جنگ شیمیایی داعش

تحقیقات اخیر دو موسسه مستقل نشان می‌دهد که گروه تروریستی داعش علیه مبارزان کرد و غیرنظامیان در عراق و سوریه از عوامل شیمیایی استفاده می‌کند.

 شبکه خبری سی ان ان در گزارشی به بررسی استفاده داعش از سلاح‌های شیمیایی پرداخته و نوشته است: یافته‌های این گروه‌ها براساس گزارش‌هایی است که طی آن اعلام شده بود داعش در عوامل انفجاری و بمب‌های از راه دور خود از کلر و سایر مواد شیمیایی استفاده می‌کند و ممکن است به دنبال روش‌های جدید برای استفاده از این مواد باشد.

"کاوش در تسلیحات جنگی" (CAR) و مرکز ساهان، دو گروه مستقر در انگلیس هستند که برای بررسی ادعاها مبنی بر استفاده داعش از مواد شیمیایی در سه نوبت طی یک ماه اخیر تیم‌هایی را به محل انجام حملات اعزام کردند. دو مورد از حملات شیمیایی در استان حسکه در شمال سوریه رخ داده؛ جایی که داعش در درگیری با کردها در آن به سر می‌برد. حمله سوم اما شامل خمپاره 120 میلی متری می‌شود که در نزدیکی مواضع کردها در موصل در شمال عراق شلیک شد اما عمل نکرد.

براساس گزارش مرکز CAR این اولین پرتاب موشک عامل شیمیایی از سوی عوامل داعش به نیروهای کرد بوده است.

جیمز بودان، مدیر مرکز CAR می‌گوید، بازرسان این گروه یک هفته بعد به محل شلیک خمپاره شیمیایی در موصل رفتند. حتی با وجود گذشت یک هفته از این حمله مایع زرد تیره رنگی که از خمپاره نشت کرده بود، بوی قوی‌ای داشت. بازرسان این مرکز همچنین پس از قرار گرفتن در نزدیکی این خمپاره دچار سردردهای شدید و حالت تهوع شدند؛ نشانه‌هایی که تایید کننده وجود عامل شیمیایی در خمپاره داعش است.

این خمپاره برای آزمایش‌های بیشتر به اقلیم کردستان عراق فرستاده شد. یکی از اعضای ارشد شورای امنیت منطقه کردستان عراق در این باره اظهار می‌کند، انتظار می‌رود وجود کلر در این عامل انفجاری تایید شود. این مقام تاکید می‌کند که نشانه و شواهد دیگری وجود دارد که نشان می‌دهند داعش علیه یگان‌های پیشمرگ کرد از کلر استفاده می‌کند.

مراکز تحقیقات CAR و ساهان همچنین مهماتی را که داعش از آنها برای حمله به شمال عراق -تل براک- و نیز حسکه استفاده کرده است مورد آزمایش قرار داده‌اند. به گفته بوان، شبه نظامیان داعش در حملات 28 ژوئن خود هرگونه خمپاره‌ای را علیه کردها استفاده کرده‌اند. خمپاره‌های شیمیایی معمولا باعث از دست دادن تمرکز و هوشیاری شده و در ناحیه کمر به پایین بدن ایجاد درد می‌کنند که گاهی به از کار افتادگی موقت بعضی ارگان‌های بدن منجر می‌شود.

9 روز بعد، محققان این مرکز باقی مانده مواد انفجاری در تل براک را مورد بررسی قرار دادند، موادی که با وجود گذشتن 9 روز از انفجار آن‌ها هنوز دارای بوی بسیار زننده‌ای بودند که به شدت چشم و گلو را آزار می‌داد. در بیمارستانی در قامیشلی نتیجه آزمایش چندین تن از مبارزان مجروح در قبال PH3 مثبت بوده است. PH3 ماده شیمیایی با پایه فسفین است که در مواد حشره کش استفاده می‌شود.

همزمان با حمله در تل براک، خانه‌ای در حسکه هدف شلیک یک راکت قرار گرفت؛ راکتی که حاوی مواد شیمیایی سبز رنگ بود.

این خمپاره از روستایی در چهار کیلومتری حسکه شلیک شده بود که تحت کنترل داعش بود. به گفته همان بازرسان مرکز CAR در این خانه نیز پس‌ماندهایی پیدا کردند که بوی بسیار زننده‌ای داشت و به شدت چشم و گلو را آزار می‌داد.

مالک الهی، سخنگوی سازمان منع استفاده از تسلیحات شیمیایی در گفت‌وگو با سی ان ان در این باره می‌گوید، این سازمان تاکنون به مدارک و شواهد مرکز CAR دسترسی نداشته اما استفاده از هرگونه ماده سمی به عنوان سلاح به معنی استفاده از سلاح شیمیایی و استفاده از آن نقض صریح کنوانسیون منع استفاده از سلاح‌های شیمیایی است.

مرکز CAR حدود یک سال است که گروه‌های عملیاتی‌ای در سوریه و عراق دارد که وظیفه آن‌ها جمع آوری اسناد درباره ده‌ها هزار سلاح و مواد منفجره‌ای است که توسط داعش استفاده می‌شود.

بودان می‌گوید، داعش با طراحی‌ها و سازماندهی‌های مختلفی دست به عمل می‌زند: به اعتقاد ما استفاده داعش از بمب‌های از راه دور و پر کردن آنها از مواد شیمیایی در دسترس آنها اکنون در مرحله آزمایش آنهاست.

مواد شیمیایی کشاورزی مانند فسفین در مناطق کشاورزی در شمال سوریه قابل دسترسی است.

این در حالی است که داعش معمولا در بولتن‌ها و رسانه‌های تحت کنترلش، از تیزهوشی و ابتکار عملش در ساخت و استفاده سلاح تعریف و تمجید می‌کند. ماه گذشته این گروه عکسی منتشر کرد که افراد آن در حال ساخت بدنه موشک‌های کاتیوشا و ایجاد یک کارگاه IED (بمب کنار جاده‌ای یا دستگاه انفجاری ابداعی) در فلوجه در نزدیکی بغداد بودند.

در این میان با وجود فاصله 200 کیلومتری بین مناطق دو حمله تل براک و موصل، تشابه موجود در تسلیحات نشان می‌دهد که فرماندهی‌های متفاوت داعش از یک مجموعه تکنولوژی و مهارت‌ها استفاده می‌کنند.

اما پیش از این و طی سال‌ گذشته ادعاهایی مبنی بر استفاده داعش از کلر در حملات انتحاری مطرح شده بود. سی ان ان پیشتر گزارش داده بود که چندین تن از اعضای نیروهای امنیتی عراق در سپتامبر گذشته به دلیل قرار گفتن در معرض انفجاری حاوی کلر در نزدیکی شهر بلد دچار مجروحیت شدند. داعش اخیرا توانسته کنترل تاسیسات تصفیه آب محلی را در دست بگیرد و به این ترتیب به مقادیر قابل توجهی از کلر دست پیدا کرد.

در ماه مارس، دولت اقلیم کردستان اعلام کرد، آزمایش بر روی پس مانده‌های مواد انفجاری در آزمایشگاه‌های اروپا نشان داده است که در حمله انتحاری داعش در 23 ژانویه در موصل از گاز کلر استفاده شده بود. در همان زمان داعش در تلاش بود تا کنترل جاده‌ای واصل و مهم در منطقه را مجددا به دست بیاورد و به همین دلیل تعدادی بمب از این دست علیه مواضع کردها استفاده کرد.

همچنین گزارش‌هایی مبنی بر استفاده داعش از کلر در بمب‌های کنار جاده‌ای به ویژه در تکریت وجود دارد. داعش در ماه مارس تلاش داشت تا در مقابل حملات نیروهای عراقی وارد شهر تکریت شود.

این در حالی است که پیشتر و طی سال‌های 2006 و 2007 شورشیان عراقی از کلر خام علیه سربازان آمریکایی استفاده می‌کردند. طی حمله‌ای در سال 2007 یک عامل انتحاری کامیونی حاوی کلر و مواد منفجره را در رمادی منفجر کرد. حدود 20 تن در این حمله جان باختند و بسیاری دچار عارضه‌های تنفسی شدند.

طی درگیری‌های فعلی در سوریه، دولت بشار اسد، رئیس جمهوری این کشور بارها به استفاده از سلاح شیمیایی متهم شده است؛ اتهاماتی که دولت دمشق مکررا آنها را رد می‌کند.

به گفته مدیر گروه CAR تازه‌ترین شواهد استفاده داعش از مواد شیمیایی بسیار ناراحت کننده است چرا که نشان می‌دهند این گروه به عوامل شیمیایی‌ای دست یافته که می‌توان از آنها در سلاح استفاده کرد و این گروه به آزمایش آن و تولید سیستم برای آنها ادامه خواهد داد.

بوان در این باره می‌گوید: اگر داعشی‌ها به این نتیجه برسند که این مواد شیمیایی نتایج نظامی خوبی خواهد داشت پس می‌توان مطمئن بود که آنها دوباره از این مواد شیمیایی استفاده خواهند کرد.