان 24-15 ساله را در ایران دارد ودر استان اردبیل، سمنان، فارس، قم، مازندران، البرز و کرمان میزان باسوادی زنان بیشتر از مردان است.
جوادی نسب همچنین به آمار مربوط به تحصیلات کودکان اشاره کرد و گفت: میزان خالص حضور دختران در آموزش ابتدایی در کل کشور بیشتر از پسران است ولی با این وجود میزان باسوادی پسران در مقاطع بعدی بیشتر است. همچنین شاخص تحصیلات دانش‌آموزان 17-11 ساله ایرانی در مقطع راهنمایی و متوسطه نشان می‌دهد که در کل کشور میزان خالص حضور پسران در آموزش راهنمایی بیشتر از دختران است.
در تکمیل این بحث دکتر رستمی اشاره کرد: در کل می توان گفت با وجود آنکه وضعیت سواد در مردان بهتر از زنان است اما نرخ رشد باسوادی در زنان بیش از مردان بود و فاصله بین زنان و مردان در زمینه میزان تحصیلات در حال کم شدن است.
سلامت زنان از نگاه سازمان جهانی بهداشت
در ادامه دکتر آزاده سیاری فرد، متخصص پزشکی اجتماعی و عضو هئیت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به راهکارهای پیشنهادی سازمان جهانی برای ارتقاء سلامت زنان اشاره کرد و افزود: در هر گروه سنی عوامل خطری برای سلامت زنان وجود دارد که سیاستگذار باید به این عوامل خطر و بیماری‌ها توجه کند و برای آنها برنامه‌ریزی هدفمندی داشته باشد.در کل جهان عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به طور مستقیم بر سلامت زنان تاثیر می‌گذارد و در برنامه ریز ی ها باید مدنظر قرار گیرند.
وی پاسخگو کردن سیستم‌های ارائه دهنده خدمات سلامت، افزایش دسترسی و پوشش همگانی بیمه و ارائه خدمات سلامت را از جمله اولویتهای ارتقاء سلامت زنان در تمام کشورها دانست و گفت: تاکنون تمرکز بیشتر برنامه‌های بین المللی و ملی بر روی سلامت زنان در دوران بارداری و بهداشت باروری بوده است در حالی که لازم است در برنامه‌های سلامت زنان به سایر مسائل نیز پرداخته شود.
وی کم توجهی به نیازها و محدودیت‌های زنان در بهره‌مندی از خدمات را از دیگر چالش‌ها عنوان کرد و افزود: لازم است مشارکت عموم مردم و گروههای حمایتی از زنان را در تمام مراحلی که می تواند کمک کننده باشد در برنامه‌ریزی‌‌ها و ارائه خدمات داشته باشیم تا سلامت زنان را ارتقاء دهیم.
دکتر سیاری فرد افزود: بخش عمده‌ای از کارکنان نظام سلامت را زنان تشکیل می‌دهند اما با این وجود حضورشان در جایگاه های تصمیم گیری کم رنگ است به همین دلیل سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند که فعالیتهای متعهدانه‌ای برای افزابش نقش زنان در تصمیم گیری نظام سلامت وجود داشته باشد.
در همین زمینه بخوانید
ارسال نظر
