هاشمی دیپلماسی روحانی را تنها نگذاشت

گزیده ای از این تحلیل بدین شرح است:

هاشمی هر چند نقش بسیار تاثیرگزاری را در انتخابات ریاست جمهوری اخیر ایفاء کرد اما 24 خرداد نقطه پایان بازی وی نبود، هاشمی رفسنجانی بازی جدیدی را پس از تشکیل دولت جدید آغاز کرد. بازی جدید هاشمی رنگ و بویی از ایده قدیم او دارد: «آرامش برای کابینه کار و پیش آهنگی سیاسی برای سیاستمدار».

هاشمی گرچه رییس دولت نیست، اما بسیاری این دولت را ادامه دولت او می پندارند؛ همچنان که حسن روحانی را تداوم بخش کابینه سازندگی. ترکیب کابینه روحانی که بیش از سیاستمداران اصلاح طلب دوران خاتمی تکنوکرات های دو جناح را در خود گرد آورده؛ شباهت این کابینه به کابینه کار دولت هاشمی را بیشتر ساخته است.

بنابراین، گرچه 24خرداد را می توان از منظر تاثیرگذاری برفضای سرد و ناامید سیاسی و اجتماعی، دوم خردادی دیگر دانست؛ اما رویکرد و ترکیب دولت بیش از دوران اصلاحات به عصر سازندگی گرایش دارد. از این منظر، هاشمی رفسنجانی نیز می کوشد نقش مشابه آن دوران را ایفا کند. از این روست که از زمان تشکیل کابینه روحانی، این هاشمی است که دست به خط شکنی می زند و گاه مباحثی را مطرح می کند که مواجه های سیاسی را نه بین مخالفان و دولت که بین مخالفان اعتدال و هاشمی رفسنجانی شکل می دهد.

درواقع، هاشمی با حضور فعالانه خود در میدان سیاست از یک سو نقشی فراتر از دولت را ایفا می کند و از سوی دیگر،جدال سیاسی مخالفان را از سطح کابینه و مجادلات چالش برانگیز و تنش آفرین علیه دولتمردان به جدالی گفتمانی (و گاه تاریخی) ارتقا می دهد.

به این ترتیب، هم فشارها به جای آنکه مستقیماً متوجه دولت شود مجموعه ای از بزرگان، نیروهای سیاسی خارج از دولت و بدنه اجتماعی حامی آن را به خود مشغول می دارد و به نوعی دامنه مقاومت و کنشگری را توأمان گسترش می دهدو هم فضایی نسبتاً آرام و کم تنش را برای فعالیت دولتمردان و مجموعه کابینه فراهم می کند.

کابینه ای که به روایت هاشمی؛در پی تخریب بنیان های اجتماعی و اقتصادی و روابط بین المللی در هشت سال گذشته، کشور را به شرایطی بازگردانده که مشابه آغاز فعالیت دولت پس از جنگ در سال 68 است. این شرتیط دشوار، دولت یازدهم را به کابینه ای نیازمند حمایت و هدایت تبدیل کرده است. دو نقشی که بیش و پیش از همه، این هاشمی رفسنجانی است که مسئولیت آن را بر دوش خویش احساس می کند.

پیرمرد 80 ساله اما نه تنها حاضر به پا پس کشیدن نیست؛ بلکه می خواهد همه تجربه 24 ساله سه دولت پیشین را به کار بندد و بای نخستین بار در کابینه های پس از امام، موقعیت دولت را از «اپوزیسیون ناخواسته و تحت فشار» به پیشران و محور توسعه در میان مجموعه نهادهای نظام سیاسی ارتقا دهد. این رویکرد هاشمی البته کاری بی هزینه و جاده ای بی دست انداز نیست.

غائله ای که در پی نقل خاطره ای از او درباره شعار «مرگ بر آمریکا» شکل گرفت، نشان داد حریف نیز به بازی خود علیه هاشمی پایان نداده است. با این حال، در همین مواجهه نیز هاشمی به هدف خویش رسید. او دولت و دستگاه سیاست خارجی را که در پی سفر نیویورک و دیپلماسی تلفن به نقطه «کمردرد» رسیده بود؛ از فشار مخالفان نجات داد تا شعارها و پرچم آتش زدن های احتمالی 13 آبان نه به اقدامی به معنای مخالفت با دولت که حداکثر تاکیدی بر ارزش ها و گفتمان بخشی از نیروهای اجتماعی تلقی شود که به هر دلیل مادی یا معنوی، حاضر به پایان خصومت ها در رابطه با آمریکا نیستند.

درواقع، بازی هاشمی ادامه همان بازی قدیم است. با این تفاوت که او نتیجه منفی مصلحت اندیشی ها و ملاحظات بیش از حد پشت پرده را در ذهن دارد و از این رو، می کوشد برخلاف دوران ریاست جمهوری اش هنگام سخن گفتن بیشتر رو به جامعه داشته باشد و به نخبگان ارج نهد و بر آزادی رسانه ها و احزاب و تشکل ها پای فشارد. بازی جدید هاشمی ترکیبی است از یک راهبرد قدیمی و اندیشه ای نو.

منبع:پایگاه اطلاع رسانی آیت الله هاشمی رفسنجانی