بازتاب مذاکرات ژنو در رسانه‌های بین‌المللی

در پایان مذاکرات فشرده و سه روزه ایران و گروه 1+5 در ژنو رسانه‌های مختلف خارجی به ارائه گزارش و تحلیل از این مذاکرات پرداختند و به نقل از دیپلمات‌ها گزارش دادند، ظاهرا مخالفت فرانسه با متن توافق اولیه با ایران دلیل اصلی بی‌نتیجه ماندن سه روز گفت‌وگوی ماراتنی بود.

شبکه خبری سی بی اس نیوز گزارش داد: پس از آن‌که فرانسه با اقدامات پیشنهادی مخالفت کرده آن‌ها را کافی نداست، مذاکرات ژنو درباره برنامه هسته‌یی ایران صبح روز یکشنبه بدون رسیدن توافقی پایان یافت. جان کری وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد که " پیشرفت قابل توجهی" در زمینه اختلافات باقیمانده حاصل شد. ایران و گروه 1+5 توافق کردند در تاریخ 20نوامبر (29 آبان‌ماه) مذاکرات را از سر بگیرند.

هر دو طرف به شدت به دنبال توافق بودند، ولی فرانسه حاضر نشد نگرانی‌هایش درباره آن‌چه پروژه پلوتونیوم ایران خواند و نیز سطح برنامه غنی‌سازی اورانیوم تهران را کاهش دهد.

کری پس از پایان مذاکرات در جمع خبرنگاران اذعان داشت که " مسائل مشخصی باقی مانده است که باید روی آن‌ها کار کنیم" و افزود: ما از فرانسه به خاطر کاری که با یکدیگر انجام دادیم سپاسگزاریم.

پس از پایان مذاکرات کاترین اشتون رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا از "پیشرفت مملوس بسیار زیاد" و نیز "برخی اختلافات" صحبت کرد و محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران ابراز امیدواری کرد که این اختلافات در نشست آینده حل شود.

چشم‌انداز رسیدن به توافق زمانی کم رنگ شد که لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه به پیش‌نویسی که فرانسه قبلا با آن موافقت کرده بود اعتراض کرد.

فابیوس به "چند نکته که ما در مقایسه با متن اولیه از آن راضی نیستیم" اشاره کرد و گفت که نمی‌خواهد کشورش بخشی از یک توافق احمقانه باشد!

وزیر امور خارجه فرانسه به جزییات اشاره نکرد، ولی به نظر می رسد پاریس خواستار محدودیت‌های شدیدتری روی بخش‌هایی از برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران و راکتوری است که پس از تکمیل می‌تواند پلوتونیوم تولید کند.

اگرچه کری به طور علنی اختلافات با فابیوس را کم‌اهمیت جلوه داد، دیپلمات‌های دیگر حاضر در مذاکرات گفتند این اعتراضات که در لحظه آخر بیان شد باعث تعجب بود و شانس رسیدن به توافق را پیچیده کرد. این دیپلمات‌ها به دلیل این‌که اجازه اظهار نظر درباره مذاکرات پشت درهای بسته را نداشتند خواستند نام‌شان فاش نشود.

اشتون از فایبوس تعریف و تمجید کرد و گفت: وی در حالی که به ژنو آمد مصمم بود "تلاش کند و به حمایت از این پروسه کمک کند. فایبوس خواستار این است که در جریان مذاکرات ایران و 1+5 ساخت راکتور اراک به حالت تعلیق در بیاید.

وزیر امور خارجه فرانسه علاوه بر آن از اختلاف نظر تلاش‌ها برای محدود کردن سطح غنی‌سازی اورانیوم خبر داد.

وزیر امور خارجه آمریکا پیش از سفر ناگهانی‌اش به ژنو برای شرکت در مذاکرات، در تل‌آویو با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی دیدار کرد. نتانیاهو در این دیدار آمادگی کشورهای گروه 1+5 را که به ادعای وی «بیش از حد نسبت به ایران سخاوتمند بودند و در ازای آن چیز زیادی دریافت نمی‌کردند» زیرا سوال برد.

کری روز یکشنبه به این نگرانی‌ها پرداخت و گفت: احساسات شدید نسبت به عواقب انتخاباتی را که ما برای متحدان‌مان با آن‌ها روبروییم درک می‌کنیم و به آن احترام می‌گذاریم.

وزیر امور خارجه آمریکا ابراز امیدواری کرد که یک توافق در هفته‌های آینده حاصل شود و گفت: ما اکنون نزدیکتر شده‌ایم.

شبکه خبری سی‌ان ان نیز گزارش داد: با وجود پیشرفت ملموس توافقی در زمینه برنامه هسته‌یی ایران صورت نگرفت. سه دور مذاکرات فشرده درباره برنامه هسته‌یی ایران صبح روز یکشنبه بدون توافق پایان یافت؛ گرچه بازیکنان کلیدی تاکید کردند که به عقیده آن‌ها این پروسه در مسیر درست در حرکت است.

این شبکه خبری در ادامه گزارشش به اظهارات اشتون و ظریف در پایان مذاکرات پرداخت و نوشت: حضور دیپلمات‌های عالی رتبه‌ای مانند ظریف‌،اشتون و وزیر امور خارجه آمریکا باعث شد برخی تصور کنند که دور جدید مذاکرات می‌تواند به دستاوردی ختم شود که تمایل جامعه بین‌المللی درباره دست نیافتن به سلاح هسته‌یی را تحقق بخشد و پس از آن به کاهش تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بیانجامد. ولی این اتفاق نیافت، گرچه طرف‌های گفت‌وگو از جمله ظریف و اشتون دوباره در تاریخ 20 نوامبر با یکدیگر دیدار می‌کنند.

اشتون و ظریف هر دو با سوالاتی روبه رو شدند که مبنای آن احتمال نقش فرانسه در جلوگیری از رسیدن به یک توافق بود،‌ ولی هیچ کدام به کشور خاصی اشاره نکردند و وزیر امور خارجه ایران گفت که اختلافات بین کشورها کاملا طبیعی است.

کری نیز ابراز خوش‌بینی کرد و گفت: من می‌توانم بدون اغراق بگویم که ما نه تنها اختلافات را کم کردیم،‌ بلکه به پیشرفت قابل توجهی نیز دست یافتیم. من شک ندارم که ما اکنون نزدیک‌تر شده‌ایم.

این دیپلمات آمریکایی در عین حال نسبت به «توافق عجولانه‌ای که همه طرف‌های گفت‌وگو با آن راحت نیستند» هشدار داد، به ویژه با توجه به جزییات پیچیده و فنی که باید به آن پرداخت و لزوم «اعتمادسازی بین کشورهایی که مدتها شدیدا با یکدیگر اختلاف داشتند.

کری گفت: دیپلماسی زمان می‌برد و همه کشورها در اینجا به زمان نیاز دارند تا مسائل را کامل بررسی کنند.

روزنامه واشنگتن پست نیز در گزارشی نوشت که مذاکرات ژنو که در سه دهه اخیر مستقیم‌ترین و طولانی‌ترین مذاکرات در سطح عالی بین ایران و آمریکا بود صبح روز یکشنبه بدون توافق درباره یک طرح موقتی درباره برنامه ‌هسته‌یی ایران پایان یافت.

این روزنامه آمریکایی نوشت: پس از یک روز سرشار از چانه‌زنی، دیپلمات‌ها پس از نیمه شب مذاکرات را به پایان رساندند و اذعان داشتند که نتوانستند به توافقی دست یابند که ایران را به تعلیق بخش‌های کلیدی برنامه هسته‌یی اش در ازای لغو برخی تحریم های اقتصادی ملزم می‌کرد. دو طرف قرار است در تاریخ 20 نوامبر مجددا تلاش کنند.

جان کری وزیر امور خارجه آمریکا که در آخرین لحظه به ژنو سفر کرد تا به تحقق توافق کمک کند در یک کنفرانس خبری که آخر شب برگزار شد گفت که مذاکرات ایران و 1+5 بسیار سازنده بود و همه طرف‌های گفت‌وگو مصمم به تداوم تلاش‌های خود هستند.

اگرچه رسیدن به توافق تاچند ساعت قبل از آن تقریبا مطمئن به نظر می رسید، گفت‌وگوها بر سر مسائل فنی از جمله جزییات مصالحات هسته‌یی مطالبه شده از ایران و مشوق‌هایی که جمهوری اسلامی ایران در ازای آن دریافت می‌کرد، متوقف شد. یکی از موانع اختلاف نظر بین فرانسه و سایر اعضای گروه 1+5 بود.

این روزنامه در ادامه به اظهارات ظریف و اشتون پس از پایان مذاکرات پرداخت و نوشت: رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا حاضر نشد مشخص کند که کدام از یک شش وزیر خارجه حاضر در مذاکرات با ایران (به نمایندگی از آمریکا، انگلیس،‌فرانسه، آلمان، روسیه و چین) با پیشنویس پیشنهادی مخالفت کردند، ولی گزارشاتی که از داخل جلسات محرمانه به بیرون نشات کرده است و اظهارات علنی ورزای امور خارجه کشورها در طول روز نشان می‌دهد که فرانسه بر رد توافق با این پیشنهاد اصرار داشته است.

فابیوس پس از ترک نشست نهایی گفت: هنوز سوالاتی وجود دارد که باید پاسخ داده شود.

برخی از طرفداران توافق با ایران مخالفت فرانسه با پیشنهادات ارائه شده را به شدت مورد انتقاد قرار دادند.

تریتا پارسی، رییس شورای ملی ایران- آمریکا در واشنگتن گفت:امروز فرانسه اولین ضربه به دیپلماسی زد. کنگره هفته آینده طرح جدید تحریم ها علیه ایران را تصویب می‌کند و این می‌شود ضربه دوم.

برخی دیگر اگرچه از نتیجه نهایی ناامید شده بودند گفتند که اینکه طرف‌های گفت‌وگو تا این حد به یک توافق نزدیک شدند دلگرم‌کننده است.

داریل کیمبال، مدیر اجرایی موسسه کنترل تسلیحاتی گفت که عزم آشکار مذاکره‌کنندگان یک نشانه مثبت است.

خبرگزاری رویترز گزارش داد که ایران و گروه 1+5 نتوانستند در پایان مذاکرات ماراتنی خود در ژنو به توافق دست یابند، ولی اعلام کردند که اختلافات کمتر شده است و ده روز دیگر در تلاش مجدد برای پایان دادن این مناقشه ده ساله مذاکرات را از سر خواهند گرفت.

این خبرگزاری در ادامه گزارشش نوشت: ولی در روز آخر مذاکرات اختلافات آشکاری بین آمریکا و متحدان اروپایی‌اش صورت گرفت و فرانسه به طور تلویحی گفت که پیشنهادی که مورد بحث قرار داشت به اندازه کافی تهدید یک برنامه هسته‌یی تسلیحاتی را خنثی نمی‌کرد.

در نهایت این آمریکایی‌ها و ایرانی‌ها هستند که بیش از سه دهه با یکدیگر روابط دیپلماتیک رسمی نداشتند و می‌توانند امکان تحقق یک توافق را امکان‌پذیر کنند. ولی توجهات روز شنبه ناگهان به فرانسه معطوف شد. چرا که وزیر امورخارجه این کشور اعلام کرد که پاریس حاضر به پذیرش یک توافق ضعیف با ایران نیست.

اظهارات فابیوس موجب ناخرسندی بقیه کشورهای کمپ غربی شد یک دیپلمات نزدیک به مذاکرات گفت که فرانسوی‌ها در تلاشند بقیه قدرت‌های جهانی را تحت الشعاع قرار دهند و بدون دلیل در حال درست کردن دردسر برای سایر شرکت‌کنندگان در مذاکرات هستند.

این دیپلمات که خواست نامش فاش نشود در گفت‌وگو با رویترز گفت: آمریکایی‌ها،‌اتحادیه اروپا و ایرانیان به شدت ماه‌ها همراه یکدیگر روی این پیشنهاد کار کرده‌اند و فابیوس تنها در تلاش است در مراحل پایانی مذاکرات خود را بین آنها جا دهد.

کری احتمال وجود شکاف پایین جلوه داد و گفت: من فکر می‌کنم امشب در موضع ما و در هدفمان اتحاد وجود دارد.

روزنامه نیویورک تایمز نیز در گزارشش به روند برگزاری مذاکرات در ژنو و حضور وزیران امور خارجه کشورهای گروه 1+5 در این مذاکرات بدون برنامه قبلی پرداخت و نوشت: به نظر می‌رسد مقامات اروپایی در حال متعادل کردن احتیاط‌شان در برابر ایران با حس امیدواری هستند، زیرا مذاکرات از جلسات بی‌نتیجه‌ای که در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد برگزار می‌شد کاملا متفاوت بود.

این روزنامه در ادامه گزارش داد که تلاش‌های آمریکا برای رسیدن توافق با ایران موجبات نگرانی مقامات رژیم صهیونیستی را فراهم کرده است.

خبرگزاری هند و آسیا گزارش داد که به دنبال اعتراض فرانسه به پیشنهادات ارائه شده ، قدرتهای جهانی نتوانستند در زمینه برنامه هسته‌یی ایران به توافق دست یابد.

یک دیپلمات غربی گفت که دور جدید مذاکرات باید با توافق در زمینه همه مسائل یک توافقنامه موقتی همراه باشد تا اطمینان حاصل شود که برنامه هسته‌یی ایران صلح‌آمیز باقی می‌ماند.

شبکه خبری ای بی سی نیز در گزارشش نوشت که مذاکرات هسته‌یی در ژنو بدون توافق به پایان یافت، ولی امیدها برای دیدار بعدی باقی است.

این شبکه خبری گزارش داد: وزیر امور خارجه فرانسه پس از پایان مذاکرات اعلام کرد که پیشرفت‌هایی در نشست ژنو حاصل شد،‌ولی نگرانی‌هایی همچنان باقی است که باید رفع شود.

لوران در جمع خبرنگاران گفت: فرانسه از ابتدا خواستار توافقی درباره مسئله مهم برنامه هسته‌یی ایران بود. نشست ژنو به ما اجازه داد که پیش برویم، ولی نتوانستیم نتیجه‌گیری کنیم، زیرا هنوز سوالاتی وجود دارد که باید به آنها پرداخت.

دور جدید مذاکرات هسته‌یی ایران و گروه 1+5 روز پنج‌شنبه آغاز شد و وزیر امور خارجه آمریکا به طور غیرمنتظره در روز جمعه به ژنو آمد تا به کم کردن اختلافات بین ایران و 1+5 کمک کند.

وزیران امور خارجه،‌فرانسه، روسیه، انگلیس و آلمان نیز در این جلسه حاضر شدند.

صدای آمریکا نیز در گزارشش نوشت که مذاکرات هسته‌یی ایران و گروه 1+5 روز یکشنبه بدون توافق در ژنو پایان یافت،‌ولی ایران اعلام کرد که ناامید نشده است.

این شبکه خبری گزارش داد: محمد جواد ظریف در جمع خبرنگاران گفت که سه روز گفت‌وگو خوب بود و به همه طرف‌های مذاکره چیزی بخشید که با توجه به آن پیش بروند.

وی علاوه بر آن ابراز امیدواری کرد که در مذاکرات 20نوامبر توافق حاصل شود.

وزیر امور خارجه فرانسه نیز در جمع خبرنگاران گفت که پاریس از موضع ایران راضی نیست و حاضر نیست بخشی از یک توافق احمقانه باشد.

فایبوس در گفت‌وگو با رادیو فرانسه گفت که ایران باید کار روی راکتور تولیدکننده پولوتونیومش را در شهر اراک متوقف کند و علاوه بر آن خواستار کاهش سطح غنی‌سازی در ایران شد.

ویلیام هیگ وزیر امور خارجه انگلیس روز شنبه گفت که مذاکرات "پیشرفت بسیار خوبی" داشته‌اند، ولی قبل از این‌که توافقی حاصل شود مسائل مهمی وجود دارد که باید حل شود.

هیگ گفت: اگر توافقی حاصل نشود آنگاه باید هفته‌های بعد را صرف این کار کنیم و از پیشرفتی که تاکنون حاصل شده استفاده کنیم. ولی ما نهایت تلاشمان را می‌کنیم که این کار صورت گیرد. برخی این مسائل به نحو رضایت‌بخشی حل شده است و همانطور که سایرین به شما گفته‌اند فضای این مذاکرات کاملا با فضای چند ماه پیش فرق دارد.