ناگفته‌های شهرام ناظری از «ایران برگر»

شهرام ناظری درباره‌ی خواندن تیتراژ پایانی فیلم «ایران برگر» گفت: آقای جوزانی به عنوان مردی که با گذراندن تجربیات مختلف در همه جای دنیا، همچنان آن روح اصیل ایرانی خودشان را حفظ کرده‌اند، روحیه‌ی قلندرواری دارند که من خیلی دوست دارم و باب ذائقه‌ی من است. دلیل دیگر، علاقه‌ی خاص من به آقای ارشک رفیعی این است که در کنار موسیقی، رمان‌نویس و اهل ادبیات هستند و در عرض این پنج، شش سالی که ایشان را می‌شناسم، تجربیاتم را در اختیارشان قرار داده‌ام.

شوالیه‌ی آواز ایران ادامه داد:‌ شعر این اثر که مربوط به سیاوش کسرایی است، از شاعران مورد علاقه‌ی بنده است. در واقع این اثر، موردی ارزشمند و زیبا برایم محسوب می‌شود.

وی هم‌چنین گفت: شعر این قطعه از سروده‌های سیاوش کسرایی است و ایشان یکی از عزیزان وگوهرهای یکدانه‌ی ایران‌زمین است که جان خودش را در راه آرمان‌ها و عشقش از دست داد، من هم طبیعتاً به «سیاوش کسرایی» ارادت دارم.

ناظری درباره‌ی «ارشک رفیعی» آهنگساز فیلم سینمایی «ایران برگر»، اظهار کرد: ما قبلاً با ایشان بر روی اشعار «نیما یوشیج» کار کرده‌ایم. او قبل از کار آهنگسازی در درجه‌ی اول، ادیب و رمان‌نویس است. چون بنده نسبت به ادبیات حساس هستم و دقت و توجه خاصی دارم. در نتیجه با موسیقیدان‌هایی که با ادبیات آشنا هستند، راحت‌تر می‌توانم، ارتباط برقرار کنم. این یکی از دلایلی است که چند سال است با همدیگر کار می‌کنیم. البته قبلاً اثری را برای بزرگداشت و یادواره‌ی پدر شعر امروز ایران «نیما یوشیج» به همراه آقای رفیعی آماده کرده‌ایم که در آینده‌ی خیلی نزدیک منتشر خواهد شد.

شهرام ناظری همچنین گفت: در گذشته نیز قرار بود، در آثار سینمایی ارزشمندی حضور داشته باشم که بنا به دلایلی به سرانجام نرسید. پیش از این «علی حاتمی» توسط «جمشید مشایخی» از من خواست که برای اجرای قطعاتی از موسیقی در فیلم سینمایی «دلشدگان» شرکت کنم اما چون سفر آمریکا را در پیش داشتم و سه ماه در ایران حضور نداشتم، وقتی که برگشتم قسمت نبود، من این قطعات را اجرا کنم و دوستان هنرمند دیگری این قبول زحمت را کرده بودند.

این هنرمند درباره‌ی رابطه‌اش با سینما گفت: چون این افتخار را داشته‌ام که چندین سال رفت و آمد خانوادگی با «بهرام بیضایی» داشته باشم، این معاشرت‌ها خیلی بر روی من تأثیر خوبی داشته است. خیلی عاشق نوشته‌ها به خصوص فیلمنامه‌های ایشان، کارگردانی و طرز تفکرشان هستم. در حقیقت، ایشان یکی از کسانی بوده که در زمینه‌ی تئاتر و سینما روی من تأثیر گذاشته است.

شهرام ناظری در پایان تأکید کرد: در نتیجه مشخص است که من به تئاتر و سینما نمی‌توانم، بی‌علاقه باشم و پایه‌ی این علاقه نیز از آن جا شروع شد. واقعاً ایشان دایره‌المعارفی از کلیه فرهنگ‌هایی است که در ایران وجود دارد. فقط به عنوان یک کارگردان و یا فیلم‌نامه‌نویس در مورد ایشان حرف نمی‌زنند؛ بلکه ایشان یکی از آدم‌های استثنایی ایران زمین است که واقعاً شبیه‌اش خیلی کم و انگشت‌شمار است. افرادی مثل «شفیعی کدکنی»، «بهرام بیضایی» و «حمید سمندریان» افرادی هستند که در هر قرن تعداد این گونه افراد خیلی انگشت‌شمار است.

مسعود جعفری جوزانی: شهرام ناظری در ژرفای قلب من جای دارد

مسعود جعفری جوزانی نیز درباره‌ی صدای شهرام ناظری بر روی تیتراژ پایانی فیلم سینمایی «ایران برگر» گفت: شهرام ناظری یک اتفاق است و یک پدیده‌ی هنری در کشور ما محسوب می‌شود. آدمی است با اصالت‌های ویژه‌ی موسیقی ایرانی و کسی است که با خلاقیت و استعدادی که دارد، جزو افراد نادری است که با نوآوری و خلاقیت خود، موسیقی ایران را بسط و گسترش داده‌ است.

او ادامه داد: ایشان با خواندنشان به فیلم ما بها دادند و من عاشقانه کار ایشان را دوست دارم؛ یکی از طرفداران پر و پاقرص ایشان هستم و همیشه کارشان را با علاقه و شیفتگی ویژه‌ای دنبال کرده‌ام.

وی هم‌چنین گفت: وقتی که آقای ناظری برای فیلم ما خواندند، به نظر من بیشتر ایشان با حضور، لطف، متانت و بزرگواری‌شان به فیلم ما بهای بیشتری دادند. من هر چقدر که بگویم کم است، درباره‌ی کسی که همیشه دوستش داشته‌ام. او کسی است که هنوز که دلم می‌گیرد، در ماشینم آلبوم «گل صد برگ»‌اش را گوش می‌دهم.

کارگردان فیلم «ایران برگر» در ادامه افزود: وقتی که آقای ناظری برای «ایران برگر» خواندند، شگفت‌زده نشدم. چون قبلاً اعمالی هم که ایشان به عنوان پاک‌دل، پاک‌نهاد و پاک‌دست در کارهای دیگرشان انجام داده بودند، نشان می‌داد که ممکن است، اقدام به چنین کارهایی بکنند که حتی بدون دریافت وجهی و حتی بدون تصور اینکه درباره‌ی دریافت چیزی بحثی بشود، افتخار دادند و برای فیلم ما این آواز زیبا را خواندند.

جوزانی در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد: شهرام ناظری در ژرفای قلب من جای دارد، ایشان یکی از پدیده‌های استثنایی در عالم هنر و موسیقی ایران زمین است. در واقع ایشان به عنوان پایگاه هنر و یک شخصیت جهانی محسوب می‌شود و کسی است که به انسان‌ها آرامش می‌دهد. بصیرت ویژه‌ای که در سخن و اعمالشان وجود دارد؛ کلماتی که از دهانشان بیرون می‌آید، بیشتر شبیه حکمتی است که در درونشان پرورش یافته است و این به خاطر ارتباط نزدیکشان با شعرهای ادبیات فارسی و عمیق شعرای بزرگ ایران است و نیز آگاهی جهانی که دارند.

وی در ادامه افزود: وقتی که با ایشان وارد بحث شدم و با همدیگر صحبت کردیم، هیچ وقت آن شب را فراموش نمی‌کنم. به خاطر آن ویژگی و انرژی مثبتی که در برخوردشان وجود دارد، یک شب فراموش نشدنی برای من رقم خورد. این که ایشان این افتخار را به ما دادند، طبیعی است که مایه‌ی خرسندی باشد. ولی ورای این حرف‌ها ایشان برای من یک پدیده‌ی هنری است، چون صدایش اسطوره‌ای با جنبه‌های حماسی و در حقیقت همچون تخت جمشید ماندگار و و در هنر ایران و جهان یکدانه و بی‌مانند است.

این تهیه‌کننده و کارگردان سینمای ایران در مورد انتخاب «ارشک رفیعی» برای آهنگسازی فیلم سینمایی «ایران برگر» گفت: اعتمادی که به جوان‌ها دارم، اعتمادی است که با شناخت همراه است. برای نمونه این آگاهی را دارم که استعداد فیلمبردارشدن کسی را می‌توانم، حدس بزنم. به همین دلیل توانستم فیلمبردارهای خوبی همچون «محمد آلادپوش»، «تورج منصوری»، «محمود کلاری»، «عزیز ساعتی» و ... را به سینمای ایران عرضه و معرفی کنم.

او ادامه داد: همه‌ی این افراد اولین کارهایشان را با من انجام دادند. چون من کشفشان کردم. این طور نبوده که من آن‌ها را به فیلمبردارهای بزرگی تبدیل بکنم. این طور بوده که من فقط کارشناس این بودم که این استعداد را در این افراد کشف کردم و بستر رشدشان را فراهم کردم. چون استعداد در ذات این افراد بوده است و با هر کسی نمی‌شود، این کار را کرد.

وی هم‌چنین گفت: ارشک رفیعی برای من به این گونه است. ایشان را پر از انرژی دیدم، آدمی با یک نیروی مثبت فوق‌العاده که موسیقی را عمیقاً درک کرده است و به دنبال یک روزنه‌ای می‌گردد که این استعدادش را کامل بروز بدهد. به همین دلیل من به ارشک رفیعی هر دو فیلم «ایران برگر» و «حکایت عاشقی» را سپردم و تردید هم ندارم که کار درخشانی خواهد کرد.

مسعود جعفری جوزانی در پایان تصریح کرد: آرزو می‌کنم که این هنرمند کم اما گزیده کار کند؛ زیرا قطعاً کارش گل خواهد کرد. در بعضی آدم‌ها یک نیروی خلاقیت، انرژی و پشتکاری می‌بینیم که وقتی این سه نیرو دست به دست هم بدهد، می‌تواند بروز کند و یک اتفاقی روی بدهد. به نظر من «ارشک رفیعی» از این دسته آدم‌هایی است که به زودی یک اتفاق‌های بزرگی در موردشان روی خواهد داد؛ دوستشان دارم و در کارشان هیچ تردید هم ندارم.

ارشک رفیعی: جای صدای شهرام ناظری در سینمای ایران خیلی خالی است

آهنگساز فیلم سینمایی «ایران برگر» در مورد خواندن تیتراژ پایانی این فیلم با صدای «شهرام ناظری»، گفت: وقتی آقای جوزانی فیلمنامه‌ی کار را تمام کرده بودند، در جلسه‌ای که با یکدیگر داشتیم، آن را به من دادند و وقتی‌ آن را مطالعه کردم، احساس کردم که فضای فیلم، خیلی فضای متفاوتی است و به نسبت آن هم نیاز به موسیقی متفاوتی دارد. در صحبت‌هایی که با آقای جوزانی داشتم، این مطرح بود که موسیقی نباید صحنه‌ها را توضیح دهد؛ چون این فیلم، کمدی یا حالت طنزی دارد و به همین دلیل موسیقی نباید به فضای طنز کار کمک بکند. بلکه بیش‌تر حس این بود که موسیقی بتواند آن تفکر پشت فیلم‌نامه و یا فیلم را مشخص بکند.

وی هم‌چنین گفت: به نظرم رسید، چه قدر خوب است که اگر بتوانیم از صدای آقای ناظری در این فیلم استفاده کنیم. چون برعکس آن به نظرم فیلم سینمایی «ایران برگر» خیلی فیلم جدی و عمیقی به نظر می‌آید. پیش خودم گفتم که چه خوب خواهد بود که آقای ناظری قبول کنند و آن را بخوانند. آن وقت یک تصویر بر روی یکی از اشعار «سیاوش کسرایی» به نام «دانه‌های باران» برای ارکستر بزرگ ساختم و آقای ناظری هم بدین گونه تیتراژ پایانی فیلم سینمایی «ایران برگر» را خواندند.

ارشک رفیعی در ادامه افزود: آقای ناظری و آقای جوزانی با یکدیگر دو جلسه داشتند و در مورد این فیلم صحبت کردند و بر همین اساس نیز در اصل، تصنیف برای فیلم سینمایی «ایران برگر» نوشته شد و خود فضای موسیقی این کار نیز تمی است، برگرفته از همان تصنیفی که در جاهای مختلف و با اجراهای مختلف اجرا شده است.

رفیعی در مورد دعوت از شهرام ناظری برای خواندن تیتراژ پایانی فیلم سینمایی «ایران برگر»، گفت: من چندین سال است که بر روی آلبوم «نیما یوشیج» با صدای آقای ناظری کار می‌کنم و این آشنایی ما با ایشان از آن جا شکل گرفت و سال‌هاست که بنده افتخار شاگردی ایشان را دارم. در محضر ایشان تلفیق شعر و موسیقی و آهنگسازی را تلمذ می‌کنم و ایشان را به خوبی می‌شناختم.

وی افزود: آقای ناظری تاکنون هیچ اثری را به عنوان سینمایی و یا سریال نخوانده بودند. با ایشان صحبت کردم و تصنیفی که ساخته بودم را شنیدند و دوست داشتند. به نظرم رسید که واقعاً جای صدای آقای ناظری در سینمای ایران خیلی خالی است. فضای تصنیف هم خیلی به نسبت کارهای دیگر ایشان فضای متفاوتی شده است و ایشان همیشه بدین گونه بوده‌اند و هر کاری که انجام می‌دهند، حتی به نسبت کارهای قبلی‌شان تفاوت‌های اساسی دارد. به هر حال شهرام ناظری آدم پیشروی است و در مورد موسیقی تفکر خیلی جدی دارند.

وی هم‌چنین گفت: خودم حساسیت‌های آقای ناظری را می‌دانم و به دلیل سال‌هایی که شاگردشان بوده‌ام و به عنوان آهنگساز با ایشان کار کرده‌ام، دقیقاً می‌دانم که ایشان چه چیزی را به عنوان موسیقی فاخر قبول دارند و به هر حال نوع نگاهشان به موسیقی چگونه است. من هم تلاش کردم که به شکل و شمایلی این اثر ساخته شود که یک ذره متفاوت‌تر باشد؛ ایشان آن را شنیدند و خواندند. در ادامه نیز با همدیگر نشستیم و آن را ادیت و بر روی کار اعمال کردیم.

آهنگساز فیلم سینمایی «ایران برگر» در مورد حضور خوانندگانی چون شهرام ناظری در سینمای ایران، گفت: به شدت احساس می‌کنم که جای چنین هنرمندانی در سینمای ایران خیلی خالی است. مخصوصاً جای آقای ناظری همیشه در طول این سال‌ها در سینمای ایران خیلی خالی بوده است. خیلی از فیلم‌ها را که نگاه می‌کردم و به موسیقیشان گوش می‌دادم، احساس می‌کردم که چه قدر خوب می‌شد، مثلاً آقای ناظری بر روی آنان می‌خواند.

ارشک رفیعی در پایان اظهار کرد: آقای جوزانی به بنده اعتماد کردند و پروژه به این سنگینی را به بنده دادند تا انجام دهم زیرا من تا به حال در زمینه‌ی موسیقی فیلم کار نکرده بودم و این برای اولین بار است که در جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم فجر برای فیلمی موسیقی می‌سازم. در حقیقت با این اطمینانی که به بنده کردند، من مدیون ایشان هستم، چون خیلی کار بزرگی انجام دادند.