عوامل و خطرات نارسایی کبدی را بشناسیم

دکتر علی‌اکبر شایسته اظهار کرد: در نارسایی کبدی، کبد نمی‌تواند نیازهای بدن از قبیل دفع سموم تولید شده در بدن، دفع مواد تشکیل شده از متابولیسم گلبول‌های قرمز و هموگلوبین‌های خون و دفع برخی از فلزات سنگین در بدن از قبیل مس را انجام دهد.

وی افزود: همچنین در نارسایی کبدی، کبد توان تولید کردن برخی از مواد مانند آلبومین که جزو فاکتورهای انعقاد خون هستند را ندارد؛ آلبومین پروتئین مورد نیاز بدن است و حجم خون را نگه می‌دارد.


شایسته ادامه داد: نارسایی کبدی می‌تواند به دو صورت حاد و مزمن ایجاد شود. در حالت حاد، هپاتیت‌های ویروسی و دارویی، بعضی از سموم شیمیایی، مصرف زیاد مشروب و اختلال عروقی کبد از مهمترین عواملی هستند که موجب ایجاد نارسایی حاد کبد در افراد می‌شوند.

این فوق تخصص گوارش و کبد توضیح داد: علایم نارسایی حاد کبدی ممکن است در ابتدا به صورت علایم هپاتیت ظاهر شوند و در ظاهر، شکل کلی یک هپاتیت را داشته باشد. ممکن است فرد دچار زردی‌ چشم و یرقان شود که همزمان با بررسی علت، مشخص می‌شود که آنزیم‌های بدن افزایش یافته‌اند. این علایم تنها در مرحله اولیه ظاهر می‌شوند و در مرحله بعدی مشخص می‌شود که فرد دچار نارسایی کبدی است.

شایسته درباره نارسایی‌های کبدی که به علت هپاتیت‌ها ایجاد می‌شوند، اظهار کرد: هپاتیت می‌تواند خفیف و شدید باشد و هرچه هپاتیت شدیدتر شود، نارسایی کبدی نیز خطرناک‌تر می‌شود. حدود 90 درصد افرادی که در این حالت قرار می‌گیرند، فوت می‌کنند.


وی ادامه داد: در شرایط نارسایی کبدی مزمن، کبد ابتدا دچار تغییراتی کم شده و این تغییرات پس از گذشت زمان پیشرفت می‌کنند. همچنین هپاتیت‌های مزمنی هستند که تبدیل به سیروز کبدی می‌شوند.

این فوق تخصص گوارش و کبد یادآور شد: کبد در سیروز کبدی، ابتدا می‌تواند نیازهای بدن را تا حدودی برطرف کند و بعد از آن، وارد مرحله‌ای می‌شود که توانایی رفع نیازهای خیلی عادی را نیز ندارد، پس فرد دچار زردی چشم و صورت، اختلال انعقادی، ورم و جمع شدن آب در شکم می‌شود. بیمار همچنین دچار اختلال در سطح هوشیاری می‌شود و ممکن است حتی به کما برود.

وی تصریح کرد: در حالت نارسایی کبدی حاد نیز فرد دچار اختلال انعقادی و کما می‌شود.


شایسته عنوان کرد: در نارسایی کبدی باید در ابتدا عوامل یا بیماری‌های زمینه‌ای و راه‌های انتقال بیماری‌ها شناسایی و رفع شوند. از مهمترین علل هپاتیت‌های مزمن، هپاتیت B و C است که موجب نارسایی کبدی می‌شوند.

وی افزود: راه‌های انتقال بیماری‌ها، بیشتر وسایل آلوده‌ای هستند که خون آلوده را وارد بدن می‌کنند. سرنگ‌ها و سوزن‌های آلوده‌ای که افراد معتاد با آن‌ها تزریق انجام می‌دهند، انجام روابط جنسی پرخطر، خالکوبی و تاتو، استفاده از وسایل دندان‌پزشکی و جراحی استریل نشده و استفاده از وسایل شخصی به صورت مشترک در خانواده، عوامل انتقال بیماری‌ها و ایجاد نارسایی کبدی در افراد هستند.

این فوق تخصص گوارش و کبد ادامه داد: انتقال بیماری هپاتیت از طریق مادر به کودک و مصرف الکل، از دیگر عوامل ایجاد این عارضه هستند.


وی با بیان این که کمتر دارویی است که به کبد صدمه‌ای نزند، اظهار کرد: استفاده از داروهایی مانند استامینوفن کدئین و مصرف داروهای گیاهی و غیراستاندارد و استفاده از داروها با معرفی از سوی دیگر افراد بدون تجویز پزشک، می‌توانند عواملی باشند که موجب نارسایی کبدی در فرد شوند.

شایسته درباره ایجاد نارسایی کبدی در افراد بزرگسال و جوان‌ترها گفت: شانس ابتلا به نارسایی کبدی به علت آن بستگی دارد. در بزرگسالان شانس مبتلا شدن به هپاتیت بیشتر است و علایم و پیامدهای ان نیز می‌تواند خیلی شدیدتر شود ولی در سنین پایین اگر هم افراد دچار هپاتیت نوع A و B شوند، بیماری علایم کمتری را از خود نشان می‌دهد.


وی برای پیشگیری از ابتلا به نارسایی کبدی توصیه کرد: افراد در ابتدا باید نکات بهداشتی را رعایت کنند. در هنگام رفتن به آرایشگاه وسایل شخصی خود را به همراه داشته باشند، هر کدام از اعضای خانواده از وسایل شخصی خود استفاده کرده و از داروهایی که بدون تجویز پزشک معرفی می‌شوند؛ جدا خودداری کنند.

این فوق تخصص گوارش و کبد افزود: افراد، از مصرف قارچ‌هایی که بسته‌بندی نشده‌اند خودداری کنند چون یکی از عوامل ایجاد هپاتیت همین قارچ‌های آلوده است که در نهایت منجر به نارسایی کبدی می‌شود.