انتقاد وزیر ارشاد از وضعیت ممیزی و برخورد با ناشران

علی جنتی در مراسم تودیع و معارفه معاونان فرهنگی وزارت ارشاد و اسلامی که صبح امروز (سه‌شنبه، 16 مهرماه) در سالن سینمایی این وزارتخانه برگزار شد، با اشاره به مسؤولیت علی اسماعیلی در معاونت فرهنگی گذشته، گفت: من با این‌که پیش از آمدنم به وزارت ارشاد با آقای اسماعیلی آشنا نبودم‌، اما ایشان را در این مدت فردی سخت‌کوش شناختم، اما در این حوزه احساس کردم بیش از سایر حوزه‌ها نیاز به تقویت کیفی داریم و یکی از دغدغه‌های من از آغاز دغدغه‌ فرهنگ و آن‌چه در حوزه کتاب می‌گذرد‌، بود.

او افزود: یکی از سؤالاتی که در چند روز گذشته همواره از سوی رسانه‌های مختلف از من پرسیده می‌شد و من با آن مواجه بودم، این بود که معاون فرهنگی چه شد. حرف من این بود که این معاونت حساسیت ویژه‌ای دارد و باید بگردم فردی فرهیخته آشنا با مبانی اسلامی‌، مورد قبول اهل قلم‌، حوزوی و دانشگاهی پیدا کنم.

جنتی در ادامه گفت: افرادی پیشنهاد شدند و من روی 15 نفر مطالعه کردم و از نزدیک با آن‌ها صحبت کردم. اما آن‌چه را به دنبالش بودم، در حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس صالحی دیدم. فعالیت او از زمانی که نشریه حوزه را منتشر می‌کرد تا فعالیت‌های پژوهشی در حوزه علمیه ادامه داشته است. من از ایشان خواهش کردم که با وجود مشکلات شخصی‌، این مسؤولیت را بپذیرند تا بتوانیم این حوزه را که بخش عمده‌اش مربوط به چاپ و نشر و فرهنگ مکتوب است، سامان‌دهی کنیم. این حوزه حساسیت بالایی دارد. ما هم موظف هستیم از ارزش‌های دینی خودمان صیانت کنیم و هم در عین حال موظف هستیم فضا را برای کسانی که ایده‌ها و افکار و اندیشه‌های دیگری دارند، باز کنیم؛ اما نه چندان که جامعه آسیب ببیند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سپس به نامه سرگشاده اهل قلم واکنش نشان داد و گفت: در روزهای اخیر جمعی از اصحاب قلم نامه‌ای سرگشاده نوشته‌اند که بگذارید هر کتابی منتشر شود و در صورت پیش آمدن مشکل، قوه قضاییه برخورد لازم را انجام دهد، اما ما بر اساس قوانین موجود در شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی نمی‌توانیم این کار را بکنیم. گذشته از این ‌قوانین‌، آیا ما می‌توانیم بگذاریم هر رمان و داستانی منتشر شود و نسل نوآموز ما از یک غذای مسموم تغذیه کند؟ در حوزه کتاب‌های دینی مشکلی نداریم، مگر برای کتاب‌هایی که در زمینه عرفان‌های کاذب نوشته می‌شوند. در حوزه کتاب‌های علمی هم مشکلی نیست و بیش‌ترین مسأله ما در حوزه ادبیات داستانی و کتاب‌های کودک و نوجوان است و باید در این زمینه براساس قانون عمل کنیم.

او افزود: گاهی رمانی اجازه چاپ نمی‌تواند بگیرد و باید براساس قانون با آن برخورد کرد. از سوی دیگر، باید توجه کرد که فعالیت ما در چارچوب قانون باشد؛ نه سلیقه‌های شخصی. بسیاری از کتاب‌هایی که در گذشته ممنوع شده‌اند، واقعا اشکالات بی‌ربطی داشته‌اند. گفته‌اند که فلان واژه را عوض کنید. قرآن هم اگر کلامی الهی نبود و به دست این آقایان می‌افتاد، حتما آن را مشمول ممیزی می‌دانستند.

جنتی خاطرنشان کرد: کتاب‌ها باید از سوی اهل فکر و نظر بررسی شود. اگر ما مشکل مالی داریم و کتاب‌ها را برای بررسی به چند دانشجو می‌سپاریم‌، باید مشکل مالی خودمان را حل کنیم و کتاب‌ها را برای بررسی به استادان دانشگاه بسپاریم و با کمک آقای صالحی امیدوارم بتوانیم این مشکلات را حل کنیم. نباید تعصب‌های بی‌جا به خرج دهیم و باید با سینه باز و رویی گشاده به قانون عمل کنیم.

وزیر ارشاد در ادامه تأکید کرد: نوع برخوردی که با ناشران در گذشته شده است‌، اشکال دارد. ناشری کتابی را برای چاپ به وزارت ارشاد داده و این کتاب‌ها ممنوع اعلام شده است، اما با ناشر برخورد می‌شود که چرا کتاب غیرقابل چاپ به ارشاد داده است.

او افزود: اگر کتابی مجوز نمی‌گرفت و ناشر آن را چاپ می‌کرد، می‌شد با آن برخورد کرد؛ اما این‌که ناشر کتابی را داده، چه 10 کتاب، چه 20 کتاب، دلیل برخورد نیست و این باید بررسی شود که آیا قانونی در این زمینه وجود دارد.

وزیر ارشاد همچنین عنوان کرد: همان ناشر کتابی را که مشکلی نداشته و براساس قانون کشور نوشته شده، به معاونت فرهنگی می‌دهد؛ اما این معاونت آن را قبول نمی‌کند. آیا این در شأن ماست؟

جنتی در پایان، سیدعباس صالحی، معاون جدید فرهنگی وزارت ارشاد، را فردی دانشگاهی معرفی کرد که با کمک او می‌توان مشکل عرصه نشر و کتاب را برطرف کرد.

وزیر ارشاد همچنین در حاشیه این مراسم در پاسخ به پرسشی مبنی بر تغییر مدیر اداره‌ی کتاب، اظهار کرد: با توجه به نکاتی که من درباره‌ی کتاب در صحبت‌هایم اشاره کردم و سیاست‌های دولت جدید، قطعا تغییراتی در مدیریت اداره‌ی کتاب خواهیم داشت.

او در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر این‌که آیا شما قائم‌مقام شعر و ادب خواهید داشت، گفت: قرار نیست در دوره‌ی ما کارهایی با هدف موازی‌کاری انجام شود.