ظریف:ما روی کلمه به کلمه مذاکرات و توافق حساسیم

محمد جواد ظریف در جلسه علنی صبح امروز (چهارشنبه) مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: وظیفه‌ای که بر عهده من و همکارانم از سوی شورای عالی امنیت ملی و ریاست جمهوری واگذار شده بود حتما وظیفه آسانی نبود، همه ما از ابتدا واقف بودیم وارد شدن به مذاکره با دشواری‌های اساسی روبه رو خواهد بود؛ چرا که مذاکره به معنی ورود به حوزه‌ای است که حتما نمی‌توانید همه خواسته‌هایتان را از آن بدست آورید.

وی اضافه کرد: در مذاکره لااقل دو طرف وجود دارد و هر طرفی باید بتواند یا با رضایت کامل یا با رضایت نسبی از مذاکره خارج است طبیعی است وقتی نتوانید تمام خواسته‌هایتان را از این طریق بدست آورید در مقابل نقد و نگرانی قرار می‌گیرید و حتی حملاتی به شما می‌شود؛ الان همین وضع را مشاهده می‌کنیم.

ظریف ادامه داد: همه کسانی که در مذاکره بودند یا به صورت واقعی یا در یک بازی زرگری فعلا همه‌شان مورد نقد هستند، طبیعی است در مذاکره همان میزانی که شما بدست می‌آورید باید در مورد نکاتی توافق کنید؛ مهم این است که با چشم باز و با توجه به عواقب تصمیم‌تان با ملاحظه همه جوانب با توجه به مجموعه نگرانی‌ها، توانمندی‌ها و خواسته‌هایی که مقامات بالاتر نسبت به آن دارند و توقعاتی که مردم دارند وارد معرکه شوید. واقعا هم معرکه است،‌ خوش و بش نیست.

وزیر خارجه اضافه کرد: من بارها گفته‌ام که لبخند و شوخی دیپلماتیک در واقع پوششی برای بحث‌های بسیار تلخ،‌ تند و چالشی است شما یک لبخند ابتدای جلسه و یک لبخند آخر جلسه می‌زنید و تمام جلسه را به بحث و چالش و اختلاف نظر می‌گذارنید که این هم امر طبیعی است؛ همه ای‌نها چه اخم و لبخند جزء ابزار مذاکره هستند.

ظریف یادآور شد: همه برای این است که در نهایت منافع کشور را حفظ و حراست کنید؛ من و همکارانم هم حتما این ادعا را نداریم که امکانش نبود مذاکرات از این بهتر انجام شود اما فعلا قرعه فال به نام من دیوانه زدند و ما هم با افتخار این قرعه فال را پذیرفتیم تا با توجه به این‌که نتیجه کار ما به شکلی باشد که هیچ نقدی به آن وجود نداشته باشد، بلکه حتما نقد وارد است ما خیلی از نقد استقبال می‌کنیم.

وی ادامه داد: من تقاضا کردم دوستان همیشه انصاف و منافع ملی را در ذهن داشته باشند شاید اولی هم ضرورت نباشد و توقع بی‌جایی است من از دوستانی که در جلسه نبودند توقع ندارم بدانند در این ده‌ها ساعتی که شش کشور بزرگ جهان با ما در این مذاکرات بودیم چه گذشت.

ظریف در ادامه خاطر نشان کرد: اینها قوی‌ترین کشورهای دنیا هستند که همه به ابزار حیوانی سلاح هسته‌ای مسلح هستند و حداقل دو تا از اینها می‌توانند خودشان و کل دنیا را ده‌ها بار نابود کنند، آنها امنیت را در این می‌بینند که اگر طرف مقابل از سلاح هسته‌ای استفاده کند آنها هم می‌توانند استفاده کنند؛ در واقع آنها امنیت را در دیوانگی می‌جویند، ولی به هر حال اینها طرف مذاکره هستند لذا این کار دشوار است.

وزیر امور خارجه تصریح کرد: کسانی که در جلسه نبودند نمی‌توانند در این قسمت با انصاف و کامل قضاوت کنند زیرا آنها نتیجه را می‌بییند و بررسی می‌کنند، اما من احساس می‌کنم ضرورت دارد دوستان توجه به منافع ملی را مد نظر قرار دهند و بدانند قسمت کوچکی از مذاکره در اتاق مذاکره می‌گذرد و قسمت عمده بعد از آن اتفاق می‌افتد که به آن می‌گویند چرخ دادن خبری.

وی اضافه کرد: لحظه‌ای که هنوز سر میز مذاکره بودیم کاخ سفید چیزی به اسم "صفحه واقعیات" منتشر کرد چرا آنها متن را نمی‌دهند؟ زیرا می‌خواهند چرخه مورد نظرشان را در آن لحاظ کنند دیگرانی را هم صحبت می‌کنند هیچ کدام از موضع ملی تنازل نمی‌کنند و همه بالاتر را می‌گیرند لذا درخواست من این است که دستاوردها را باید با دید منافع ملی نقد کنند.

وزیر امور خارجه با حضور در مجلس شورای اسلامی به تشریح روند مذاکرات جمهوری اسلامی ایران و 1+5 پرداخت و گفت: این توافق‌نامه شامل شش لایه کلیات، شفاف‌سازی، حفظ وضعیت موجود، کاهش‌ها، اقدامات اعتمادساز و گام نهایی است.

ظریف در تشریح جزئیات مذاکرات انجام شده با 1+5 خطاب به نمایندگان مجلس گفت: اکنون درخصوص متن توافق‌نامه صحبت می‌کنم.

وی افزود: بنده چند متن آورده‌ام که به صورت فایل تقدیم مسئولان محترم مجلس شده است که باید در کامپیوتر‌های مقابل شما قرار گیرد. این متن‌ها شامل چهار فایل است؛ یکی متن اصلی توافق است که کل متن در مقابل دوستان قرار دارد، متن دیگر شامل ترجمه دقیق متن انگلیسی است و یک متن ترجمه کلمه به کلمه به جز چند عنوان است.

وی افزود: جدول مربوط به اقدامات ایران و 1+5 یک جدول است که آن را توضیح می‌دهم. بنده اصل این جدول را مقایسه می‌کنم ضمنا خود دوستان می‌توانند این کار را انجام دهند. بنده این توافق را به چند لایه تقسیم کرده‌ام که لایه کلیات، شفاف‌سازی حفظ وضعیت موجود، کاهش‌ها و اقدامات اعتمادساز و گام نهایی است.

ظریف با تشریح مفاد شش گانه توافق انجام شده بین ایران و 1+5 گفت: در کلیات چند نکته از متن استخراج کرده‌ام یک نکته، درباره توافق پیرامون یک راه حل جامع شامل اقدامات اولیه و گام نهایی برای رفع نگرانی‌ها است که اگر یک جزء آن اجرا نشود اصلا کل آن به درد نمی‌خورد عنوان این متن "برنامه اقدام" برای شش ماه است.

رئیس هیات مذاکره کننده افزود: این اقدامات یک بخش مربوط به ایران، یک بخش مربوط به 1+5 و یک بخش مشترک است. یک نقطه مشترک دیگر ایجاد کمیسیون مشترک است؛ البته آژانس می‌تواند بر اجرای این توافق‌ نظارت کند ولی ابزاری برای اجرای درست توافق توسط طرفین وجود ندارد. بنابراین با مشارکت ایران و 1+5 این نظارت انجام می‌شود و بقیه نظارت‌ها توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسیدگی می‌شود.

ظریف تصریح کرد: نکته دیگر دوره شش ماه اول است که در صورت توافق تمدید می‌شود. نکته دیگر حفظ فضای سازنده است که باید از سوی دو طرف انجام شود. این لایه اول کلیات است.

وزیر امور خارجه با تشریح اجزای لایه دوم گفت: لایه دوم شامل شفاف‌سازی مواضع است در این بخش ایران دو شفاف‌سازی انجام داده است اول تضمین غنی‌سازی است و دوم اعلام عدم پیگیری سلاح هسته‌ای است. این مساله در متن در قالب کلمه "تاکید مجدد" استفاده شده است این کلمه یعنی در بالاترین سطح نظام یک بار گفته‌ایم که سلاح هسته‌ای حرام است و حالا مجددا آن ر ا تکرار می‌کنیم.

رئیس هیات مذاکره کننده جمهوری اسلامی و 1+5 تصریح کرد: بهره‌گیری کامل ایران از حق انرژی هسته‌ای یک بخش این لایه است. این بخش را کمی توضیح می‌دهم براساس ماده 4 ان.پی.تی هیچ چیز نمی‌تواند اعضای ان.پی.تی را از حق غیرقابل انتزاعشان محروم کند. از این حق هیچکس برای استفاده، تولید و توسعه انرژی هسته‌ای نمی‌تواند محروم کند. این حق برای صاحب‌حق وجود دارد چه به رسمیت شناخته شود و چه به رسمیت شناخته نشود احترام به این حق ضروری است.

وی افزود: این حق در ان.پی.تی و متن توافق گفته شده است. اما آمریکا‌یی‌ها چنین چیزی در سخنانشان نمی‌گویند به خاطر همین فورا در توییتر یک متن انگلیسی منتشر کردند.

ظریف ادامه داد: حق بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای متن توافق‌نامه است در کنفرانس بازنگری در سال 1990 و سال 2010 در ان.پی.تی گفته شده است کشورها باید تصمیم‌گیری و انتخابشان راجع به چرخه سوخت،‌ مورد احترام قرار گیرد و هیچ‌جا درباره نیروگاه و این مسائل صحبت نشده است.

ظریف افزود: در کنفرانس بازنگری سال 1990 و 2010 و یک بار در مجمع عمومی در سال 1978، انتخاب کشورها به رسمیت شناخته شده است؛ از این رو آنچه در متن توافق آمده بهره‌برداری کامل ایران از حق شبه معاهده است.

وی تصریح کرد: جمله بعدی، برنامه هسته‌ای ایران یک قسمت از راه‌حل است که مورد تاکید قرار گرفته است این کار باید در قالب یک چارچوب باشد که جزئیات آن باید طی شش ماه به توافق طرفین برسد. 1+5 اعلام می‌کند همه تحریم‌های سازمان ملل متحد و تحریم‌های دو و چند جانبه بدون شرط باید برطرف شود.

وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه سخنرانی خود در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی با اشاره به بندی از توافقنامه هسته‌یی در مورد تعلیق تحریم آمریکا و اتحادیه اروپا در مورد صادرات پتروشیمی و خدمات مرتبط، گفت: به طور متوسط در این پنج شش ماه، شش میلیارد دلار از این محل درآمد برای دولت و بخش خصوصی کسب می‌شود که یک میلیارد آن مربوط به بخش دولتی و پنج میلیارد مربوط به بخش خصوصی است. همچنین دیگر برای آوردن این پول به ایران مجبور نیستیم 8 تا 30 درصد پول بدهیم، بلکه باید بشود این پول را به صورت رسمی با یک درصد منتقل کرد و این دومین تعهد آنهاست.

ظریف با اشاره به تعلیق تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا در مورد فلزات گران‌بها، خاطرنشان کرد: من به خود آنها گفته‌ام که این تحریم‌ها تماما غیرقانونی و نامشروع بوده است. آنچه در توافقنامه آمده به این معنا نیست ما تحریم‌ها را قبول داشتیم حتی فابیوس (وزیر امور خارجه فرانسه) در جلسه اول به من گفت تو که می‌گویی این تحریم‌ها غیرقانونی است چرا پای میز مذاکره آمدی؟ ما سریعا به آنها گفتیم که ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت و تحریم‌ها غیرقانونی است و محملی برای توجیه ندارد.

وی در ادامه به تعلیق تحریم‌های آمریکا در مورد سند خودرو و عرضه و نصب خدمات ایمنی برای هواپیماها اشاره و خاطرنشان کرد: در واقع آنها تحریم‌های موجود را کاهش دادند. تاکنون کشتی‌های نفتکش ما را بیمه نمی‌کردند اما اکنون این اتفاق می‌افتد. مورد دیگری که در متن آمده بازگشت بدون محدودیت قابل توجهی از فروش نفت ایران به صورت دلار از طریق حساب بانک مرکزی است نه اینکه پول را از یک حساب در حساب دیگری بریزیم و در نهایتا دلالی این پول را با 30 درصد وارد ایران کند بلکه از طریق حساب رسمی بانک مرکزی مقدار قابل توجهی از درآمد نفتی ایران باز می‌گردد و در مورد بقیه درآمد نفتی با هزینه خرید رسمی و باز کردن ال‌سی مواد غذایی، دارویی و محصولات کشاورزی خریداری می‌شود. البته من در شان کشور نمی‌دانم که وارد جزئیات قیمت شوم و لذا آن را پشت تریبون مطرح نمی‌کنم به همین دلیل است که این جزئیات در متن توافق ذکر نشده و در ضمیمه آن آمده است.

وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: اینها همه کاهش‌هایی است که طرف مقابل داده لذا یک رشته کاهش‌ها را ما می‌پذیریم و یک رشته از کاهش‌ها را آنها در شش ماه آینده می‌پذیرند. ما تفاهم کردیم این مرحله (مذاکره) حداکثر یک سال طول بکشد و از یک سال دیگر وارد گام نهایی شویم. ضمن اینکه گفته‌ایم گام نهایی باید زمان مشخصی داشته باشد البته روی زمان آن دعوای اساسی داریم و دیدگاه ما در این باره متفاوت است.

ظریف در بخش دیگری از گزارش خود تصریح کرد: اهمیت گام نهایی این است که در پایان گام نهایی متن تاکید می‌کند که وضع هسته‌یی ایران عادی‌سازی می‌شود نه اینکه در پایان گام نهایی، تحریم‌های شورای امنیت برداشته شود بلکه آن در ابتدای گام نهایی است. در پایان گام نهایی وضع ایران مثل ژاپن، استرالیا و آلمان می‌شود و این برای ما مهم است که دوران گام نهایی خیلی طولانی نشود.

وی با طرح این سوال که در گام نهایی ما چه می‌کنیم، طرف مقابل چه می‌کند؟ اضافه کرد: طرف مقابل قبول کرده تمام تحریم‌ها را بردارد، ایران غنی‌سازی داشته باشد، ایران دسترسی به منابع مالی داشته باشد، با ایران همکاری هسته‌یی کند، امکانات مدرن در اختیار ایران قرار دهد و ما هم قبول کردیم نه اینکه قطعنامه‌های شورای امنیت را اجرا کنیم بلکه به آنها بپردازیم. تا حالا می‌گفتند ایران به تعهدات خودش تن بدهد اما اکنون ادبیات عوض شده و هدف، رفع کامل قطعنامه‌هاست.

وزیر امور خارجه کشورمان افزود: رفع نگرانی‌ها در مورد راکتور آب سنگین اراک و اقدامات شفاف‌ساز در این باره از دیگر اقدامات ایران در شش ماه آینده خواهد بود. ما البته تصریح کردیم که تصویب پروتکل الحاقی در اختیار دولت نیست و نمی‌توانیم حتی قولی در این رابطه بدهیم زیرا مجلس چنین اجازه‌ای را نداده و این اختیار دست مجلس است.

ظریف مجددا با بیان اینکه ما چه به دست آورده‌ایم و 1+5 چه به دست آورده است، تاکید کرد: به نظر من این مجموعه، مجموعه متوازنی است و در شرایط کنونی منافع کشور را حفظ می‌کند. در شرایط کنونی وضعیت کشور را به سمت عادی سازی می‌برد. دشمنان و بدخواهان نظام را به نعره‌کشی واداشته و نگران کرده است. همه آنها تلاش‌شان را به کار بردند که مانع آن شوند.

وی افزود: تا ساعت 3:30 صبح که توافق حاصل شد داشتند تلاش می‌کردند، هنوز هم دارند تلاش می‌کنند و این تلاش را ادامه خواهند داد، اما در همه این مراحل ما با چشم باز، توجه و دقت روی کلمه به کلمه متن بحث کردیم. بعضی چیزها سبک است که من بگویم که ساعت 2 بعد از نصف شب بزرگ‌ترین قدرت دنیا با چه لحنی با بچه‌های شما صحبت کرد. من بار دیگر از بزرگواری رهبر معظم انقلاب تشکر می‌کنم که اینطور ما را مورد تفقد قرار دادند. واقعا باید بدانید ساعت 2 نصف شب تلفن که زدند چطور با بچه‌های شما برخورد کردند و چطور تقاضا کردند.

وزیر امور خارجه کشورمان اظهار کرد: ‌ما روی کلمه به کلمه مذاکرات و توافق حساسیم اما علی‌القاعده بیش از آنچه که می‌توانیم از ما توقع نیست. در پیشگاه ملت و نمایندگان ملت برای ناتوانی، کم‌کاری، ضعف و هر چه که بوده عذرخواهی می‌کنیم و امیدواریم کاری که کردیم مورد قبول درگاه الهی قرار گیرد.