دولت آمریکا هرگز صورتی از دارایی بلوکه شده ایران ارائه نکرد

علي خرم، نماينده سابق ايران در سازمان ملل پيش از اينكه با اين عنوان شناخته شود، در ماه هاي اول پيروزي انقلاب اسلامي به سركنسولگري ايران در امريكا برگزيده شد تا يكي از مهره هاي اصلي كميته يي باشد كه حساب طلب هاي مبهم رژيم شاه از امريكا را روشن كند، اگرچه اين تيم به فهرست طلب هاي ايران دست يافت اما روند وصول آن در آستانه سي و شش سالگي است و همچنان با مهر بلوكه از دسترس جمهوري اسلامي خارج است.

آقاي خرم شما يكي از اعضاي كميته يي بوديد كه در اوايل انقلاب بر سر دارايي بلوكه شده ايران از سوي امريكا با مقامات واشنگتن وارد مذاكره و گفت وگو شديد، از چرايي و چگونگي تشكيل كميته بگوييد؟
   
همان طور كه گفتيد بنده يكي از اعضاي تيمي بودم كه اول انقلاب از سوي ابراهيم يزدي، وزير وقت امور خارجه براي بازپس گيري طلب هاي ايران از امريكا تشكيل شد، ما در اين تيم بوديم درباره پول هاي ايران در بانك هاي امريكايي چون كيس منهتن بانك يا ويس كانزين بانك و... تحقيق مي كرديم و طالب اين بوديم كه پول هاي دولت ايران كه در دست امريكا يا در سفارتخانه ايران در امريكا بود و در لحظه هاي آخر عمر دولت پهلوي به حساب هاي ديگر منتقل شده بود را شناسايي و به دست بياوريم.
    
   
اين كميته چند عضو داشت و از كي وارد عمل شد؟
   
اين كميته حدود 10 تا 12 نفري عضو داشت اما چهار عضو آن خيلي فعال بودند و پيگير امور كه يكي آقاي دكتر يزدي، وزير وقت بود و ديگر آقاي محمد علي آگاه كه وي در آن زمان كاردار ما در امريكا بودند و از آنجا كه كارمند بانك جهاني هم بودند در هدايت تيم بسيار موثر واقع شدند، عضو فعال ديگر هم من بودم كه به عنوان سركنسولي سفارت و 6 - 5 كشور ديگر به شدت پيگير امور بودم.
    
  
فعاليت رسمي كميته از چه زماني آغاز شد؟
   
اين پيگيري ها و مذاكرات از نخستين سفر دولت جمهوري اسلامي ايران به نيويورك براي شركت در مجمع عمومي سازمان ملل در سال 58 به صورت جدي و مستمر آغاز شد.
    
   
دارايي هاي ايران شامل چه چيز هاي بود؟
  
بخشي از اين دارايي هاي مربوط به حساب وزارت دفاع دولت پهلوي بود كه بخشي از درآمد فروش نفت براي خريد تجهيزات نظامي مستقيم به آن واريز مي شد، يك بخش ديگر اين دارايي ها مربوط به سفارت ايران در امريكا و حساب ويژه آن بود كه در دست اردشير زاهدي سفير وقت بود كه در بانكي به نام ويس كانزين بود كه اين نقل و انتقالات از طريق بانك عمران كه آن روزهاي بسيار فعال بود واريز مي شد، بخشي ديگر مربوط به اموال دولت وقت ايران بود. همان طور كه اشاره شد منبع مشخصي براي احتساب دارايي هاي بلوكه شده ايران از سوي امريكا مشخص نبود و تيم تشكيل شده به شدت دنبال احياي اين بود كه بداند امريكا چه مقدار از پول يا سرمايه ايران را مسدود كرده است.
   

دولت امريكا هيچ وقت در اين زمينه شفاف سازي نكرد؟
   
خير، دولت امريكا هرگز صورت وضعيتي از دارايي هاي بلوكه شده ايران را ارائه نكردند و اين ايران بود كه چراغ به دست در تاريكي به دنبال دارايي هاي مسدود شده اش مي رفت. به عنوان مثال بخش ديگري از دارايي هاي مربوط به صورت حساب قرارداد خريد چندده هواپيماي «اف-18» و «اف -16» از دولت امريكا توسط دولت شاه بود كه از سوي ايران تمام مبلغ قرارداد پرداخت شده بود اما امريكا هيچ هواپيمايي يا پول اوليه را پرداخت نكرده و حتي رقم آن را هم روشن نكرد.
    
   
پس اين رقم 12 ميليارد دلار نتيجه تخمين تيم شما بود؟
   
دقيقا اين 12 ميليارد دلار كه اخيرا هم مجددا سر زبان ها افتاده و مدام از آن به عنوان رقم دارايي هاي بلوكه شده ايران در امريكا ياد مي شود تخمين تيم پيگيري كننده طلب هاي ايران از امريكا در سال 58 بود و اين در حالي است كه اگر همين 12 ميليارد را ملاك قرار دهيم در طول اين 35 سال گذشته با سود حاصل از انباشت آن در دست دولت امريكا حداقل دو برابر شده البته اين به جز پول هايي است كه طي سال هاي اخير خزانه داري امريكا تحت عنوان تحريم در بانك هاي كشورهاي ديگر مثل آلمان و فرانسه مسدود و بلوكه كرده است.
    
   
رقم دقيق دارايي بلوكه شده ايران توسط امريكايي هاي را چطور بايد مشخص كرد؟
   
نكته يي كه بايد روي آن تاكيد كنم اين است كه ما نبايد در اين قضيه احساسي برخورد كنيم و توقع داشته باشيم كه دولت امريكا خود طلب ايران را در سيني بگذارد و به ما تحويل دهد اينها بايد به طرف مذاكره كننده ايراني با طرف امريكاي سپرده شود و بايد بر سر اين پرونده 35 ساله به شدت مذاكره صورت بگيرد و تحقيقات جامع تري هم انجام شود.
    
   
ارزيابي تان از اقدام برخي دولتمردان امريكاي براي طرح زمزمه پرداخت دارايي بلوكه شده ايران از سوي واشنگتن چيست؟
   
اين خيلي اقدام مهم و بزرگي است اين يعني تلاش براي اعتماد سازي اما نكته يي كه بايد به آن توجه داشت اين است كه نبايد اين پرونده را بيشتر از اين پيچيده كرد. خوشبختانه در اويل انقلاب قسمت اعظم اين بدهي احيا شد و تيم فعلي هم بايد به دنبال احيا كردن اين بدهي باشد نه پيچيده تر كردن ماجرا.
    
   
منظورتان از احيا كردن قسمت اعظم اين بدهي اين است كه در آن زمان مقداري از بدهي ها را دريافت كرديم؟
   
خير، منظورم اين است كه ما ابهامات درباره اينكه دارايي ايران در امريكا در كجا پنهان بودند را رفع كرديم و اين احياي اوليه بود اما هنوز طلب ها بر سرجايشان باقي اند.
    
   
به عنوان يكي از اعضاي تيم اوليه پيگيري بازپس گيري دارايي ايران از امريكا توصيه تان به وزارت خارجه چيست؟
   
به عقيده من اين پرونده بايد در معيت وزير امور خارجه و تيمي كارشناس پيگيري شود و بايد پيگيري امر هم به نحوي باشد كه مقامات و و افراد مذاكره كننده رو در روي هم قرار نگيرند. اين را بايد بدانيم كه هيچ كس پول ما را با شاخ و شانه كشيدن پس نمي دهد. كليد كار روشن است و براي اينكه سرانجام اين پرونده و كشمكش به پايان برسد بايد طرفين طوري عمل كنند كه نتيجه بخش باشد نه هيجاني.
    
   
نكته ديگر هم اينكه امريكا بيشتر از هر كس ديگري مي داند كه رقم دارايي بلوكه شده ايران چقدر است.
  
 چون اين دارايي ها از همان ابتدا در دست آنها بوده و رژيم قبلي هم همكاري با جمهوري اسلامي ايران را نداشته كه از اين بدهي خبري بدهد به همين دليل بايد در اين مذاكرات اصل را بر اعتماد بگذاريم.

منبع: روزنامه اعتماد