پشت پرده سفر «ترزا می» به عربستان و اردن

 انگلیس بعد از خروج از اتحادیه اروپا نیازمند دستیابی به منافذ راهبردی تجاری است تا بتواند در دوره عبور از اتحادیه اروپا، اهمیت و وزنه جهانی خود را از دست ندهد.

در همین راستا و همزمان با آغاز برگزیت، نخست وزیر انگلستان برای تقویت پیمان های تجاری و امنیتی لندن راهی منطقه است تا با مقامات اردن و عربستان دیدار و رایزنی داشته باشد.

بنا به گزارش رویترز، سخنگوی نخست‌وزیر انگلیس گفت که ترزا می طی روزهای آتی سفری به عربستان و اردن خواهد داشت. سفر ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس با هدف حمایت از اصلاحات اقتصادی در عربستان و اردن صورت می‌گیرد.

سفر نخست‌وزیر انگلیس به خاورمیانه در حالی صورت خواهد گرفت که این کشور متأثر از روند خروج از اتحادیه اروپا به دنبال آن است که فصل جدیدی در روابط بین‌المللی خود شکل دهد.

سخنگوی نخست‌وزیر انگلیس گفته است که ترزا می در جریان سفرش به عربستان با پادشاه و ولیعهد این کشور دیدار و درباره آخرین تحولات یمن و مناقشات برخی از کشورهای عربی با قطر رایزنی خواهد کرد.

این در حالی است که گروه های حقوق بشر و همچنین برخی از اعضای پارلمان انگلیس فشار زیادی به دولت لندن اعمال می کنند تا شاید در سیاست خود نسبت به عربستان سعودی، تجدید نظر کند.

در همین راستا، سفر مِی به عربستان می تواند به افزایش انتقاد از وی در حمایت از کشورهای ناقض حقوق بشر منجر شود.

هدف چیست؟

به نظر می رسد این سفر از اهمیت زیادی برخوردار است و نخست وزیر انگلیس اهداف متعددی را از این سفر دنبال میکند.

انگلیس دیگر عضو اتحادیه اروپا نیست و به نظر می رسد برنامه های ویژه ای برای مرحله گسست سرنوشت خود از کشورهای اروپایی تدارک دیده است. بخشی از این رویکرد در بیانیه روز دوشنبه گذشته نخست‌وزیری انگلیس خود را نشان داد و لندن اعلام کرد که به دنبال توافق تجارت آزاد با کشورهای خلیج فارس است و این را مهم‌ترین تصمیم انگلیس بعد از عقب‌نشینی از اتحادیه اروپا می‌داند.

از سوی دیگر،  انگلیس با بهره‌برداری از سیاست قدیمی ایران‌هراسی و به بهانه مقابله با آنچه مداخله ایران در امور داخلی کشورهای منطقه خوانده است، به دنبال توسعه حضور نظامی خود در منطقه و تقویت نیروهای دریایی خود در کشورهای عربی با استفاده از تسهیلات مالی دولت های این کشورها شده و سعی دارد هزینه‌های سنگین مالی توسعه طلبی نظامی خود در منطقه را به دوش کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بیندازد.

در رابطه با علل گرایش انگلیس به منطقه خلیج فارس مسائل زیادی گفته شده که از جمله آنها عدم تمایل نسبی آمریکا برای ایفای نقش و ادامه حضور در منطقه خاورمیانه است. مقامات کاخ سفید مهم‌ترین علت این دلسردی از خاورمیانه را اولویت دادن به تهدیدات چین در شرق آسیا اعلام می کنند. به این ترتیب به نظر می‌رسد انگلیس به دنبال این است که خلأ ناشی از خروج تدریجی آمریکا از منطقه را پر کند.

در همین حال شرکت های تجاری بزرگ در انگلیس برنامه های کاری را برای سرمایه گذاری 30 میلیارد پوندی در اقتصاد کشورهای عربی حوزه خلیج فارس ارائه کرده اند که یکی از بزرگترین سطح همکاری ها میان طرفین طی چند دهه اخیر است. این سرمایه گذاری ها در مدت 5 سال و برای 15 بخش تجاری برنامه ریزی شده و طرفین در نشست منامه در زمینه امضای توافقنامه تجارت آزاد پس از لغو عضویت بریتانیا در اتحادیه اروپا گفت وگو کردند.

بر اساس آمار ارائه شده، صادرات بریتانیا به شش کشور شورای همکاری خلیج فارس (عربستان، امارات، قطر، بحرین، عمان و کویت)، حدود 18درصد رشد داشته و این روند رشد صادرات برای سال های آینده نیز پیش بینی شده است. انگلیس برنامه خاصی را برای تقویت و آینده زیرساخت ها در نظر دارد که شامل زیرساخت های هوشمند و پایدار می گردد و نیازمند 250 میلیارد پوند سرمایه گذاری است.

این کشور به دنبال تجارت و سرمایه گذاری به میزان 2 تریلیون دلار در این منطقه است. فعالیت های تجاری انگلیس در کشورهای عربیِ منطقه، اغلب در قالب دو شرکت نفتی بریتیش پترولیوم (بی پی) و شرکت صنایع دفاعی و هوایی؛ «بی آی. ای»، دنبال می شود، گرچه در سال های اخیر سایر شرکتها نیز به دنبال استفاده از بازار تجملاتی و لوکس مردم این منطقه بوده اند. سیاست های انگلیس هم در قالب همکاری با شورای همکاری خلیج فارس دنبال می شود و هم به روابط دوسویه و مستقل تجاری با کشورهای عضو متمایل است.

انگلیس حدود ۱۲ درصد از بازار تجارت نظامی جهان را در اختیار دارد که از این میزان دو سوم آن به خاورمیانه صادر می شود. سهم کشورهای حوزه خلیج فارس بیش از سایرین است.

در دو سال گذشته انگلیس با توافقات تسلیحاتی به ارزش ۳۸۸ میلیون پوند با امارات، ۱۷۰ میلیون پوند با قطر، ۱۲۰ میلیون پوند با عمان و ۲۴ میلیون پوند با بحرین موافقت کرده است.  عربستان به عنوان بزرگترین مشتری نظامی انگلیس، از آغاز سال 2015 تاکنون 3.5 میلیارد پوند از این کشور تجهیزات نظامی و دفاعی خریده است.

برای عربستان سعودی نیز این سفر از اهمیت زیادی برخودار است. از این جهت که محمد بن سلمان ولیعهد بلندپرواز سعودی قصد دارد حمایت انگلیس برای انجام اصلاحات مورد نظر خود کسب کند. از سوی دیگر، برخی از ناظران بر این باورند که قرار است در این سفر موافقت و همراهی انگلیس با به قدرت رسیدن و جانشینی محمد بن سلمان نیز به دست آید.