مروری بر مصوبات مجلس نهم

در عمر 110 ساله نظام قانون‌گذاری در کشور، بالغ بر 11 هزار عنوان قانون به تصویب رسیده که البته حاصل فعالیت مجلس شورای ملی، شورای انقلاب و مجلس شورای اسلامی است.

در این میان سهم مجالس نه‌گانه پس از انقلاب اسلامی به طور میانگین در هر دوره بیش از 300 قانون بوده است؛ اگرچه مجلس نهم سنت شکنی کرده و تعداد قوانین مصوب در این دوره از مجلس کمتر از 200 عنوان بوده است.

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دو وظیفه اصلی قانون‌گذاری و نظارت بر اجرای قانون را برعهده مجلس شورای اسلامی گذاشته است؛ وظایفی که به نظر می‌رسد کمتر موازنه‌ای بین آنها برقرار بوده و عمدتا بخش قانون‌گذاری مورد توجه نمایندگان قرار گرفته است.

خبرگزاری دانشجویان ایران در سلسله گزارش‌هایی تا پایان هفته جاری نگاهی به عملکرد تقنینی پارلمان در دوره نهم داشته و مصوبات این دوره مجلس را مرور کرده که در زیر می‌آید:

قانون الحاق دو تبصره به ماده (17) قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمین حق‌التدریسی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی در وزارت آموزش و پرورش

19 مهر 91: با تصویب این قانون وزارت آموزش و پرورش موظف شد حداکثر ظرف دو سال کلیه مربیان پیش‌دبستانی و نیروهای خرید خدمت آموزشی خود را که با آموزش و پرورش همکاری داشته‌اند از طریق برگزاری آزمون و با در نظر گرفتن شرایط مندرج در قانون، مدرک و رشته تحصیلی، جنسیت، نیاز منطقه‌ای و سنوات همکاری با آموزش و پرورش در اولویت استخدام قرار دهد.

قانون اصلاح جزء (1) بند (22) قانون بودجه سال 1391 کل کشور

23 مهر 91:‌ به موجب این قانون دولت مکلف است در جهت توسعه بیمه کشاورزی اعتباری معادل هشت هزار و پانصد میلیارد ریال در قالب حق بیمه سهم دولت و مازاد خسارات پرداختی، موضوع اساسنامه صندوق بیمه کشاورزی از محل اعتبارات قانون برنامه پنجم تأمین و پرداخت نماید.

قانون حمایت از سرمایه‌گذاری‌های عمرانی و تولید ملی و اصلاح قانون بودجه سال 1391 کل کشور

30 مهر 91: نمایندگان مجلس با تصویب این قانون مبنای تسعیر ارز در پرداخت تسهیلات ریالی را نرخ روز ارز تعیین کردند. بر این اساس تمامی منابع حاصل از فروش ارز ناشی از صادرات نفت خام و میعانات گازی سهم دولت، بخشی از منابع عمومی دولت محسوب می شود و دولت حق هزینه کردن از این منبع را برای موارد خاص مانند پرداخت یارانه نقدی ندارد.

قانون اصلاح بند (و) ماده (44) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران

14 آبان 91: مجلس با تصویب این قانون ابهام موجود در قانون پیشین را مرتفع و مقرر کرد که معافیت از شرایط سنی، جنسی، تحصیلی، معدل و آزمون در سهمیه های استخدامی دستگاههای دولتی شامل همه ایثارگران شود.

قانون اصلاح قانون دریایی ایران

16 آبان 91: نمایندگان مجلس با اصلاح قانون دریایی ایران مصوب سال 43، حق الثبت و سایر حقوقی که برای ثبت اسناد و مدارک کشتی باید پرداخت شود را تعیین کردند و مقررات مربوط به فساد بار، وظایف، مسؤولیت‌ها و اختیارات فرمانده و کارکنان کشتی را نیز اصلا کردند.

قانون الحاق یک تبصره به بند (44) و یک تبصره بند (45) قانون بودجه سال 1391 کل کشور

23 آبان 91: نمایندگان مجلس در مصوبه‌ای افزایش نرخ حامل‌های انرژی در هدفمندی یارانه‌ها را تا پایان سال 91 ممنوع کردند. در این مصوبه هم‌چنین هر گونه افزایش یارانه سرانه نقدی در ماههای باقیمانده سال 1391 ممنوع شد.

قانون اصلاح ماده (84) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران

30 آبان 91: مجلس با اصلاح ماده 84 قانون برنامه پنجم مقرر کرد جلسات هیأت امناء صندوق توسعه ملی حداقل هر چهار ماه یک بار تشکیل ‌شود. همچنین مقرر شد منابع صندوق فقط در حسابهای مورد نظر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نگهداری شود. البته این مصوبه مجلس به تایید شورای نگهبان نرسید و با اصرار نمایندگان بر این مصوبه نهایتا مجمع تشخیص مصلحت نظام این قانون را تایید کرد.

قانون چگونگی تامین عوارض شهرداری و هزینه انشعاب‌های مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی احداث شده توسط خیران

29 آذر 91: به موجب این قانون دولت می تواند از ابتدای سال 1392 عوارض شهرداری ها و تمام هزینه های مربوط به حق انشعاب آب، برق، گاز و فاضلاب کلیه مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی وزارت آموزش و پرورش که حداقل سی درصد (30%) هزینه ساخت آن با تأیید سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور یا ادارات کل نوسازی مدارس استان ها و مجامع خیّران مدرسه ساز توسط خیّران مدرسه ساز تأمین می شود را در ردیف خاصی که به همین منظور در لوایح بودجه سالانه به ردیفهای هزینه ای وزارت آموزش و پرورش اضافه می شود پیش بینی نماید.

قانون الحاق کمیته امداد امام خمینی (ره) و جمعیت هلال احمر به فهرست نهادها و موسسات مشمول ماده (172) اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم

29 آذر 91: به موجب این مصوبه اشخاص حقیقی و حقوقی که به کمیته امداد امام خمینی (ره) و جمعیت هلال احمر کمک بلاعوض کنند مشمول تخفیف و معافیت مالیاتی می‌شوند.

قانون رفع موانع اجرائی قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی و نحوه مجازات متخلفان

29 آذر 91: با تصویب این قانون سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر در قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی کلیه کارگران شاغل در کارهای ساختمانی مشمول این قانون را به‌طور کامل و با نظارت دقیق بیمه نماید. بر این اساس کارگروهی مرکب از نماینده هر یک از وزارتخانه‌های «تعاون، کار و رفاه اجتماعی»، «راه و شهرسازی» و «کشور» و سازمان تأمین اجتماعی و سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور به‌منظور نظارت بر اجرای صحیح و پیشگیری و رسیدگی به تخلفات و رفع موانع اجرائی قانون تشکیل می‌گردد.

به موجب این قانون کلیه مراجع اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی که مانع اجرای این قانون و موجب محرومیت کارگران ساختمانی از خدمات بیمه تأمین اجتماعی موضوع قانون مزبور شوند با رأی محاکم صالحه به پرداخت غرامتی معادل اعمال حق بیمه سهم کارگر و کارفرما به ارزش روز و زیانهای وارده مادی و معنوی اعم از هزینه‌های درمانی یا ازکارافتادگی و سایر حمایت‌های مطروحه در قانون تأمین‌اجتماعی محکوم می‌گردند.

قانون اصلاح قانون سرباز قهرمان

3 دی 91: نمایندگان مجلس با تصویب این قانون مقرر کردند که قهرمانان بازیهای المپیک شامل نفرات اول تا سوم و قهرمانان اول و دوم مسابقات قهرمانی جهان و نفرات اول بازیهای آسیایی در رشته های ورزشی تحت پوشش کمیته بین المللی المپیک (Ioc) و مقام اول تا سوم مسابقات جام جهانی فوتبال، بسکتبال و والیبال و همچنین یکی از فرزندان قهرمانان پارالمپیک جهانی معاف از سربازی با معرفی وزارت ورزش و جوانان و موافقت ستاد کل نیروهای مسلح پس از طی دوره آموزش نظامی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می شوند.

بر این اساس کلیه دستگاههای اجرایی دولتی می توانند علاوه بر افراد مذکورمقامهای دوم و سوم بازیهای آسیایی و مسابقات جهانی را با معرفی وزارت ورزش و جوانان و با رعایت سایر قوانین و مقررات مربوطه به صورت پیمانی جذب و استخدام نمایند.

قانون اصلاح ماده (53) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران

6 دی 91: نمایندگان مجلس در مصوبه‌ای مقرر کردند هرگونه ادغام و انحلال وزارتخانه های موجود و انتزاع و جابه جایی و انحلال مؤسسات و سازمان ها و واحدهای زیرمجموعه وزارتخانه ها که به موجب قانون، تأسیس آنها تصریح گردیده، متوقف و منوط به تصویب مجلس شورای اسلامی باشد.

بر این اساس شورای عالی اداری مجاز به تغییرات خارج از چارچوب قوانین نیست.و سرپرستی وزارتخانه فاقد وزیر توسط وزیر دیگر نیز ممنوع است.

قانون اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران

26 دی 91: با اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری ترکیب هیات اجرایی مرکزی انتخابات ریاست جمهوری به اعضا متشکل از سه قوه و هفت معتمد مردمی تغییر ‌کرد.

بر این اساس کلیه افرادی که مسئولیت مستقیم در امر انتخابات ریاست جمهوری به صورت اجرا و یا نظارت دارند در صورتی می توانند داوطلب شوند که قبل از ثبت نام از سمت خود استعفا نموده و در آن سمت شاغل نباشند.

به موجب این مصوبه هم‌چنین چنانچه به تشخیص کمیسیون بررسی تبلیغات برنامه‌های تبلیغاتی ضبط شده نامزدها در صدا و سیما دربرگیرنده مطالب توهین‌آمیز یا هتک حرمت سایر نامزدها با دیگر افراد و یا مغایر با قوانین باشد، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف به حذف آن مطالب است و در صورتی که ضمن پخش برنامه زنده‌ای موارد مذکور از سوی هر یک از نامزدهای انتخابات یا نماینده آنها واقع شود، سازمان موظف است با تشخیص کمیسیون بررسی تبلیغات به میزان مناسب و به صورت ضبط شده فرصت احقاق حق بدهد.

قانون تمرکز وظایف و اختیارات مربوط به بخش کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی

24 بهمن 91: نمایندگان مجلس با تصویب این قانون مقرر کردند کلیه اختیارات، وظایف و امور مربوط به سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، نظارت و انجام اقدامات لازم در موارد تجارت اعم از صادرات، واردات و تنظیم بازار داخلی محصولات و کالاهای اساسی زراعی، باغی و گیاهان دارویی و همچنین محصولات دامی، طیور و آبزیان و صنایع تبدیلی بلافصل، عمل‌آوری و حفاظت محصولات گوشتی آبزیان، میوه و سبزیجات، روغن‌کشی و فرآورده‌های لبنی از وزارت صنعت، معدن و تجارت منتزع و به وزارت جهاد کشاورزی واگذار ‌شود.

قانون عضویت دولت جمهوری اسلامی ایران در گروه هشت کشور در حال توسعه (گروه دی - 8)

1 اسفند 91: مجلس با تصویب این قانون به دولت اجازه داد در «گروه هشت کشور در حال توسعه (گروه دی-8)» عضویت یابد.

قانون حمایت خانواده

1 اسفند 91: در این قانون ضمن تعیین شرایط برگزاری دادگاه‌های خانواده و ایجاد مراکز مشاوره خانواده در کنار دادگاههای خانواده مصوب شد ثبت نکاح موقت در موارد باردارشدن زوجه، توافق طرفین و شرط ضمن عقد الزامی باشد.

به موجب این قانون هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکّه تمام بهارآزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده(۲) قانون اجرای محکومیت‌های مالی است و چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است.

قانون سه‌دوازدهم بودجه سال 1392 کل کشور

27 اسفند 91: با تاخیر دولت در ارائه لایحه بودجه سال 92 به مجلس، مجلس سه‌دوازدهم بودجه سال 1392 را به تصویب رساند و مقرر کرد که تنخواه سه ماهه به دولت پرداخت شود.

قانون اصلاح موادی از قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران

27 اسفند 91: نمایندگان مجلس با اصلاح قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مقرر کردند در محدوده شهری تهران، ری و تجریش فقط یک شورای اسلامی شهر تشکیل ‌شود. بر اساس این مصوبه همچنین در صورتی که هیأت حل اختلاف مرکزی حکم به سلب عضویت عضو شورای اسلامی شهر و یا روستا دهد، فرمانداری مکلف به معرفی عضو علی‌البدل است.

قانون معاهده استرداد مجرمین بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری قزاقستان

28 فروردین 92: مجلس موافقتنامه استرداد مجرمین بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری قزاقستان را تصویب کرد.

قانون اصلاح قانون عضویت دولت جمهوری اسلامی ایران در مجمع بین‌المللی انرژی

3 اردیبهشت 92: به موجب این قانون منشور مجمع بین المللی انرژی جایگزین اساسنامه دبیرخانه مجمع بین المللی انرژی مندرج در قانون عضویت دولت ایران در مجمع بین المللی انرژی می شود.