آیا مذاکرات هسته‌ای در وین قطعی خواهد شد؟

 دکتر علی بیگدلی * استاددانشگاه در روزنامه آرمان نوشت:
 
مذاکرات دور هشتم که در عمان شروع شده بود و داوری همگانی حکایت از این می‌کرد که مسقط به‌دلیل روابط نزدیکی که با ما و آمریکا دارد شاید بتواند نقش واسطه‌ای را بازی کند. شاید کم‌حاصل‌ترین نشست در طول نشست‌های گذشته بود و به نتیجه مطلوبی نرسید. بعد از مسقط چند اتفاق افتاد که شرایط ما و 1+5 را تغییر داد؛ یکی از آن حوادث سفر آقای دکتر صالحی به مسکو برای خریدن چند نیروگاه هسته‌ای بود و به نفع روس‌ها تمام شد چراکه روس‌ها سعی داشتند به آمریکایی‌ها القا کنند که به‌رغم تحریمی که علیه روسیه اتفاق افتاده در انزوا قرار نگرفته‌اند. از طرفی موضع اخیر ایران درمورد اسرائیل  که باعث شد نتانیاهو به تمام سران کشورهای 1+5 نامه نوشت و اعلام کرد که ایران به‌دنبال حذف و نابودی اسرائیل است.

 همزمان با آن لابی‌های صهیونیست در آمریکا شروع به فعالیت کرد و از طرف دیگر پیروزی جمهوریخواهان درکنگره آمریکا هم به زیان اوباما تمام شد. با توجه به اینکه در طول دویست و چندساله تاریخ آمریکا سه یا چهار بار اتفاق افتاده که رئیس‌جمهور و مجلس سنا و مجلس نمایندگان هر سه در دست یک حزب قرار گیرد. بعد از ژانویه جمهوریخواهان بر کنگره حاکم خواهند شد و با حوادثی که پیش آمده و شاهد افول محبوبیت اوباما هستیم و به احتمال زیاد در سال 2016 هم این جمهوریخواهان هستند که به کاخ سفید قدم خواهند گذاشت. از سوی دیگر یکی از سناتورهای خانم جمهوریخواه که بسیار به لابی‌های صهیونیستی نزدیک بود در روزهای گذشته اعلام کرد که مذاکرات با ایران نمی‌تواند به نتیجه مطلوب برسد چراکه ایران هنوز نتوانسته اعتماد جهانی را بعد از هشت دوره مذاکره جلب کند که این صحبت‌ها اصلا تاکنون مطرح نبود. او اعلام کرد که در چنین شرایطی که با زحمت و سختی توانستیم تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کنیم، بنابراین نباید این تحریم‌ها را به‌راحتی از دست بدهیم و تحریم‌ها را به سه بخش تقسیم کرد که قبلا خانم شرمن هم این کار را کرده بود. وی عنوان کرد که تحریم‌ها باید 20 سال ادامه یابد که درمورد مساله هسته‌ای، عدم رعایت حقوق بشر در ایران، دخالت‌های ایران در دولت‌های منطقه و رشد سریع ساخت موشک‌های بلندپروازی که ایران تولید می‌کند.

فضایی که اکنون جمهوریخواهان به دست گرفتند فضایی کاملا ضدایرانی و ضد امضای قرارداد جامع است. بنابراین دور آخر مذاکرات که دور نهم است و قرار است از سه‌شنبه در وین برگزار شود نامشخص است که به چه سمت و سویی کشیده خواهد شد. نکته دیگر اینکه دکتر‌ظریف بارها در صحبت‌هایشان اعلام کردند که همزمان با امضای قرارداد جامع تمام تحریم‌ها لغو شود؛ شاید این قول، سطح انتظارات عمومی را بالا برد و با واکنش‌هایی در آمریکا مواجه شد که اصلا چنین نیست و بعید به‌نظر می‌رسد که آمریکا از سر همه تحریم‌ها بگذرد. اگر بتوانیم در آخرین نشست، امضای قرارداد نهایی را به مرحله اجرایی درآوریم شاید بتوانیم در دوره‌ها و مذاکرات بعدی یعنی بعد از 24 نوامبر به این برسیم که سر تحریم‌ها مذاکره کنیم. اگر مذاکرات به دوره بعد از ژانویه برسد شاید اختیارات اوباما هم در ارتباط با همراهی با مذاکرات کاهش یابد. یکسری دلایل که در داخل ایران و داخل آمریکا اتفاق افتاد دست به دست هم داده تا فضای مذاکرات را از امیدواری‌ها به یک فضای بی‌تفاوت و شاید نزدیک به سردی سوق دهد.