قطاري كه روي ريل نرفت

پايه هاي مونوريل قم، پروژه اي كه شرط استاندار شدن استاندار پيشين اين استان كوچك در جنوب تهران بود، همچنان مانند دست هاي به دعا برداشته، به آسمان بلند است تا بودجه يي برسد و كار تمام شود.

بودجه اي كه به نظر مي رسد هرگز به اين وسيله نقليه نخواهد رسيد، چون برادر دوقلوي اين وسيله نقليه، مترو در قم قرار است پا بگيرد. اين طور كه رييس شوراي اسلامي قم گفته، قرار است مترو قم از هر راهي كه مقدور است، بودجه خود را جفت و جور كند.

از جمله فروش اوراق مشاركت و تامين فاينانس در دستور كار تامين بودجه مترو براي قم قرار گرفته است. اين طور شده كه برخلاف تمام تلاش هايي كه محمود احمدي نژاد، رييس جمهور پيشين براي روي ريل رفتن مونوريل قم انجام داد، به نظر مي رسد عاقبتي بهتر از مونوريل تهران در انتظار مونوريل قم نخواهد بود. وسيله يي كه قرار بود نوروز امسال به بهره برداري برسد و تا اين لحظه، هنوز چرخ هيچ واگني از اين وسيله به خاك استان قم هم نرسيده.

با اين حال، محمد آتش زر، رييس شوراي شهر قم به رسانه ها گفته، اين وسيله نقليه آماده ريل گذاري شده است، ولي مشاهدات ميداني مي گويد چنين چيزي به زودي امكان پذير نيست. بخش شرقي مونوريل قم، اندكي شرقي تر از ايستگاه اخذ عوارض اتوبان قم-كاشان آغاز مي شود و به دليل گذشتن از فراز اين اتوبان، قرار است پايه هاي دو سوي اين محل، تكميل شود.

اما ايستگاهي كه در طرف غربي و همجوار اتوبان قرار دارد، هنوز تنها در مرحله اسكلت سازي بتني است. اگر پايه هاي برافراشته مونوريل قم را اندكي جلوتر به سمت غرب و به سمت حرم حضرت معصومه (س) دنبال كنيم، بار ديگر به تقاطع ديگري برمي خوريم. باز هم مونوريل قم از فراز يك خيابان پرتردد گذر مي كند و باز هم پايه ها و ايستگاه هاي دو سوي اين خيابان نيز تكميل نشده و تنها در مرحله بتن ريزي باقي مانده است.

اندكي جلوتر و با تعقيب پايه هاي نيمه كاره مونوريل در مسيل قم و به سمت حرم، مي توان متوجه شد بسياري از پايه ها، بدون اينكه ارتباطي بين تاج آنها برقرار شده باشد، در انتظار تامين بودجه مانده اند و به ويژه در نزديكي حرم (روبه روي دفتر سازمان اقدامات تاميني و تربيتي استان قم) نيمه كاره ماندن عمليات ساختماني مونوريل، به خوبي قابل مشاهده است.

جايي كه قرار است محل ايجاد يكي از ايستگاه هاي قاعدتا شلوغ مونوريل باشد، ولي تنها پايه هاي نيمه تمام و توقف عمليات اجرايي ساخت بستر اين وسيله نقليه را مي توان به عينه ديد. ادامه مونوريل قم نيز وضعيت قابل تعريفي ندارد. درمقابل حرم حضرت معصومه (س) پايه هاي مونوريل در بستر مسيل اين شهر كويري و در ميان سيل عظيم خودروهاي زايران سرگردان مانده اند.
   
آيا بايد مونوريل قم را برچيد؟

شايد هرگز محمود احمدي نژاد كه مونوريل را به عنوان اصلي ترين مد حمل و نقل انبوه در زمان تصدي خود در شهرداري تهران برگزيده بود، تصور نمي كرد پس از اينكه كاخ خيابان بهشت را به عزم خيابان پاستور ترك كند، مجبور شود روياي خود را نه در دارالحكومه تهران بلكه در دارالمومنين قم، پيگيري كند.

او با صرف بودجه فراوان خواست كاري كند تا تئوري قاليباف، شهردار خلف خود را باطل كند. تيم مديريت حمل و نقل قاليباف، نظر واضحي درباره مونوريل دارد: مونوريل به درد نمي خورد و بايد به مترو بها داده شود. نتيجه برخورد اين دو نظر، منجر به جمع آوري پايه ها مونوريل تهران شد. اكنون از زيرسازي اين پايه ها در ميداني واقع در غرب تهران، به عنوان ثمره يك تلاش بي سرانجام ياد مي كنند و البته پرونده طلب چند ميليارد توماني پيمانكار مونوريل تهران از شهرداري نيز همچنان در دادگاه باز است.

اكنون به نظر مي رسد در قم نيز امكان دارد پايه هاي مونوريل قم به سرنوشت مونوريل تهران دچار شود. يك نماينده استان قم در شورايعالي استان هاي دوره قبل گفته بود مونوريل قم، نه تنها در طرح جامع حمل و نقل قم جايي ندارد بلكه به دليل مخالفت توليت آستان حضرت معصومه (س) در زمينه گذر اين وسيله از مقابل گنبد و بارگاه، احتمال به ايستگاه رسيدن اين قطار، صفر است.

محمدباقر پناهي از دولت يازدهم خواسته بر پايه كار كار شناسي به اين پروژه نگاه كند و با توقف كار به جمع آوري پايه هاي مونوريل بپردازد. اين عضو شوراي سابق شهر قم معتقد است صرف پول براي مونوريل قم، دور ريختن بودجه است و نبايد اين وسيله را بهانه يي براي هزينه كردن بودجه لاغر شهرداري قم دانست.

بودجه يي كه در سال 92، تمام آن 550 ميليارد تومان است، يعني يك بيست و چهارم بودجه كلانشهر شهرداري تهران. در مقابل اين جبهه گيري ها، يكي از نمايندگان قم در مجلس مي گويد مخالفان مونوريل، آن را بدل به ابزاري براي سياست ورزي كرده اند. احمد اميرآبادي فراهاني با اشاره به صرف ميلياردها تومان براي مونوريل قم، نيمه كاره رها كردن آن را غيرممكن دانسته و گفته اكنون بخشي از مونوريل ايجاد شده و ديگر نمي توان ساز مخالف زد.

اين اظهارنظر در حالي صورت مي گيرد كه كارشناسان معتقدند براي تكميل اين پروژه بايد حداقل هزار ميليارد تومان ديگر هزينه كرد. يعني در فاصله زماني پنج ساله، بايد سالي 200 ميليارد تومان پول به مونوريل تزريق كرد تا شاهد عبور واگن هاي مونوريل از فراز مسيل قم باشيم.
   
مونوريل و بي احترامي به حرم

در بين دعواي كارشناسان بر سر بهتر بودن مترو يا مونوريل در قم، بخشي از جامعه مذهبي قم كه نخستين شهر مذهبي و دومين شهر زيارتي كشور پس از مشهد شمرده مي شود، معتقدند نبايد مونوريل از فراز گنبد و بارگاه حرم حضرت معصومه (س) عبور كند. اعتراضي كه مي تواند به فرض بعيد قرار گرفتن نخستين واگن روي ريل، از حوزه مصاحبه و گفت وگو خارج و جنبه عملي تر پيدا كند.

آيت الله علي اكبر مسعودي خميني، عضو ارشد جامعه مدرسين حوزه علميه قم كه سابقا توليت حرم حضرت معصومه را نيز برعهده داشته دو سال پيش در آيين توديع خود از توليت اين آستان تاكيد كرد: «مونوريل بايد در مقابل حرم حضرت معصومه (س) از زير سطح عبور كند و اگر قرار باشد از مقابل حرم حضرت معصومه (س) عبور كند، ساخته نشود بهتر است.»

با اين حال، دولت وقت اعلام كرد كارشناسي زيادي براي عبور 1250 متر مونوريل از مقابل حرم حضرت معصومه (س) انجام داده و حاضر نيست از اين تصميم خود برگردد.

همزمان، علي لاريجاني، رييس مجلس و نماينده صاحب نفوذ قم در مجلس، با انتقاد آشكار از عبور اين وسيله نقليه از مقابل حرم، اعلام كرد: «اجازه نخواهيم داد كه مونوريل از مقابل حرم حضرت معصومه (س) عبور كند، مسير پروژه مونوريل 27 كيلومتر است و اين قطعه از مسير فقط شش كيلومتر طول دارد.»

اين اعتراضات باعث شد كه در نهايت، دو سال پيش شوراي سازمان قطار شهري قم تصميم بگيرد عبور مونوريل از زير سطح در مقابل حرم انجام شود. مصوبه يي كه مشاهدات ميداني امروز نشان مي دهد تاكنون نه تنها به انجام نرسيده، بلكه به توقف كامل پروژه مونوريل قم، منجر شده است. با اين وجود، باز هم رييس شوراي شهر قم وعده افتتاح مونوريل را تا 22 بهمن امسال داده و البته پيش بيني خود را اين طور، مشروط كرده: «تامين منابع مالي.»

منبع:روزنامه اعتماد