نظارت مجلس کاهش می‌یابد؟

فاطمه استیری: بررسی طرح اصلاح قوانین نحوه معرفی، انتخاب و فعالیت ناظرین و ساماندهی امور نظارتی مجلس از دستور کارهای امروز مجلس بود که از سوی کمیسیون آیین نامه داخلی مجلس به صحن علنی ارائه شده بود.

غلامرضا کاتب سخنگوی کمیسیون مذکور در تشریح دلایل تهیه این طرح با بیان اینکه یکی از وظایف اصلی مجلس حفظ و شان جایگاه مجلس است، گفت: وقتی این وظیفه مطرح می‌شود، شان نمایندگان هم به ترتیب اولویت در دستور کار مجلس باید باشد. در همین راستا گاها شاهدیم که نمایندگان مجلس در شوراها و مجامعی حضور دارند که سطح شرکت کنندگان در آن در حد مدیرکل است نه رییس جمهور یا وزیر.

وی تصریح کرد: از سوی دیگر بزرگترین رسالت مجلس سیاستگذاری کلان و ریل‌گذاری روند اجرایی کشور است. وقتی مجلس سیاستگذاری کلان را انجام می‌دهد، نظارت کلان هم بر دوش دارد. برای این نظارت بر امور اجرایی کل کشور باید نمایندگان در مجامع و شوراهایی حضور داشته باشند که نظارت کامل بر اجرای قوانین و مقررات وجود داشته باشد. برای مثال شورای ماده 12 حوادث بحران کشور که جای حساسی است و اعتبارات در آن توزیع می شود ولی نماینده ای از مجلس در آن حضور ندارند.

سخنگوی کمیسیون آیین نامه داخلی مجلس ادامه داد: اسامی تعدادی از شوراها و مجامعی که لازم است نمایندگان در آنجا حضور داشته باشند در طرح فعلی آمده و این عضویت را تبدیل به قانون دائمی کرده‌ایم که براساس قانون‌های برنامه‌های 5 ساله لغو نشود و یا براساس بودجه سنواتی نیازی به تمدید نداشته باشد.

در ادامه بررسی این طرح مخالفان و موافقان طرح به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند.

قاضی‌پور: اختلاف دولت قبلی با مجلس این بود که نظارت مجلس را قبول نداشت
نادر قاضی پور نماینده ارومیه در مخالفت با این طرح با بیان اینکه هر دقیقه مجلس هزاران تومان و میلیاردها ریال هزینه دارد، گفت: مجلس بیکار نیست که هر روز قانونی برای کاهش نظارت خود تصویب کند. اختلاف شدید دولت قبلی با مجلس بابت نظارت مجلس بود که نظارت مجلس را نمی پذیرفت.

وی با بیان اینکه این طرح نواقص زیادی دارد، خاطرنشان کرد: در حال حاضر نمایندگان در شوراهایی مانند شورای عالی پول و اعتبار و یا رقابت به عنوان ناظر حضور دارند که در طرح فعلی به آن اشاره نشده است. تکلیف آنها چه خواهد شد؟

نماینده ارومیه تاکید کرد: نمایندگان ناظر نقطه نظرات مجلس را به شوراها و ومجامع منتقل می کنند و نظرات این شوراها و مجامع هم به مجلس منعکس می شود و این ردوبدل اطلاعات به نفع نظام است. چرا با دست خودمان نظارت خودمان را کاهش می دهیم؟

نعمتی: حذف نمایندگان ناظر در برخی شوراها و مجامع تضییع حقوق مردم و نمایندگی است

در ادامه، کمال علیپور در موافقت با این طرح با بیان اینکه یکی از کارهای مهم نمایندگان بحث نظارت بر دستگاه‌های اجرایی است، گفت: ما در برخی از شوراهایی که حساس بود، ناظر نداشتیم و در این طرح این موضوع اصلاح شده است.

در ادامه احمد توکلی و بهروز نعمتی تذکراتی نسبت به این طرح وارد کردند. احمد توکلی خواستار اصلاح عنوان طرح و مفاد آن شد که با موافقت رییس مجلس روبرو شد.

نعمتی نیز با بیان اینکه در حال حاضر نیز محدودیت هایی در ایفای نقش و شان نظارتی مجلس وجود دارد، گفت: نمی توان با حذف نمایندگان ناظر مجلس حق نمایندگی و مردم را تضییع کرد.

خسروی: کدام گزارش ناظرین به استیضاح یا سوال از وزرا منجر شده است؟

علیرضا خسروی اما از دیگر مخالفان این طرح بود. وی با اشاره به وظیفه نظارتی و قانونگذاری مجلس گفت: عمده تغییرات در این طرح در جایی بوده که بودجه توزیع می​شود در حالیکه انتظارات ما این بود در جاهایی تغییر دهید که سیاستگذاری توزیع می‌شود.

وی تاکید کرد: اشکالات از تعداد کم یا زیاد ناظرین نیست با این روش صورت مساله را پاک می کنیم. اشکال آن است که کجا از ناظرین گزارش خواسته‌اید؟ کجا به مجلس گزارش داده‌اند؟ یا کدام گزارش به سوال یا استیضاح وزرا کشیده شده است؟

معاون نظارت مجلس: حضور نمایندگان ناظر در برخی شوراها خلاف شان نمایندگی است

حسین مظفر معاون نظارت مجلس در موافقت با این طرح اما به برخی ایرادات از سوی مخالفان پاسخ داد و گفت: یکی از وظایف مهم مجلس نظارت بر حسن اجرای امور در دستگاه های اجرایی است. برای تحقق این امر حدود 200 نماینده در 50 شورا و هیات و مجامع عضویت دارند. در هر شورا یک یاچند نفر نماینده به عنوان ناظر حضور دارند. 200 نماینده نیز در مجامع استانی حضور دارند.

وی با بیان اینکه حضور نمایندگان ناظر در برخی شوراها نیازی نیست و خلاف شان نمایندگان است، تاکید کرد: چون برخی شوراها سطح نازل تری دارند که لازم نیست نماینده​ای در آن حضور داشته باشد. مثلا وقتی در شورای عالی گزینش نماینده مجلس حضور دارد. در هیات مرکزی گزینش مربوط به یک وزرات خانه نیازی به نماینده ناظر نیست. یا حتی برخی از شوراها کارکرد اصلی خودشان را از دست دادند.

معاون نظارت مجلس گفت: در این طرح به برخی شوراها و مجامع اساسی اشاره نشده که به قوت خود سر جای خود هستند مثل شورای پول و اعتبار یا اقتصاد. معاونت نظارت به دنبال توصیه های ریاست مجلس در پی آن است که بعد از ساماندهی ناظرین در مورد کارآمدسازی ناظرین اقدام کند.

مظفر ادامه داد: گزارش ناظرین هم به کمیسیون های تخصصی ارجاع می شود و بعد از آن به دستگاه های اجرایی ارجاع می‌شود که بعضا به تشکیل جلسات و حل مشکلات منجر می شود. نظرات اگر واقعی باشد تاثیر مهمی در فرایند تصمیم سازی و تصمیم گیری را دارند. مثلا نظارت آقای توکلی در شورای پول و اعتبار ما را متوجه تلخف در تصمیم‌سازی کرد و باعث فعال شدن مسئولان شد.

وی همچنین گفت: در این طرح عمر نظارت نمایندگان ناظر از یک سال به دو سال افزایش یافته است .

موسوی نژاد: ناظرین گاهی خوب عمل نکردند نه اینکه حضورشان بی فایده باشد

مهدی موسوی نژاد نماینده بوشهر از دیگر مخالفان این طرح بود. وی با بیان اینکه مجلس وظیفه نظارت بر شوراها و مجامع را دارد و اگر این نظارت بر دستگاه های اجرایی به اندازه کافی بود خیلی از مشکلات امروز دامن گیر کشور نمی شد، گفت: اینکه یک دفعه می بینیم در یک حادثه ای 3 هزاز میلیارد تومان اختلاس صورت می گیرد یا در فلان بنگاه پولی اختلاس صورت گرفته به دلیل کمبود نظارت است. باید به جای کم کردن نظارت، در شوراها و مجامع تصمیم گیری و تصمیم سازی باید نظارت را بیشتر کنیم.

وی با بیان اینکه ناظرین گاها خود به خوبی عمل نکردند نه اینکه حضورشان بی فایده باشد، خاطرنشان ساخت: اگر قرار باشد حق نظارت را از نمایندگان بگیریم، ظلم به حقوق مردم است.

دواتگری: مطلقا به دنبال کاهش نظارت مجلس نیستیم

مهدی دواتگری نیز در موافقت با طرح مذکور با اشاره به اینکه این طرح برای ساماندهی و تقویت ارکان نظارتی مجلس ارائه است، گفت: این طرح در صدد تحدید حوزه نظارت نمایندگان مجلس نیست. بلکه در جهت ساماندهی و انتظام بخشی به این نظارت است.

وی تصریح کرد: از ویژگی های بارز این طرح این است که برای کارآمد کردن نظارت نمایندگان ناظر شوراهای دستگاه های نظارتی شامل دو نفر از نمایندگان دو قوه شکل می گیرد که تا پیش ازاین وجود نداشته است.

این نماینده مجلس با بیان اینکه آمارها در سال های اخیر محل مناقشات زیادی بوده است، تاکید کرد: در این طرح پیش بینی شده شورای نظارت دستگاه های اجرایی نسبت به آمارهای مرکز آمار نظارت داشته باشد.

به گفته وی، در این طرح همچنین پیش بینی شده نمایندگان ناظر از سوی کمیسیون های تخصصی معرفی شود و  مطلقا این طرح قدرت نظارت مجلس را کاهش نمی دهد.

در نهایت بعد از اظهارات موافقان و مخالفان، کلیات این طرح به رای گذاشته و با موافقت مجلس روبرو شد.