اظهارنظر رییس سازمان بحران‌زده مدیریت بحران

 اسماعیل نجار، رییس سازمان مدیریت بحران کشور در اظهارنظری عجیب پس از وقوع زلزله 5.2 ریشتری در تهران گفت که «جای خاصی برای اسکان اضطراری پیش‌بینی نشده و مردم هرجا فضاهای وسیعی بود می‌توانند مستقر شوند».

انتخاب نوشت: زلزله شب گذشته در استان های تهران و البرز در ده ها سال گذشته، از حیث قدرت 5.2 ریشتری، عمق 7 کیلومتری و قرار گرفتن مرکز زمین لرزه در متراکم ترین منطقه جمعیتی کشور بدون تردید بی سابقه بود.

زمین لرزه را حدود 17 میلیون نفر در استان های تهران و البرز حس کردند. در نخستین واکنش طبیعی، مردم سراسیمه به خیابان ها ریختند؛ ترافیک به اوج خود رسید و آلودگی هوا هم در مناطقی از پایتخت مرز بحران را درنوردید.

در چنین شرایطی، رییس سازمان مدیریت بحران کشور، ستادی که به طور طبیعی برای چنین مواقعی تشکیل شده ناگهان اعلام می کند که «جای خاصی برای اسکان اضطراری پیش‌بینی نشده». اینکه فردی عادی و یا حتی مسئولی که کار او نظارت است، چنین حرفی بزند، قابل توجیه است اما اینکه مسئول مدیریت بحران هایی مانند زلزله در حساس ترین شرایط ممکن از یک «بحران»، چنین سخنی بر زبان براند چه معنایی دارد؟

واقعا فردی در جایگاه اسماعیل نجار، لحظه ای به این موضوع نیندیشیده که مردمی که هراسان از زلزله به خیابان ها ریخته اند، با شنیدن این جمله او باید چه واکنشی نشان دهند؟ آن هم در شرایطی که همه راه های «فرار» از عوارض زلزله به روی آنها بسته شده بود؛ مرکز لرزه نگاری تا چند ساعت پس از وقوع زلزله مدام تاکید می کرد که معلوم نیست این حادثه زمین لرزه اصلی اصلی بوده یا پیش لرزه؛ مسئولان دیگر هم تاکید داشتند که مردم شب را در خانه نباشند و در اماکن مسقف نخوابند.

چنین سخنانی نه تنها هیچ جای توجیهی ندارد بلکه اوج بی تدبیری یک مسئول را نشان می دهد. مگر سازمان مدیریت بحران برای همین مواقع تشکیل نشده؟ یا شان نزول دیگری دارد و همه از آن بی خبرند؟!

به طور طبیعی این سازمان باید برای چنین مواقعی آماده باشد و به طور مثال از قبل برای اسکان اضطراری مردم مکان های مناسبی پیش بینی کرده باشد. اما بر فرض که این سازمان چنین توجیه کند که دستگاه های دیگر به وظایف خود عمل نکرده اند و در نهایت محل اسکان اضطراری خاصی در تهران، کرج یا هر شهر دیگری که زلزله در آن حس شد، آماده نشده. آیا باز هم می توان جمله نجار را توجیه کرد؟ آیا او به عنوان مسئول مدیریت این بحران، نمی توانست با جملات دیگری دست کم چند پیشنهاد به مردمی بدهد که به راستی نمی دانند رفتار صحیح در شرایطی مانند زلزله شب گذشته چیست.

جالب اینجاست که سوءتدبیر سازمان مدیریت بحران به یکی دو مورد خلاصه نمی شود. در جریان زلزله اخیر در کرمانشاه، همین مسئول بعد از نیمه شب روی خط شبکه خبر آمد و از اینکه خود او نیز از زلزله شوکه شده خبر داد!

به طور طبیعی، همه مردم از اتفاقات غیرمترقبه و بلایای طبیعی شوکه می شوند؛ پس فرق فردی مانند اسماعیل نجار که بر اساس مسئولیت خود قرار است از چنین اتفاقاتی شوکه نشود بله آنها را مدیریت کند با بقیه چیست؟

فارغ از دغدغه هایی که در مورد کم کاری های پرشمار پیرامون موضوع آمادگی اساسی برای زلزله وجود دارد، به نظر می رسد دست کم برای مدیریت بحران های اینچنینی با همین امکانات موجود، هم کشور با مشکل جدی و اساسی روبروست و چه بسا بخش بزرگی از بحران را باید در خودِ سزمان مدیریت بحران جستجو کرد.