مهاجرت ۲ هزار کیلومتری یک جوان برای کار

نامتوازن بودن توزیع فرصت‌های شغلی، تمرکز شدید برخی صنایع در مناطقی مانند تهران و مناطق نفت خیز جنوب، خالی بودن بسیاری از مناطق از فرصت‌های مناسب اشتغال و بالا رفتن سطح سواد کارجویان باعث مهاجرت اکثریت نیروهای متخصص، صاحب دانش و مهارت کشور به برخی نقاط و خالی شدن بسیاری دیگر از شهرها از نیروهای مولد می شود، در این بین کارجویان جوان مجبور می شوند برای جستجوی شغل از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب کشور ۲ هزار کیلومتر راه را بپیمایند.

جستجو برای شغل یکی از مهمترین مراحلی است که امروز تقریبا همه نیروهای متقاضی کار کشور این مرحله را تجربه می کنند و از این مسیر ممکن است شغلی برای افراد دست و پا شود. حال در این رهگذر برخی افراد با جستجوی کمتری امکان اشتغال در بازار کار را به دلایلی مانند مهارت، دانش، تخصص و یا رانت پیدا می کنند و بسیاری نیز باید ماه ها و بلکه سال ها برای وارد شدن در یک شغل تلاش کنند.

در حال حاضر نامتوازن بودن توزیع فرصت های شغلی در کشور، برخورداری برخی مناطق به دلیل مزایای طبیعی از جمله نفت و گاز در جنوب و یا آب و هوا در شمال؛ همچنین امکان انجام کشاورزی در برخی مناطق مانند غرب کشور باعث شده تا نیروهای بسیار زیادی برای کار دائما در مناطق مختلف کشور در حال مهاجرت و جا به جایی باشند.

ترافیک جابه جایی نیروی کار

اساسا با شرایط فعلی بازار کار و خالی بودن برخی مناطق کشور از شغل مانند مناطق جنوب غربی، مرکز، بخش هایی از شرق کشور و نقاط مرزی؛ افراد چاره ای جز مهاجرت به دیگر نقاط کشور را ندارند. این موضوع در طول دهه های گذشته باعث تمرکز صنایع، کارخانجات، بنگاه ها و فرصت های شغلی در پایتخت و مناطق نفت خیر جنوب، همچنین برخی مناطق مانند کیش شود و از اینرو افراد برای کار مجبور به تجمع در اینگونه مناطق باشند.

از سویی، نامتوازن بودن فرصت های شغلی و توزیع نامناسب آن در کشور علاوه بر ایجاد شدن مناطقی مانند تهران؛ باعث مهاجرت صدها کیلومتری جوانان از وطن اصلی خود برای کار شده است. امروز جوانان بسیار زیادی در کشور ناچار می شوند برای دستیابی به فرصت شغلی جلای وطن کنند و از شمال کشور بیش از ۲ هزار کیلومتر راه را طی کنند تا امیدوار باشند شاید در جنوب کشور و برخی مناطق نفت خیز شغلی برای آنها دست و پا شود.

این مسئله باعث شده تا اکثریت قریب به اتفاق کارجویان به ویژه تحصیل کردگان دانشگاهی در زمان آماده شدن برای ورود به بازار کار یک نگاه جدی به مهاجرت به سایر مناطق کشور داشته باشند. متاسفانه پایین بودن میزان فرصت های شغلی نیز باعث شده تا کارجویان عموما به اولین فرصت پیشنهاد شده در هر جای کشور پاسخ مثبت بدهند، حتی اگر به آن شغل هیچگونه علاقه ای نیز نداشته و در آن زمینه تحصیلاتی هم نداشته باشند!

خالی شدن برخی مناطق از متخصصان و نیروهای کارآمد

هرچند به صورت کلی در همه کشورهای دنیا مهاجرت نیروی کار در داخل اتفاق می افتد و اساسا باید چنین جریانی در بازار کار وجود داشته باشد، اما نامتوازن بودن مهاجرت ها برای کار و زندگی بهتر در ایران باعث خالی شدن بسیاری از روستاها و شهرستان ها از افراد به ویژه نیروهای متخصص، صاحب دانش و مهارت و تمرکز آنان در مناطقی مانند تهران شده است.

در حال حاضر، اکثریت قریب به اتفاق نیروهای تحصیل کرده کشور امکان اشتغال و حضور در رشته های تخصصی خود در مناطق اصلی زندگی خود را ندارند و به اصطلاح در مناطق بومی برای آنها امکان فعالیت چندانی وجود نخواهد داشت و افراد مجبور به مهاجرت می شوند.

یکی از دلایل خالی شدن روستاها از جمعیت در ده های اخیر می تواند به بالا رفتن سطح سواد افراد و ورود جوانان به دانشگاه ها مرتبط باشد. اساسا جوانانی که در قالب دوره های دانشگاهی از مهارت ها و تخصص هایی برخوردار می شوند حتما جلای وطن خواهند کرد، چون چاره ای جز این ندارند.

۲ هزار کیلومتر مهاجرت برای جستجوی شغل

حمید حاج اسماعیلی با بیان اینکه متاسفانه توزیع نامتوازنی در فرصت های شغلی وجود دارد گفت: درست است که برخی مناطق به دلیل مزیت های صنعتی، کشاورزی و یا نفتی امکان بهتری برای ایجاد شغل دارد، اما در بسیاری دیگر از مناطق تلاش چندانی از سوی دولت ها برای اشتغال زایی صورت نگرفته است.

این کارشناس بازار کار اظهار داشت: در دهه های گذشته به دلیل رشد مصرف گرایی و تلاش مردم برای دستیابی به امکانات بیشتر در زندگی، مهاجرت های عجیبی از روستاها به شهرها و در پی آن به کلانشهرها صورت گرفت و این مسئله باعث مهاجرت بخش قابل توجهی از نیروی کار در کشور شد که خود آسیب های جدی دیگری را به موطن اصلی مهاجرت کنندگان زده است.

حاج اسماعیلی با بیان اینکه در یکی دو دهه اخیر بحث ایجاد شهرک های صنعتی در بسیاری از نقاط کشور مطرح شد، اما واقعیت این است که بسیاری از این شهرک ها امکان اشتغال زایی و حفظ نیروهای بومی را نداشته است.

چرا افراد برای کار مهاجرت می کنند؟

وی افزود: نامتوازن بودن فرصت های حضور در بازار کار در برخی مناطق به شدت وجود دارد. در حال حاضر بسیاری از نقاط مرزی و استان های مرزی کشور در این بخش دچار محرومیت هستند و جوانان کارجوی بومی مناطق مرزی و استان های آن ناچار به مهاجرت به پایتخت و سایر نقاط می شوند.

این کارشناس بازار کار بیان داشت: همواره این سوال مطرح می شود که چرا نیروی کار مجبور به مهاجرت به سایر نقاط کشور می شود؟ جذب شدن افراد به شهرهای بزرگی مانند تهران به دلیل مصرف گرایی بالای این مناطق است چرا که افراد می توانند مشاغل دوم و سومی را نیز در اینگونه مناطق برای خود دست و پا کنند.

به گفته حاج اسماعیلی، به صورت کلی مهاجرت نیروی کار در کشور بسیار بالا است و سیاست های دولت ها در دهه های اخیر در خصوص توزیع متوازن فرصت ها در کشور موفق نبوده است. به هر شکل عدم امکان برخورداری از امکانات رفاهی و درآمدی در مناطق کمتر برخوردار افراد را جذب شهرهای بزرگ و یا مناطق دارای مزیت شغلی می کند.