«شب دهم» روایتی دلاورانه از عاشوراست

«شب دهم» شاید مهمترین و به یادماندنی ترین قطعه‌ای باشد که از علیرضا قربانی در ذهن‌ها مانده است. این قطعه تیتراژ سریالی بود به همین نام که بسیاری از مردم این سریال را با تیتراژش و صدای علیرضا قربانی می‌شناسند.

علیرضا قربانی خواننده موسیقی ایرانی، در کارنامه خود آثار فاخر و ماندگاری دارد. برخی از قطعاتی که او اجرا کرده، هنوز هم پس از گذشت چندین سال از اجرایشان؛ برای مردم جذاب هستند. اما در این میان «شب دهم» شاید مهمترین و به یادماندنی ترین قطعه‌ای باشد که از این خواننده در ذهن‌ها مانده است. این قطعه تیتراژ سریالی بود به همین نام «شب دهم»، که بسیاری از مردم این سریال را با تیتراژش و صدای علیرضا قربانی می‌شناسند. آهنگساز این اثر فردین خلعتبری است و شعرش را افشین یدالهی سروده است.

اگر بتوان در موسیقی ژانری را با نام موسیقی مذهبی تعریف کرد، «شب دهم» در این ژانر قرار می‌گیرد. موسیقی «شب دهم» همه فاکتورها برای بهترن و ماندنی شدن را دارد. خواننده‌ای جوان با صدایی رسا، آهنگسازی که کارش را خوب بلد است و شاعری که جوان‌های اهل ادبیات شعرهایش را دوست دارند. حاصل چنین همکاری‌هایی می‌شود «شب دهم».

علیرضا قربانی خواننده موسیقی کشورمان به بیان برخی از دیدگاه‌های خود درباره موسیقی مذهبی پرداخته است.

قربانی درباره محرم و رخداد بزرگ عاشورا می‌گوید: من نیز همچون هر مسلمان شیعه دیگری به ائمه اطهار و مخصوصا امام حسین(ع) ارادت ویژه ای دارم و همین ارادت به ائمه اطهار موجب همدلی همه عوامل ساخت موسیقی با موضوع های مذهبی می شود. برای آثاری که در موضوع های مذهبی ساخته و اجرا می شوند ژانر جداگانه ای قائل نیستم. به نظر من قطعاتی که با موضوع ائمه اطهار اجرا کرده ام از نظر فرم و سبک موسیقی از دیگر قطعاتی که خوانده‌ام جدا نیستند.

این خواننده جوان موسیقی ایرانی درباره دلایل موفقیت موسیقی سریال «شب دهم» و تیتراژ این سریال اظهار کرد: زمانی که یک قطعه موسیقی قرار است با تصویر همراه شود باید همه عوامل با هم هماهنگ بوده و تمام تلاش خود را بکنند تا کاری اثرگذار به وجود بیاید. در این گونه موارد ممکن است موسیقی قدرتمند باشد، اما تصویربرداری کیفیت چندانی نداشته باشد، یا این که برعکس این قضیه رخ دهد که در هر کدام از این دو حالت نتیجه کار چندان مطلوب نیست.

وی ادامه داد: اما در سریال «شب دهم» همه عوامل در یک مسیر و هماهنگ با هم حرکت کردند. کارگردانی، داستان، شعر و موسیقی و همه عوامل دیگر موجب ماندگاری این اثر شد. در چنین مواردی ممکن است مردم داستان سریال را در گذر زمان فراموش کنند و این تنها به علت طولانی بودن داستان است اما موسیقی تیتراژ را مردم پس از پایان سریال نیز می توانند بشنوند و به یاد داشته باشند.

قربانی که چندی پیش کنسرت «حریق خزان» را در تالار وحدت به روی صحنه برد، با اشاره به تیتراژ سریال‌هایی که تا کنون خوانده است می‌گوید: من تا کنون تیتراژ پایانی سریال‌های تلویزیونی زیادی را خوانده‌ام، ولی بین شعر، موسیقی و تصویر موجود در سریال «شب دهم» ربطی منطقی وجود داشت که همین نکته این اثر را از دیگر آثار من جدا می کند به گونه‌ای که این اثر از سوی تصویر دنیای هنر به عنوان بهترین تیتراژ سریال‌های تلویزیونی انتخاب شد.

وی افزود: نباید فراموش کنیم که مهمترین نکته در این سریال داستان آن بود که به محرم و واقعه عاشورا می پرداخت و همین مسئله بیش از هر چیز دیگری موجب شد همه عوامل از جمله خود من با تمام وجود کار را پیش ببریم. زمان تیتراژ پایانی سریال «شب دهم» 2 دقیقه و 30 ثانیه بود ولی در همین زمان کوتاه لحظاتی خلق شد که با روایت داستان هماهنگی کامل داشت. در واقع آهنگساز و شاعر این مجموعه کار خود را به بهترین شکل ممکن انجام دادند و من نیز در کنار آنها تلاش کردم آوز قطعه را به بهترین شکل ممکن بخوانم.

قربانی با اشاره به واقعه عظیم عاشورا، درباره حس و حال و نگاهش به واقعه عاشورا می‌گوید: من در حماسه عاشورا زاری و ناله نمی‌بینم. در عاشورا روایت عاشقانه‌ای جاریست که همواره این روایت عاشقانه عاشورایی را دوست داشته‌ام. به دلیل ارادت ویژه‌ای که به سالار شهیدان امام حسین(ع) دارم، بیشترین تلاشم را برای اجرای قطعه موسیقی «شب دهم» به کار بستم و توانستم بهترین کارم را در این اثر ارائه کنم. همواره تلاش کردم که از آه و ناله دوری و کنم و به روایتی دلاورانه از عاشورا برسم.

متن قطعه شب دهم با شعری از افشین یدالهی؛

مرز در عقل و جنون باریک است
کفر و ایمان چه به هم نزدیک است
عشق هم در دل ما سردرگم
مثل ویرانی و بهت مردم
گیسویت تعزیتی از رویا
شب طولانی خون تا فردا
خون چرا در رگ من زنجیر است
زخم من تشنه تر از شمشیر است
مستم از جام تهی حیرانی
باده نوشیده شده پنهانی
باده نوشیده شده پنهانی
عشق تو پشت جنون محو شده
هوشیاریست مگو سهو شده
من و رسوایی و این بار گناه
نو و تنهایی و آن چشم سیاه
از من تازه مسلمان بگذر بگذر
بگذر از سر پیمان بگذر بگذر
دین دیوانه به دین عشق تو شد
جاده ی شک به یقین عشق تو شد
مستم از جام تهی حیرانی
باده نوشیده شده پنهانی
باده نوشیده شده پنهانی