زنی که ظریف و کری را کنار هم نشاند

کد خبر: ۶۴۱۱

تاریخ انتشار: ۱۳ مهر ۱۳۹۲ - ۱۳:۵۴

سیاست خارجی سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا را اغلب به عنوان سیاستی بی‌اهمیت مورد استهزا قرار می‌دهند اما شروع مجدد گفت‌وگوها با ایران را مدیون اروپایی‌ها هستیم؛ به ویژه یک زن انگلیسی سرسخت.

کاترین اشتون عنوان پرطمطراقی دارد. او رسما می‌تواند خود را «نماینده‌ی عالی اتحادیه‌ی اروپا در سیاست خارجی و امنیتی» بخواند اما کار روزانه‌ی این دیپلمات انگلیسی کم‌تر زرق و برق دارد. وقتی در سال ۲۰۰۹ به این مقام منصوب شد، رسانه‌ها او را به عنوان «انتخاب چهارم» استهزای‌اش کردند؛ حتی او را «کوتوله» نامیدند و وقنی همکاران آمریکایی یا آسیایی‌اش بعد از ملاقات سوار هواپیماهای اختصاصی می‌شوند، اشتون صبورانه منتظر هواپیمای معمولی مسافربری است؛ چراکه اتحادیه‌ی اروپا هواپیمای کاری در اختیار او نمی‌گذارد.

اکنون اشتونِ ۵۷ ساله ناگهان در کانون توجه سیاست جهانی قرار گرفته است؛ هرکس که این روزها درباره‌ی او حرف می‌زند، مهارت و سرسختی‌اش را در گفت‌وگو و همچنین استقامت و استعداد سیاسی او را می‌ستاید. گفته می‌شود همکار آمریکایی اشتون، جان کری به او خیلی اعتماد دارد. آلکساندر گراف لامبسدورفِ آلمانی، رییس حزب دموکرات‌های آزاد در پارلمان اروپا از اشتون چنین تمجید می‌کند: «او با سیاست و پر احساس و در عین‌حال سرسخت است. این ویژگی‌ها، او را به مذاکره‌کنند‌ه‌ای ایده‌آل تبدیل می‌کند.»

دلیل این همه شوق و ذوق اما شروع مذاکرات مهم درباره‌ی برنامه‌ی اتمی ایران است که قرار شده در ۱۵ اکتبر در ژنو انجام شود. باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا دوشنبه‌ شب بعد از دیدار با بنیامین نتایناهو، نخست وزیر اسراییل گفت که در مذاکرات سوییس می‌خواهیم بیازماییم که آیا ایران در رعایت تعهدات بین‌المللی خود جدی است یا خیر.

در محافل دیپلماتیک گفته می شود که رنسانس سیاسی به ویژه مدیون تلاش کاترین اشتون است. در چند ماه گذشته او چهار بار با همتای ایرانی خود جواد ظریف که در آمریکا درس خوانده، گفت‌وگوی تلفنی کرده است.

این فکر از اشتون بود که ظریف با وزیران خارجه‌ی گروه شش دیدار کند. گروه شش که اغلب دچار چنددستگی است، اشتون را به عنوان مذاکره‌کننده‌ی خود پذیرفت.

این مساله که دولت جدید ایران هدفمند دنبال مناسبات بهتر با اتحادیه‌ی اروپاست به اشتون کمک می‌کند. روحانی تازگی به رییس پارلمان اروپا نوشت: «یکی از اهداف اصلی سیاست خارجی جدید ایران این است که از طریق تفاهمِ بهتر، دوره‌ی سیاسی جدیدی را آغاز کند.» در تهران این‌که دادگاه اروپا بخشی از تحریم‌های اتحادیه‌ی اروپا را علیه ایران لغو کرد، باعث خوشحالی شد. قضات این دادگاه اعلام کردند که متوقف کردن دارایی‌های هفت شرکت ایرانی مجاز نیست.

با این وجود بارها رسما گفت‌وگوهایی درباره‌ی برنامه‌ی اتمی ایران انجام شد که همگی ناکام ماند اما نمایندگان گروه شش این برداشت را دارند که دولت جدید ایران این‌بار جدی است. از این گذشته در غرب بنا را بر این می‌گذارند که سیاست جدید ایران موافقت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر عالی کشور را دارد.

طرف‌های مذاکره‌ ایرانی حتی اعلام کردند که می‌خواهند مناقشه‌ی اتمی را ظرف شش تا دوازده ماه حل کنند. هرچه باشد روحانی به انتخاب‌کنندگان‌اش وعده داده که اوضاع اقتصادی ایران را بهتر کند و شرط این کار پایان تحریم‌های بین‌المللی است.

اما تندروها در ایران که هرگونه مصالحه را در مناقشه‌ی اتمی رد می‌کنند، به دقت روحانی را زیر نظر دارند. او از این‌رو پیشنهاد اوباما را برای دیداری در حاشیه‌ی مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک رد کرد. حتی یک گفت‌وگوی تلفنی با اوباما که اولین تماس رسمی بین روسای دو کشور از سال ۱۹۷۹ است، باعث تظاهرات خشم‌گینانه‌ای علیه روحانی شد.