نگارگری نیازمند دانشگاه است

«مصطفی آقامیری» یکی از هنرمندان خاندان سرشناس و هنردوست آقامیری هاست که در طراحی فرش،نگارگری، تذهیب و نقاشی تبحر دارد. وی کارشناسی صنایع دستی و کارشناسی ارشد هنرهای اصیل ایرانی را دارد و تدریس در دانشگاه ها و آموزشگاه های متعدد هنری را در کارنامه هنری خود دارد.

کتاب آرایی قرآن های نفیس و کتاب های ادبی، طراحی فرش و قالی های نفیس ابریشمی، کسب عناوین و جوایز متعدد و همچنین مقام اول رشته تذهیب از نهمین و دهمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم از افتخارات هنری وی به شمار می رود.

این هنرمند پیشتر نشان طلایی چهارمین دوره دوسالانه 2010 شارجه را برای تذهیب شاهنامه، مسجد، سوره فاتحه و شمسه دریافت کرد.

«مصطفی آقامیری» در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا از نبود یک دانشکده به نام نگارگری درایران گلایه کرد و گفت:در حالیکه هنر نگارگری ریشه در ایران دارد و هنرمندان این رشته در طی سال های گذشته آثار نفیس بسیاری خلق کرده اند که در دنیا هواداران بسیاری دارد،اما برای آموزش آن در کشور هیچ اقدامی نمی شود.در حالیکه این رشته ظرفیت داشتن دانشکده مجزا را دارد،

وی ادامه داد:درایران حتی رشته تحصیلی خاصی هم برای نگارگری نداریم. در حالیکه در سایر کشورها نسبت به آموختن نگارگری و مینیاتور ایرانی تلاش های بسیاری می شود.

به عنوان مثال پیشتر برای حضور در اکسپوی چین دراین کشور بودم،رییس دانشگاه اورینتال شانگهای از من درخواست کرد تا این رشته را به صورت واحد درسی در این دانشگاه راه اندازی کنم که کارهای مقدماتی آن نیز انجام شده است.

آقا میری توضیح داد:سالها پیش نیز وزیر فرهنگ و جوانان الجزایر از من دعوت کردت تا برای آموزش هنر نگارگری در این کشور برنامه داشته باشم،اتفاقی که در ایران نمی افتد.این درحالیست که در کشور ترکیه برای این هنر دانشگاهی وجود دارد که به تعلیم و آموزش هنرجو به صورت آکادمیک و حرفه ای می پردازد. علاوه براین هنرجویان بسیاری در کشورهایی چون چین ،هلند، فرانسه و تونس دارم که به صورت مکاتبه ای به آنها آموزش می دهم،همه اینها نشان دهنده علاقه مردم دنیا به این هنر است،در حالیکه ما هنوز موفق به راه اندازی رشته نگارگری در دانشگاه های هنری خود نشده ایم.

به گفته این هنرمند نگارگری،بسیاری از هنرمندان عرب و ترک که در این رشته فعالیت می کنند،در کارهای خود از طرح های هنرمندان برجسته ایرانی کپی می کنند،اگر ما به صورت اصولی این هنر را معرفی نکنیم،شاهد عرضه آثار غیراصولی بی کیفیت و کپی شده از سوی هنرمندان سایرکشورها خواهیم بود.

آقا میری یادآورشد که همه ما می دانیم که داشتن مفاخر افتخار و اعتبار هر کشوری است و امروز بسیاری از کشورها می دانند که داشتن این مفاخر یک گام آنها را برای رسیدن به جایگاه هنری در دنیا نزدیک می کند،از این رو اقدام به هویت سازی می کنند.در حالیکه نشانه های تاریخی بسیاری وجود دارد که این ادعاها را رد می کند.

مستندترین نسخ موجود مینیاتورهایی است که در کارگاه های سلطنتی به همت سلاطین وقت راه اندازی می شده است.یکی از فرازهایی که هنرمندان دراین کارگاهها به آن می پرداختند،بازی چوگان بود.در پرده های باقی مانده از شاهنامه نیز به بازی چوگان توجه شده است.

به عقیده این هنرمند مطرح حوزه نگارگری، در واقع همزمان با عصر کشف فلز،ایرانیان شیوه مهارکردن حیوانات را آموختند که پایه ورزش چوگان است.بنابراین حتی ثبت این ورزش به نام دو کشور ایران و آذربایجان صحیح نیست.

ما باید مقتدرانه از فرهنگ و کیان خود پاسداری کنیم ،اینگونه نخواهد بود که به مفاخر و فرهنگ ما دست درازی کنند.

همان طور که می دانیم مولانا یک مصرع از اشعارش ترکی نیست ،اما ترکیه سعی دارد آن را به نام خود مصادره کند.

دراین مورد هم مستندات تاریخی تصویری ما نشان از قدمت این ورزش ایرانی و جایگاه آن دراین کشور دارد.دلیل تصویری بودن این مستندات این است که که وسیله ضبط تصویر و یا صدا در آن زمان وجود نداشت.ضمن اینکه این ورزش درمیان عوام رایج نبود به نجبا و اشراف اختصاص داشت.

آقای میری گفت: دلیل اینکه کشوری مثل آذربایجان جرات این کار را می کند این است که مسوولین حوزه سیاست را دست گرفته اند از سایر بخش ها غفلت کرده اند.در امور اجتماعی سیاست یکی از لایه هایی است که به انسان توجه دارد،در حالیکه یک جامعه موفق به همان میزان که به بهداشت و آموزش نیاز دارد به فرهنگ و هنر نیز محتاج است. پرداخت بیش از حد به عرصه سیاست سبب می شود به بقیه حوزه ها بی توجه شده است.معتقدم کشور سیاست زده شده و باید به فرهنگ نگاه فرهنگی داشت نه اینکه نگاه سیاسی داشت. در صورتی که ما با اقتدار با مواردی از این دست برخورد کنیم،کشورهای همجوار هرگز جسارت ندارند مشاهیر و نمادهای فرهنگی و هویتی ما را به نام خود ثبت کنند.

این هنرمند به رویکرد فرهنگی دولت مبنی بر توجه به «دیپلماسی فرهنگی» و استفاده مناسب از وجوه هنری در تبیین آن اشاره کرد و ادامه داد: منظور از دیپلماسی فرهنگی این است که که در جهت منافع ملی و در راستای ارتباط با ملت ها گام برداشته شود،تاکید دیپلماسی فرهنگی بر بهره گیری از ابزار غیرسیاسی است. یکی از مهمترین ابزارهای دیپلماسی فرهنگی مولفه های فرهنگ و هنر بوده و دراین میان حوزه تجسمی یکی از قوی ترین و مهمترین ابزارها برای گسترش این رویکرد است.

در واقع دولت ها همواره از دیرباز برای آغاز ارتباط با سایر کشورها از هنرمندان و یا ورزشکاران در گام نخست بهره گرفته اند.ب عد از آن است که سطح کاردار،دیپلمات و سفیر ارتقا پیدا می کند.بنابراین هنر همواره دراین عرصه پیشتاز بوده است.دلیل آن هم این بوده که هنر زبان فطرت همه انسانهاست.روزی فردی از من پرسید چگونه شد که شما نقاش شدید؟که من در پاسخ گفتم من براساس فطرتم عمل کردم باید از دیگران پرسید که چگونه هنرمند نشدند. در واقع انسان از بدو تولد شاید به مسایل فنی یا علمی علاقه مند نباشد ،اما به طور قطع قلم به دست می گیرد و برروی کاغذ خط می کشد.این گرایش به هنر از ابتدا در نهاد بشر وجود داشته اما به دلایل اجتماعی و شرایط زندگی به سمت کارهای دیگر رفته اند.

به گفته آقا میری،زبان هنر بدون مرز است،همه انسان ها از دیدن یک تابلوی نقاشی لذت می برند و این به خاطر تعریف جهانی زیبایی است.شاید برای آثار خوشنویسی نیاز به آشنایی با خط و ترجمه باشد،اما هنرهای متکی بر تصویر مثل نگارگری و نقاشی نیاز به این امر ندارد و به خوبی برای همه مردم جهان قابل درک و فهم است.

این هنرمند به نتایج توجه به دیپلماسی فرهنگی و تقویت جایگاه هنری کشور اشاره کرد و ادامه داد: رشد اقتصادی،فرهگی و سیاسی در تمام عرصه در گروی تعامل منظقی با سایر کشورهاست. تاکید بر حسن همجواری در عین نزدیکی دولت ها و ملت ها علاوه براینکه ما را در رسیدن به حقوق حقه مان کمک می کند، زمینه معرفی فرهنگ و پیشنه هنری کشورمان را به جوامع دیگر فراهم می کند.

رونق اقتصاد هنر از دیگر دستاوردهای تبیین درست دیپلماسی فرهنگی است.در واقع وقتی که نمایشگاهی در خارج از کشور برگزار می شود حتی به صورت شخصی و هنرمند موفق به فروش آثارش می شود با این کار ارز وارد کشور می کند.

آقا میری توضیح داد: از آنجا که نهادهای دولتی ابزارهای اقتصادی و امکانات را در اختیار دارند،تصمیم گیرنده اصلی دراین زمینه هستند.بنابراین جا دارد با نگاه جدی تری به این مقوله نگاه کنند.

وی همچنین به انتخاب شایسته «مرادخانی» درسمت معاون امورهنری وزیر ارشاد است. شناخت من از مرادخانی مربوط به بیش از 20 سال پیش و از طریق برادرم است.وی با وجود اینکه پستی غیرفرهنگی و هنری داشت با این حال برای هنر و فرهنگ اهمیت قائل بود.با اساس این شناخت دریافتم که وی درک خوبی از هنر و هنرمند دارد از این رو به نظرم وی فرد شایسته ای برای این سمت است.

آقامیری همچنین به ضرورت رونق فعالیت های هنری اشاره کرد و یادآورشد: تنها کاری که دولت باید انجام دهد فراهم کردن بستر تعامل هنرمندان و حضور پر رونق آنها در حراج ها ،بینال ها و جشنواره های خارجی است.برخی از هنرندان به دلیل اینکه شناخته شده ترند دربسیاری از جوامع هنری دنیا،سرشناس هستند و به عنوان هنرمند مهمان و یا داور در رویدادهای هنری بین المللی دعوت می شوند و به راحتی امکان برگزاری نمایشگاه از آثارشان را دارند،اغلب این افراد نیز به فروش قابل توجهی دست پیدا می کنند،اما هنرمندان جوان و کمتر شناخته شده نیاز به حمایت و معرفی دارند و این کار را باید معاونت امور هنری انجام دهد. اگر این رویکرد به خوبی مدنظر قرار گیرد،شاهد رونق فروش آثار هنری و افزایش تولید آثار خواهیم بود.اگرچه در طی سال های گذشته نیز هنرمندان با وجود بضاعت اندک دراین عرصه خوش درخشیده اند.اما متاسفانه در سال های گذشته اهالی هنر مورد بی مهری بسیار قرار گرفتند.البته در دوران تصدی «محمود شالویی» به عنوان مدیرکل هنرهای تجسمی ما شاهد اتفاقات خوبی درعرصه هنر بودیم اما این جریان با جابه جایی وی ادامه پیدا نکرد.امیدوارم مرادخانی با انتصاب افراد دلسوز و کارشناس زمینه تغییر وتحول دراین عرصه را فراهم کند.