واقعیت های سفر دکتر روحانی به پاکستان/منافع ملی کشورها، تعیین کننده سمت و سوی رفتار و عمل در عرصه سیاست خارجی

سفر رییس جمهوری به پاکستان نخستین گام سیاست خارجی دولت یازدهم در سال نو خورشیدی بود که دستاوردهایی قابل توجه به بار آورد. با این حال برخی رسانه های خارجی طی روزهای اخیر کوشیدند این سفر را تشریفاتی و بی حاصل جلوه دهند و نکته قابل تامل اینکه شماری از رسانه های داخلی این خط تبلیغاتی را پی گرفتند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید،«حسن روحانی» رییس جمهوری روز جمعه ششم فروردین ماه برای سفری دوروزه راهی اسلام آباد شد تا با مقام های پاکستانی در زمینه روابط دوجانبه و همکاری های منطقه ای دیدار و گفت وگو کند؛ رخدادی که به دلیل اهمیت مناسبات تهران- اسلام آباد و دستورهای کار سفر روحانی در زمینه های سیاسی، اقتصادی و امنیتی در رسانه های جهان بازتابی گسترده یافت و به کانون بحث و بررسی محافل سیاسی و اتاق های فکر بین المللی و منطقه ای تبدیل شد.

به گزارش ایرنا رییس جمهوری و اعضای هیات بلندپایه همراه در سفر به پاکستان مذاکراتی موفق با مقام های این کشور صورت دادند؛ مذاکراتی که بارقه های امید را در زمینه رشد چشمگیر همکاری ها و توسعه بیشینه مناسبات 2 کشور دوست و همسایه نمودار ساخت و در اظهارنظرها و موضع گیری های مقام های تهران و اسلام آباد خود را نمایاند.

در نخستین روز این سفر، 6 سند همکاری در زمینه های گوناگون از جمله همکاری اتاق های بازرگانی و نیز همکاری در عرصه های دانشگاهی، فرهنگی، بیمه ای و نیز بهداشتی، آموزش پزشکی، دارویی و تجهیزات پزشکی به امضا رسید.

تقویت بازارچه های مرزی و همکاری میان بندرهای تجاری چابهار و گوادر از راهکارهای مورد توجه در حوزه بازرگانی برای تقویت روابط اقتصادی و تجاری 2 کشور بود؛ تجارتی که مقرر شد در کوتاه ترین زمان ممکن با جهشی خیره کننده رشدی پنج برابری یابد و ارزش سالانه آن مرز پنج میلیارد دلار را پشت سر بگذارد.

تلاش در جهت به فرجام رساندن طرح «خط لوله صلح» که گاز ایران را به پاکستان و هند خواهد رساند و افزون بر منافع اقتصادی گامی مهم برای تقویت صلح و دوستی بین سه کشور خواهد بود از دیگر موضوع های مورد توجه مقام های تهران و اسلام آباد در این سفر بود. در این پیوند، رییس جمهوری در نشست مشترک اقتصادی بازرگانان ایران و پاکستان که «محمد نوازشریف» نخست وزیر این کشور و مقام های ارشد دولت وی نیز در آن حضور داشتند، به دولت و مردم پاکستان اطمینان داد که ایران تامین امنیت انرژی پاکستان را بر عهده می گیرد.

با وجود اراده مشترک و مستحکم مقام های 2 کشور برای رسیدن به اهداف مشترکی چون افزایش همکاری های اقتصادی و راه اندازی نهایی خط لوله صلح، برخی رسانه ها و حلقه های غربی و نیز سعودی در چارچوب تبلیغات ضد ایرانی خود کوشیدند دستاوردهای سفر روحانی به اسلام آباد را در این حوزه زیر سوال برند. یکی از مهمترین انگاره های مطرح شده این بود که رهبران پاکستان با توجه به خواست مقام های واشنگتن در دوره تحریم های هسته ای ایران و پافشاری سران ریاض اراده ای برای به سرانجام رساندن خط لوله صلح ندارند و در عوض به بدیل هایی نظیر «خط لوله تاپی» برای تامین انرژی خود چشم دوخته اند که قرار است گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان به شبه قاره برساند.

در تحلیل هایی از این دست مهمترین واقعیتی که غرض ورزانه نادیده انگاشته شده مساله امنیت انرژی کشور 180 میلیون نفری پاکستان است که در کنار جمعیت بیش از یک میلیارد و 250 میلیون نفری هند نیازی مبرم به انرژی دارد و نمی تواند منافع مسلم خود را در زمینه تامین بهینه و به صرفه منابع انرژی نظیر برق و گاز قربانی خواست های خارجی سازد.

تردیدپراکنی های اینچنینی درباره دستاوردهای سفر روحانی به اسلام آباد در حالی صورت می گیرد که مقام های پاکستانی نیز از پیشنهاد رقیب دیرینه خود در شبه قاره یعنی هند برای انتقال گاز ایران از طریق بستر دریا آگاهی کامل دارند و این تنها ایران نیست که بر راه اندازی خط لوله صلح تاکید دارد.

محور دیگر تبلیغات ضدایرانی اخیر، متاثر جلوه دادن رهبران پاکستان از خواست سران عربستان سعودی و برخی محافل غربی در جهت سردی اسلام آباد در همکاری های سیاسی و امنیتی با تهران است. این در حالی است که پاکستان همواره برای حسن همجواری و مناسبات دوستانه با همسایه غربی خود اهمیت بالایی را قایل بوده و تلاش کرده است از هرگونه اقدام خدشه دار کننده این روابط دوری کند.

پاکستان در ماه های گذشته به رغم پافشاری ریاض، از پیوستن به ائتلاف اسلامی به اصطلاح ضدتروریسم به رهبری سعودی ها پرهیز و بر جلوگیری از تنش و افتراق میان شیعه و سنی در منطقه تاکید کرده است. افزون بر آنچه گفته شد، نوازشریف در کشاکش هماوردی تازه عربستان سعودی با جمهوری اسلامی ایران و تنش بین 2 کشور تلاش کرد از روابط نزدیک اسلام آباد با تهران و ریاض سود جوید و به میانجیگری بپردازد؛ اقدامی که نشانگر عزم مقام های پاکستان در جهت رفع چالش های منطقه ای و ایجاد تعادل در مناسبات با همسایه بزرگ و قدرتمندی چون ایران و دوستی نظیر عربستان است که سال ها کمک های اقتصادی و مالی هنگفت خود را در اختیار اسلام آباد قرار داده است.

افزون بر منافع چشمگیر همکاری های اقتصادی و گسترش مناسبات سیاسی و دیپلماتیک بین ایران و پاکستان، تهدیدهای مشترک امنیتی، مساله مبارزه با تروریسم و امنیت مرزها به آن پایه مهم است که جایی برای دید و بازدید صرف، نشست های دورهمی، تعارف های دیپلماتیک و رفتارهای تشریفاتی در فرصت مهمی چون سفر روحانی به پاکستان باقی نمی گذارد و در یک کلام منافع ملی 2 کشور و اهداف مهم و مشترک تهران و اسلام آباد را نمی توان زیر سایه تبلیغات و تردیدپراکنی ها پوشاند.

نکته قابل تامل در این میان، تاثیرپذیری برخی رسانه های داخلی از تبلیغات و تحلیل های غرض ورزانه ای است که طی روزهای گذشته در زمینه سفر روحانی به پاکستان به راه افتاده است؛ تاثیرپذیری که خواسته یا ناخواسته این رسانه ها در زمین بازی های ضدایرانی و منافی منافع ملی قرار می دهد.

به گزارش ایرنا،این رویکرد رسانه ای حتی «حسام الدین آشنا» مشاور فرهنگی رییس جمهوری را به واکنش واداشت و سبب شد وی ضمن انتقاد از رفتارهای دستگاه تبلیغاتی ضد ایرانی اظهار دارد: متاسفانه دستاوردهای این سفر تحت الشعاع تبلیغات شبکه ها و وب سایت های سعودی- صهیونی قرار گرفته و تاسف بارتر از آن، نفوذ پذیری برخی رسانه های خاص از این گونه تبلیغات است.

فرجام سخن اینکه امروزه این منافع ملی کشورها است که تعیین کننده سمت و سوی رفتار و عمل واحدهای ملی در عرصه سیاست خارجی است؛ واقعیتی که باید مورد توجه محافل و رسانه های داخلی قرار گیرد و مانع از رویکردهای جناحی یا غیرحرفه ای آن ها شود.