ترامپ و گره افکنی در سیاست خارجی آمریکا

 تنها چند هفته از روی کار آمدن رییس جمهوری آمریکا می گذرد که وی با برخی تصمیم ها و اقدام های خود به نگرانی جامع جهانی دامن زده است؛ موضوعی که می تواند برای منافع آمریکا ضربه بزند.

به گزارش ایرنا، «دونالد ترامپ» به عنوان ریاست جمهوری تازه آمریکا از حزب جمهوریخواه در مدت اندک چند هفته ای که وارد کاخ سفید شده، سیاست خارجی آمریکا را در وضعیت نابسامانی قرار داده است؛ رویه ای که حتی در دولت های جمهوریخواه قبلی نیز وجود نداشت و اینک از سوی هم حزبی های ترامپ نیز مورد نقد و انتقاد قرار گرفته است.

رییس جمهوری امریکا با گذر از رقابت های جنجالی انتخاباتی حال قصد اجرای شعارهای خود را دارد؛ شعارهایی در حوزه سیاست خارجی که اجرای برخی از آن نه در راستای منافع ملی و مصلحت آمریکا که هزینه هایی سنگینی را بر این کشور تحمیل خواهد کرد.

** طرح دیوارکشی و تیرگی روابط با مکزیک

یکی از شعارهای مشهور ترامپ، کشیدن دیوار سراسری در مرز جنوبی ایالات متحده با مکزیک بود. ترامپ در همان روزهای نخست ریاست جمهوری خود به طور مستقیم به این موضوع ورود کرد. ترامپ دستور اجرایی ساخت دیوار مرزی با آمریکا را به امضا رساند و با این اقدام خود تعجب جهانیان و به خصوص مکزیکی ها را برانگیخت.

در ارتباط با تامین هزینه ساخت این دیوار، «شان اسپایسر» سخنگوی کاخ سفید آن را از محل تعرفه بر کالاهای وارداتی آمریکا از مکزیک دانست.

وی با بیان این که نرخ تعرفه می تواند بین 5 تا 20 درصد باشد، تاکید کرد که عوارض مالیاتی جدید می تواند سالانه تا سقف 10 میلیارد دلار برای دولت فدرال درآمد داشته باشد که از محل آن هزینه ساخت دیوار برداشت خواهد شد.

در پی سخنان وی، برخی دیگر از سران جمهوریخواه با ترامپ در این موضوع همداستان شدند. به عنوان نمونه «پاول رایان» رییس مجلس نمایندگان آمریکا از همین طیف سیاسی رییس جمهوری اعلام کرد این مجلس هزینه ساخت دیواری را که ترامپ در خصوص آن صحبت کرده، تامین خواهد کرد.

او در ادامه اظهارنظرهای خود گفت که راه های مختلفی وجود دارد تا مکزیک را وادار به مشارکت در این کار کند.

مشخص بود که چنین برخوردی با همسایه جنوبی که صدها میلیارد دلار مبادله تجاری با آمریکا دارد به مذاق سران مکزیکوسیتی خوش نمی آید. همین مواضع دولتمردان جدید آمریکا باعث شد که برنامه سفر رییس ‌جمهوری مکزیک به آمریکا لغو شود.

گفته می شود که هزینه ساخت این دیوار مرزی بین 12 تا 25 میلیارد دلار است. همین موضوع نگرانی مکزیک را به دنبال داشته است تا رییس جمهوری این کشور ضمن انتقاد از سیاست های ترامپ در این باره، از تقبل هزینه ساخت دیوار سر باز زند.

حال این پرسش پیش می آید که دیوارکشی با هزینه بالا بین دو کشور همسایه به حل مسائل کمک می کند یا بر پیچیدگی اوضاع می افزاید؟ بسیاری از کارشناسان بر این باورند که این تصمیم نه تنها از میزان تعاملات و مراودات واشنگتن و مکزیکوسیتی خواهد کاست که به اقتصاد آمریکا نیز لطمه خواهد زد.

در ارتباط با این موضوع، «الجاندرو هوپ» از تحلیلگران امور امنیتی مکزیک معتقد است که حدود 60 درصد مهاجران غیرقانونی با روادید وارد آمریکا می شوند. در نتیجه اتخاذ چنین تصمیمی در واقع بیشتر برای گمراه کردن از این واقعیت است که مهاجرت مکزیکی ها به سمت شمال به دلیل رکود اقتصادی در آمریکا کاهش یافته است.

ضمن آن که به باور وی، امروزه بیشتر مهاجران از آمریکای لاتین با عبور از مرز وارد آمریکا می شوند و بهترین راه برای مانع شدن از ورود آنها، افزایش همکاری با مکزیک و نه دشمنی با آن است. در همین زمینه «رائول بنیتز مانوت» از کارشناسان مرکز تحقیقات آمریکای شمالی نیز اعتقاد دارد که مجبور کردن مکزیک ارتباط با ساخت این دیوار مرزی خصومت و تنش ها را افزایش خواهد داد.

** سردی روابط اروپا و آمریکا

به رغم همکاری های نزدیک آمریکای دوره اوباما با اتحادیه اروپا، در هفته های گذشته این روابط رو به تیرگی نهاد. یکی از اختلاف های ایجاد شده به مساله پیمان آتلانتیک شمالی یا همان ناتو گره خورده است. ترامپ همان طور که در شعارهای انتخاباتی خود مطرح می کرد، خواستار کاهش هزینه های آمریکا در این سازمان است در حالی که سران بروکسل علاقه مند به ایفای همان نقش گذشته آمریکا در ناتو هستند.

سران بروکسل به خوبی از این امر آگاهند که کمرنگ شدن نقش آمریکا در پیمان آتلانتیک شمالی به منزله هزینه بیشتر برای اعضای اتحادیه خواهد بود. هر چند ترامپ پس از ورود به کاخ سفید همانند گذشته بر کاهش نقش آمریکا در ناتو تاکید نکرده است اما اظهارنظرهای نامشخص او درباره این موضوع سبب شد تا چند روز پیش «اورسولا فون در لاین» وزیر دفاع آلمان از آمریکا بخواهد تا در سیاست خارجی خود شفاف سازی کند.

البته بخش دیگری از تیرگی روابط آمریکا و اروپا به خاطر قانون منع صدور روادید و جلوگیری از ورود شهروندان برخی کشورها به خاک آمریکا است. با وجود این که در حال حاضر فرمان اجرایی ترامپ در این خصوص تعلیق شده اما نگرانی از اجرایی شدن مجدد آن وجود دارد.

در اوج بحران پناهندگی، اعضای اتحادیه اروپا با برنامه سهمیه بندی، بخشی از پناهجویان را در کشور خود اسکان داده اند. حال آمریکا نه تنها دستی از دور بر این آتش نمی گیرد که ورود شهروندان عادی را نیز به کشور خود ممنوع کرده است. این اقدام آمریکا بار بیشتری را بر دوش اتحادیه اروپا قرار خواهد داد.

توافق هسته ای ایران و 1+5 از دیگر مسائل اختلافی بین آمریکا و اروپا محسوب می شود. دیپلمات های 2 طرف از جمله آمریکای زمان اوباما نزدیک به 2 سال به صورت مداوم برای حل این اختلاف فرسوده رایزنی کردند تا از دل آن «برجام» بیرون آمد. حال اتحادیه اروپا و جامع جهانی در مقابل هر فرد و ادعایی که بخواهد این دستاورد را زیر سوال ببرد، مقاومت خواهند کرد.

** تنش بین سران واشنگتن و پکن

ترامپ به لحاظ رویکرد شخصی خود یا به علت بی اطلاعی از مسائل و ملاحظات بین المللی با انجام برخی اقدامات به نگرانی جامع جهانی دامن زده و حتی انتقاد متحدان خود را به دنبال آورده است. به عنوان نمونه چندی پیش تماس تلفنی ترامپ با رییس اجرایی تایوان، خشم و نگرانی سران پکن را برانگیخت؛ اقدامی که نقض روابط 37 ساله آمریکا و چین به شمار می رفت. این رفتار ترامپ، واکنش سران پکن را به دنبال داشت و «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین، اقدام ترامپ را توطئه تایپه دانست و اظهار کرد که ترامپ باید حساسیت ها و منافع ملی دیگر کشورها را درک کند.

تکرار چنین رفتارهایی از جانب شخص اول ایالات متحده می تواند برای این کشور پر هزینه باشد. به طور مثال مبادلات بیش از 500 میلیارد دلاری چین و آمریکا ممکن است تحت تاثیر این تصمیم قرار گیرد. افزون بر زیان مادی، این تصمیم ها و اقدام ها در تخریب وجهه آمریکا در جهان بی تاثیر نیست.