متأسفانه عده‌اي در فضاي سياسي كشور حضور دارند كه چشم ديدن موفقيت‌هاي دولت را ندارند. توافق هسته‌اي دستاوردهاي بسيار بزرگي براي كشور داشته است. اين توافق وحدت جهاني را عليه جمهوري اسلامي ايران به هم زد
برجام و مديريت پسابرجام كليدواژه‌هايي هستند كه اين روزها به دغدغه اصلي مردان كابينه شيخ اعتدال و نمايندگان مجلس شوراي اسلامي تبديل شده است. روزهايي كه ممكن است به عنوان يكي از مهم‌ترين مقاطع تاريخ معاصر ايران در تاريخ ثبت شود. به همين دليل و براي تحليل و بررسي آخرين وضعيت برجام و مديريت پسابرجام با دكتر مسعود پزشكيان وزير بهداشت در دولت اصلاحات و نماينده كنوني مجلس شوراي اسلامي گفت‌وگوكرديم. پزشكيان معتقد است: «متأسفانه عده‌اي در فضاي سياسي كشور حضور دارند كه چشم ديدن موفقيت‌هاي دولت را ندارند. توافق هسته‌اي دستاوردهاي بسيار بزرگي براي كشور داشته است. اين توافق وحدت جهاني را عليه جمهوري اسلامي ايران به هم زد و سبب نفاق دروني و چند دستگي در بين نهادهاي قدرت در ايالات متحده آمريكا شد. اجماع جهاني عليه ايران سبب خشنودي رژیم صهیونیستی شده بود. اين در حالي است كه پس از توافق هسته‌اي اسرائيل خشمگين شده و روز به روز فاصله بيشتري با كشورهاي غربي و به‌ويژه آمريكا مي‌گيرد. با اين وجود عده‌اي در يك فضاي ذهني زندگي مي‌كنند و همه‌چيز را به صورت سياه و سفيد مي‌بينند. از نظر اين عده، موفقيت‌هاي دولت آقاي روحاني همه نوعي شكست به شمار مي‌رود و نبايد مورد توجه مردم قرار بگيرد. در ادامه متن گفت‌وگوي «آرمان» با دكتر مسعود پزشكيان را از نظر مي‌گذرانيد:آيا تشكيل كميسيون ويژه برجام پس از پايان توافق هسته‌اي ضرورت داشت؟
تشكيل كميسيون برجام به دليل اختلاف سليقه‌هاي سياسي بود. اغلب افرادي كه در اين كميسيون حضور داشتند كارشناس اين مساله نبودند و به دليل دغدغه‌هاي سياسي در اين كميسيون حضور پيدا كرده بودند. با اين وجود بحث‌ها و اتفاقاتي كه در كميسيون برجام مطرح شد نزديك بود به يك چالش بزرگ تبديل شود. از ابتدا مجلس قصد نداشت در اين مساله ورود پيدا كند. اما به یك‌باره مجلس وارد اين مساله شد، در حالي كه از پايان ماجرا اطلاعي نداشت و نمي‌دانست ممكن است نتيجه بررسي‌هاي اين كميسيون چه بازتابي در بين افكار عمومي جامعه داشته باشد.
اغلب اعضاي كميسيون برجام از منتقدان دولت آقاي روحاني بودند. حضور شما در اين كميسيون در حالي كه با اغلب اعضا قرابت فكري و سياسي نداشتيد چه معنايي داشت؟
عدم قرابت فكري و فاصله داشتن در مواضع، باعث شد ما خيلي زود كميسيون را ترك كنيم. حضور ما در اين كميسيون اين حُسن بزرگ را داشت كه به افكار عمومي اعلام كنيم جمع‌بندي نهايي كميسيون برجام درباه توافق هسته‌اي با دلايل و اغراض سياسي صورت گرفته است. اگر ما در اين كميسيون حضور نداشتيم نوعي تك‌صدايي در اين كميسيون به وجود مي‌آمد كه ناخوشايند بود و نتيجه مطلوبي به دست نمي‌آمد. بنده از ابتدا تمايلي براي حضور در اين كميسيون نداشتم اما در شرايط كنوني گمان مي‌كنم حضور ما در اين كميسيون نوعي ضرورت و مسئوليت بوده است. اين مساله كه ما اجازه نمي‌داديم فضايي تك‌بعدي در كميسيون برجام وجود داشته باشد سبب شد كه استراتژي دلواپسان براي تحت تأثير قرار دادن سرنوشت برجام به هم بخورد و نقشه آنها نقش بر آب شود. كميسيون برجام نتوانست برجام را به صورت كارشناسي بررسي كند. رأي‌گيري براي تعيين سياست انجام مي‌گيرد، نه براي كار كارشناسي، ولي از همان ابتدا مي‌خواستند براي جمع‌بندي برجام رأي بگيرند. براي بررسي و جمع‌بندي برجام بايد روش و چارچوب انتخاب مي‌كرديم كه در اين رابطه به اجماع نرسيديم. اين در حالي است كه در جلساتي كه در مسير اشتباه قرار دارد، هيچ پيشنهادي تاثيرگذار نخواهد بود. در نهايت گزارشي كه كميسيون برجام ارائه كرد، با گزارش تهيه شده توسط گروه كارشناسي كاملا متفاوت بود؛ چرا كه گروهي از مزايا و گروهي از معايب چشم‌پوشي كرده بودند. برجام دستاوردهاي بسيار ارزشمندي براي جمهوري اسلامي دارد و به نوعي هم تضمين‌كننده منافع ايران و هم جهان است. به نظر من رفع تمامي تحريم‌هاي غرب عليه جمهوري اسلامي، مهم‌ترين و بهترين دستاورد برجام بوده است. ما با وجود فشارهايي كه بر مقامات آمريكايي وجود داشت، آنان را به ميز مذاكره كشانده و توانستيم تحريم‌هايي را كه در سال‌هاي گذشته در سايه سوءمديريت بعضي از مسئولان ایجاد شده بود بشكنيم. متاسفانه در دولت گذشته در اكثر مجامع و تريبون‌هاي بين‌المللي رویکرد دیپلماتیک مطلوبی نداشتیم.
به نظر شما مخالفت‌ها با برجام با شائبه انتخاباتي صورت مي‌گيرد؟
گرچه بخش‌هايي از مخالفان توافق هسته‌اي در هفته‌هاي گذشته در مشي سياسي خود تجديدنظر كرده و بنا را بر كمك به دولت براي اجراي بهتر برجام گذاشته‌اند، اما بخشي از آنها بر همان روش گذشته اصرار دارند. اين دسته از نيروهاي سياسي از ابتدا مخالف مذاكرات و بعد توافق هسته‌اي بودند و در راه تأييد آن در مجلس سنگ‌اندازي بسيار كردند كه البته با هوشياري اكثريت مجلس راه به جايي نبرد. به نظر من اين كيفيت از مخالفت‌ها با دولت در هفته‌ها و ماه‌هاي آينده هم ادامه خواهد يافت چرا كه آنها وجود دستاوردهاي بزرگ براي دولت يازدهم را نمي‌پسندند. اين رويكرد ناشي از يك نگاه سياسي و انتخاباتي معطوف به رقابت پيش رو در اسفندماه است. تلاش برخی مخالفان براي ناكارآمد جلوه دادن دولت يازدهم ريشه در برنامه‌ريزي‌هاي انتخاباتي آنها دارد كه در انتخابات پيش رو حرفي براي گفتن داشته باشند. اين جريان به‌ويژه كه در كارنامه سياسي خود، نقطه قابل اتكايي ندارد، تلاش زيادي مي‌كند تا دولت فعلي را نيز عاري از موفقيت نشان دهد و برخي مشكلات موجود را برجسته‌سازي كند. اين در حالي است كه اكثر كارشناسان و فعالان سياسي و اقتصادي اذعان دارند بخش زيادي از مشكلات فعلي ميراث دولت گذشته است. دولت گذشته امكانات و منابع مالي و فرصت‌هاي زيادي در اختيار داشت اما نتيجه و عملكرد آن تورم و بيكاري براي ملت بود. در شرايط كنوني همان نيروها و شخصيت‌هايي كه چشم بر اقدامات غيركارشناسي دولت گذشته بسته بودند، مدام انتظار پاسخگويي از دولتي را دارند كه هيچ مسئوليتي در پيش آمدن اين مشكلات نداشته است. به هر روي مخالفت اين دسته از نيروهاي سياسي تداوم خواهد يافت و آنچه مهم است اراده و عزم دولت براي پيشبرد برنامه‌ها و سياست‌هاي تعريف شده خود است. در اين مسير بهتر است رئيس جمهوري و ساير اعضاي دولت در قالب گزارش‌ها و اطلاعات درست واقعيت‌هاي كشور را با مردم در ميان بگذارند تا تفاوت كيفيت كار در دو دولت آشكار‌تر شود. در دوره گذشته مجلس بودجه را تصويب مي‌كرد اما دولت بي‌توجه به قانون بودجه، تعهدات خارج از قانون اختصاص مي‌داد، تعهداتي كه البته اجرايي هم نمي‌شد چون مسير آن درست نبود. ما بايد بپذيريم كه در شرايط جديدي هستيم و «برجام» پس از كش و قوس‌هاي فراوان، در نهايت، به مرحله اجرا رسيده است. در نتيجه همه ايرانيان دلسوز و آنها كه دل در گرو آبادي و سعادت اين سرزمين دارند، در اين مرحله حساس و سرنوشت‌ساز، ياري‌دهنده دولت باشند تا از رهگذر اين تصميم گشايش‌هاي جديدي به نفع ملت و حل مشكلات حاصل شود. نبايد فراموش كرد، در وضعيت فعلي، هرگونه تلاش براي دميدن در شراره‌هاي اختلاف و تفرقه، مغاير منافع ملي و سياست‌هاي اعلامي رهبر معظم انقلاب است.
در شرايط كنوني برخي با كليدواژه «نفوذ»درصدد فشار به اصلاح‌طلبان و حاميان دولت و همچنين تأثيرگذاري بر فضاي انتخابات مجلس هستند. به نظر شما استراتژي اين عده چيست و به چه اهدافي مي‌انديشند؟
متأسفانه عده‌اي در فضاي سياسي كشور حضور دارند كه چشم ديدن موفقيت‌هاي دولت را ندارند. توافق هسته‌اي دستاوردهاي بسيار بزرگي براي كشور داشته است. اين توافق وحدت جهاني را عليه جمهوري اسلامي ايران به هم زد و سبب نفاق دروني و چند دستگي در بين نهادهاي قدرت در ايالات متحده آمريكا شد. اجماع جهاني عليه ايران سبب خشنودي رژیم صهیونیستی شده بود. اين در حالي است كه پس از توافق هسته‌اي اسرائيل خشمگين شده و روز به روز فاصله بيشتري با كشورهاي غربي و به‌ويژه آمريكا مي‌گيرد. با اين وجود عده‌اي در يك فضاي ذهني زندگي مي‌كنند و همه‌چيز را به صورت سياه و سفيد مي‌بينند. از نظر اين عده موفقيت‌هاي دولت آقاي روحاني همه نوعي شكست به شمار مي‌رود و نبايد مورد توجه مردم قرار بگيرد. اين در حالي است كه موفقيت‌هاي دولت آقاي روحاني سبب سربلندي و عزت روزافزون ملت ايران در عرصه بين‌المللي شده است.
مساله مهم درباره برجام چگونگي تفسير و ترجمه اين توافق براي افكار عمومي است. اين در حالي است كه برخي از رسانه‌های مغرض تلاش مي‌كنند تفسيري ضدمنافع ملي از برجام نزد افكار عمومي ارائه دهند. به نظر شما خطر تفسير نامناسب برجام را تهديد نمي‌كند؟
بله، بنده هم با اين ديدگاه موافق هستم. تندروها تلاش مي‌كنند توافق هسته‌اي را در نزد افكارعمومي درحد معاهده تركمنچاي نشان بدهند كه رويكرد بسيار نادرستي است.
دولت‌آقاي‌روحاني‌بايد‌چه برنامه‌هايي براي مديريت‌دوران‌پسابرجام در دستور‌كار‌خود‌قراربدهد؟
ما در دو سال پيش در نقطه‌اي بوديم كه كشورهاي جهان قطعنامه‌هاي زيادي را عليه ايران امضا كردند و فضاي جهاني را عليه ما طراحي كرده بودند. اين در حالي بود كه قطعنامه پشت قطعنامه عليه ايران صادر مي‌شد و سياستمداران وقت مي گفتند كه اينها كاغذپاره است؛ اما ثابت شد كه قطعنامه‌ها كاغذپاره نيست، تأثير دارد و براي جامعه مشكل ايجاد مي‌كند. با اين وجود كاري كه دولت آقاي روحاني انجام داد اين بود كه وحدت و اجماع جهاني صورت گرفته عليه ايران را در همان مرحله ابتدائي به هم زد. در شرايط كنوني جمهوري اسلامي ايران مي‌تواند در منطقه با استفاده از يك ديپلماسي سياسي فعال نقش خود را در رفع تنش‌هاي منطقه‌اي به خوبي ايفا كند. همچنين با رفع تحريم‌ها و مشكلات اقتصادي در روابط بين‌الملل مسئولان مي‌توانند وضعيت به هم ريخته اقتصادي را اصلاح كنند تا عدم شفافيت موجود در بحث‌هاي ارزي و ريالي كشور شفاف شود. اين عدم شفافيت منجر به بسياري از رانت‌ها و فسادهاي اقتصادي شد. مساله ديگر اينكه تحقق جمع بندي ميان ايران و شش كشور قدرتمند دنيا مي‌تواند اين پيام را به مردم برساند كه سياست دولت در ايجاد آرامش و تنش‌زدايي در پيشبرد اهداف و منافع كشور موثر بوده است. برخي قدرت‌هاي خارجي‌ها تلاش مي‌كنند ايران در دوران پسابرجام بيشتر نقش مصرف‌كننده را ايفا كند. به همين دليل بايد خودمان را براي جلوگيري از چنين وضعيتي آماده كنيم. گروه 1+5 به خاطر اينكه به قدرت ايران در زمينه انرژي هسته‌اي باور داشت، پاي ميز مذاكره با ايران نشست، اين پيشرفت‌ها واقعا افتخار است و همين دستاوردها باعث شد كه آنان فعاليت
500 سانتريفيوژ، توليد آب سنگين و تحقيقات هسته‌اي ايران را پذيرفتند. در مرحله اول بايد از همين دستاوردها دفاع كنيم. اينكه تصور كنيم با برداشته شدن تحريم‌ها اروپا و آمريكا تكنولوژي را در اختيار ما قرار مي‌دهند، خيال خام است. بايد با برنامه‌اي جامع سعي كنيم در تمامي زمينه‌ها به نيروي داخلي متكي شويم و به تكنولوژي‌هايي كه به خاطر تحريم‌ها نتوانسته بوديم برسيم، دست يابيم. تحريم بانك‌ها باعث شده از طريق واسطه و بدون رعايت چارچوب معاملاتي، معاملات ايران با ديگر كشورها انجام گيرد و پول‌ها با چمدان منتقل مي‌شدند و طبيعي است در اين بين چمداني گم شود و افرادي همچون بابك زنجاني يك شبه ميلياردر شوند. دولت كنوني مقصر وضعيت فعلي اقتصاد كشور نيست، بلكه به اين وضع افتادن اقتصاد ما، نتيجه چندين سال تحريم عليه ايران است و مطمئن باشيد چندين سال طول مي‌كشد تا اقتصاد ما ترميم شود. نبايد كه تقصیر را به گردن هم بيندازيم، مجلس و دولت قبلي بايد به خاطر اين وضعيت پاسخگو باشند. اينكه تندروهاي آمريكا و اسرائيل منزوي شده‌اند، دستاورد كمي نيست. در شرايط كنوني در بين كشورهاي جهان همه از ايران به خاطر دستيابي به اين توافق تمجيد مي‌كنند ولي داخل كشور طوري رفتار مي‌كنند كه انگار اتفاقي رخ نداده است. نتانياهو با ترس، عصبانيت و اضطراب حرف مي‌زند. نكته جالب در اين زمينه اين است كه تندروها در گذشته به تحريم‌هاي گسترده مي‌گفتند «كاغذ پاره» اما اكنون به دستاوردي به بزرگي برجام مي‌گويند قرارداد تركمنچاي. بنده به اين عده مي‌گويم برجام تركمنچاي نيست، بلكه فتح‌الفتوح است. همه ديدند تحريم‌ها كاغذپاره نبود. نكته مهم در اين زمينه اينكه ما در پساتحريم به وحدت و همدلي نياز داريم و بدون اين وحدت، اقتصاد مقاومتي محقق نمي‌شود.
در نشست اخير وين، ايران و آمريكا درباره موضوعي به جز پرونده هسته‌اي ايران گفت‌وگو كردند. آيا اين مذاكرات نويدبخش آينده بهتري بين ايران و آمريكا خواهد بود؟آيا زمان بازنگري در رابطه ايران و آمريكا فرا نرسيده است؟
سياست‌هاي كلان نظام مانند رابطه با آمريكا را همواره مقام معظم رهبري تعيين كرده است و بازنگري در رابطه ايران و آمريكا نيز بايد با تصميم ايشان صورت بگيرد. با اين وجود براساس قانون اساسي و منويات رهبرمعظم انقلاب ما بايد با تمامي كشورهاي جهان به جز رژيم‌هاي نامشروع مانند اسرائيل رابطه مسالمت‌آميز و مثبت داشته باشيم. به نظر من رابطه با آمريكا نيازمند نوعي هنر و ديپلماسي صحيح است كه در آن كمترين ضرر و زيان به كشور وارد شود و در مقابل بيشترين فايده نيز براي منافع ملي در منطقه و جهان به وجود بيايد. رابطه با آمريكا به دقت و ظرافت و اتاق فكر منسجم و برنامه‌ريزي نياز دارد.
موفقيت دولت آقاي روحاني در مساله برجام چه تأثيري بر فضاي انتخابات مجلس به سود اصلاح‌طلبان به عنوان جريان حامي آقاي روحاني خواهد گذاشت؟
اصلاح‌طلبان در انتخابات رياست جمهوري سال92با تصميمي مسئولانه و مدبرانه از آقاي روحاني حمايت كردند. اين وضعيت در شرايط كنوني نيز وجود دارد و اصلاح‌طلبان تا زماني كه آقاي روحاني براي برطرف كردن مشكلات داخلي و خارجي تلاش كند از ايشان حمايت خواهند كرد. اصلاح‌طلبان و آقاي روحاني بايد با عملكرد مثبت و دورانديشانه خود از بازگشت كشور به وضعيت گذشته جلوگيري كنند. اصلاح‌طلبان يك اتحاد و ائتلاف نانوشته با دولت تدبير و اميد براي حل مشكلات مردم بسته‌اند و تا زماني كه اين هدف وجود داشته باشد اين اتحاد و ائتلاف باقي خواهد ماند. اصلاح‌طلبان هيچ‌گاه از دولت آقاي روحاني سهم‌خواهي نكردند و براي انتخابات مجلس نيز هيچ توقع اضافي از آقاي روحاني نخواهند داشت. در نتيجه اصلاح‌طلبان هيچ بده و بستان انتخاباتي با دولت آقاي روحاني نخواهند داشت. به نظر من پرونده سال92با انتخابات سال94 تكميل خواهد شد. اگر اصلاح‌طلبان عجله و طمع كنند و از آقاي روحاني مطالبات بيجا و غيرممكن داشته باشند آسيب زيادي به همه و از جمله آينده جريان اصلاحات خواهد رسيد. در شرايط كنوني اصلاح‌طلبان به يك انسجام نهايي رسيده‌اند كه اميدواريم اين انسجام تا آخرين روز انتخابات باقي بماند. بی‌شك محور نگاه اصلاح‌طلبان براي حضور در انتخابات مجلس دهم همكاري، گذشت، فداكاري و در نظر گرفتن منافع ملي است. در شرايط كنوني يك هدف و احساس مسئوليت مشترك در ميان اصلاح‌طلبان به وجود آمده است. امروز دامنه برنامه‌ريزي جريان اصلاحات بسيار گسترده است. انتخابات 92 تجربه خوبي براي اصلاح‌طلبان بود كه منافع ملي بر منافع جناحي و منافع جناحي بر منافع فردي ترجيح داده شد تا با رسيدن به وحدت يك سخن مشترك در ميان اصلاح‌طلبان گفته شود. متأسفانه برخي جريان‌هاي سياسي تلاش مي‌كنند انسجام اصلاح‌طلبان را با مشكل مواجه كنند تا با اين روش خودشان پيروز قطعي انتخابات باشند. پراكندگي كه در ميان اصولگرايان وجود دارد امكان انسجام آنها را به حداقل رسانده است به همين دليل در تلاشند تا براي رقباي خود چنين شرايطي را به وجود بياورند. با اين وجود ارزيابي ما اين است كه انسجام دروني اصلاح‌طلبان در سال‌هاي اخير تقويت شده است.
ارسال نظر
