مجله آمریکایی نشنال اینترست: پیچیدگی‌های حقوقی برجام ناشی از تبحر مذاکره‌کنندگان ایرانی است

مجله نشنال اینترست نوشت پیچیدگی‌های موجود در متن ۱۵۹ صفحه‌ای توافق هسته‌ای که به طرفین تحت شرایط خاص اجازه خروج از توافق را می‌دهد، ناشی از تبحر مذاکره‌کنندگان ایرانی بود.

 به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید،نشنال اینترست در مقاله‌ای در مورد توافق هسته‌ای ایران نوشت: در متن توافق برجام تاکید شده است که «این توافق برای هیچ کشور دیگری قابل اجرا نیست» و با وجود اینکه در بندی از توافق، توانایی تهران برای انبار و تولید مواد شکاف‌پذیر محدود می‌شود اما این یک بدعت برای توافق‌های آینده است و شیوه مذاکره در این رابطه پیام غلطی را برای کسانی که در آینده قرار است در همین مسیر قرار بگیرند، می‌فرستد.

این مجله آمریکا به اشاره به بند های معروف به «بند غروب آفتاب» در برجام توشت: در بهترین حالت برجام طبق این بندها موقتا شاخص‌های مربوط به اورانیوم در برنامه هسته ای ایران را محدود و فریز میکند  این بند ها حاصل فقدان عزم غربی و وجود اراده ایران در مقاومت در مقابل فشار های غرب برای دریافت توافق تحت شرایط آنهاست.

در این مقاله مدعی شده این توافق چهار درس عمده برای بازیگران هسته‌ای مشکل دار بالقوه دارد؛ اول اینکه ایستادگی و حتی سختگیری می‌تواند جامعه بین‌الملل را مجبور به پذیرش حق غنی‌سازی آنها کند. در نهایت برجام نه به صورت موقت و نه حتی به طور سمبلیک از جمهوری اسلامی نخواسته که غنی‌سازی‌اش را در سطوح پایین تعلیق کند و در نهایت قطع‌نامه ۲۲۳۱ به طور ضمنی از حق غنی‌سازی اورانیوم برای ایران دارند حمایت شده است.

 نشنال اینترست مدعی شده است که گسترش‌دهندگان سلاح بالقوه در آینده به احتمال زیاد به یاد خواهند آورد که این ایران یک قدرت منحصربه‌فرد جهانی بود که توسط جامعه جهانی مورد حمایت قرار گرفت و روی خطوط قرمز خود ایستاد.

این مقاله درس دوم را مربوط به متحدان غرب دانسته و نوشته است که این توافق نشان داد صِرف متحد غرب بودن لزوما رفتار منعطف‌تری را در زمان دستیابی به فناوری هسته‌ای تضمین نمی‌کند. متحدان کلیدی آمریکا نظیر کره جنوبی یا امارات که قبلا فعالیت‌های هسته‌ای محدودی داشتند، همین امروز می‌گویند ایران که دائما تحت تحریم‌های هسته‌ای بوده اجازه امضای توافقی را گرفته که به آن اجازه توسعه ظرفیت‌های هسته‌ای‌اش را در مقیاس صنعتی می‌دهد.

بر اساس این گزارش برخی کشورها ممکن است در پذیرش محدودیت‌های بیشتر بر فعالیت‌های هسته ایشان در مقایسه با آنچه ایران تقاضا کرد منعطف تر باشند . اما در طول زمان این توافق اثر گلوله برفی دارد . زمانی که کشورها نسبت به عزم آمریکا برای اجرای قوانین شک کنند در سطح بین المللی این میتواند منجر به سازش جهت بازبینی پیمان منع گسترش سلاح اتمی و حتی بیشتر از آن، منجر به فرار از این پیمان شود

درس سوم مربوط به ایجاد تفاوت ساختگی بین مواد شکاف پذیر مورد نیاز برای ساخت سلاح اتمی کشتار جمعی و سیستم عامل‌های آن شود.

برنامه موشک بالستیک ایران و برنامه هسته‌ای این کشور در هم تنیده و به‌طور همزمان در حال تقویت است اما محدودیت‌های مربوط به موشک‌های بالستیک به طور قابل ملاحظه‌ای از برجام حذف شده‌اند و تنها در قطع نامه ۲۲۳۱ برخی از این محدودیت‌ها دیده می‌شود؛ نظیر جایی که محدودیت‌های مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای طی ۸ سال منقضی می شود؛ علاوه بر این برجام در خصوص نظر سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا که معتقدند ایران در برنامه توسعه موشک‌های بالستیک خود به دنبال ساخت وسایل حمل سلاح اتمی است سکوت کرده است.

همچنین آمده است: زیاد بودن این توافق در ۱۵۹ صفحه به این معنی نیست که همیشه خاص است. برجام در جاهایی که به طرفین اجازه خروج از توافق را تحت شرایط خاص می‌دهد، بسیار مبهم است. چنین پیچیدگی حقوقی‌ای ناشی از تبحر مذاکره کنندگان ایرانی بوده است.

به عنوان مثال بعد از اینکه شورای امنیت سازمان ملل به اتفاق آرا قطع نامه ۲۲۳۱ را امضا کرد ایران مدعی شد که در صورت ایجاد تحریم های جدید میتواند بی درنگ توافق را ترک کند . این تفسیر آب را برای اقدامات اقتصادی آینده در مقابل تهدیدات تروریستی تهران یا نقض حقوق بشر یا تامین مالی های غیر قانونی گل آلود میکند. این بدان معنی است که جمهوری اسلامی میتواند تهدید کند که هر زمان که تحریم غیر هسته‌ای تصویب شود از توافق خارج شود.

در مجموع معاملات بد، تبعات بدتری را به دنبال دارد. جامعه بین‌المللی روی کاغذ یک دهه امنیت نسبی را به وسیله توافق خرید اما درس‌هایی که  این توافق به گسترش‌دهندگان سلاح در آینده می‌دهد، بسیار خطرناک‌تر است.

تهران از طریق مهارت و لجاجت، انگاره‌های پذیرفته شده جهانی در خصوص منع سلاح اتمی در مساله غنی‌سازی و موشک‌های حمل سلاح به دور انداخت.