زمانی شاید تا حدود دو دهه پیش، انحصاری بودن صدا و سیما یک وجه قدرت به شمار می‌رفت. انحصار داشتن آن باعث قدرت و توان بالا توسط این رسانه در حوزه‌های مختلف بود. هنوز زمان چندانی از عصر حاکمیت بلامنازع صدا و سیما در صحنه رسانه‌ای کشور نمی‌گذرد.
رونامه ایران در یادداشتی به قلم سعید فانیان مدیر پیشین شبکه تلویزیونی جام جم نوشت:مدیریت و هدایت صدا و سیما، جلب نظر مخاطبان و کسب اعتماد آنان، به دلایل متعدد هر روز سخت و سخت‌تر می‌شود.
الف- حجیم بودن و عظیم بودن این رسانه دیگر نمی‌تواند یک عامل قدرت و اهرم مدیریت پیش‌برنده و توسعه دهنده باشد. همیشه زیادی جمعیت کارکنان بویژه بخش ناکارآمد نیروی انسانی که به دلایلی غیراصولی و خارج از ضابطه وارد مجموعه شده‌اند، باعث افت کیفیت و کندی روند امور یک سازمان می‌شود. صدا و سیما نیز همواره درگیر این مشکل بوده است اما این معضل در شرایط تنگنای مالی و کمبود بودجه فشار مضاعفی بر مدیریت سازمان وارد می‌کند و اینک صدا و سیما دقیقاً دچار همین شرایط است.
ب- زمانی شاید تا حدود دو دهه پیش، انحصاری بودن صدا و سیما یک وجه قدرت به شمار می‌رفت. انحصار داشتن آن باعث قدرت و توان بالا توسط این رسانه در حوزه‌های مختلف بود. هنوز زمان چندانی از عصر حاکمیت بلامنازع صدا و سیما در صحنه رسانه‌ای کشور نمی‌گذرد.
به دلیل خاصیت انحصاری این رسانه، بارها اتفاق افتاده بود که در کنفرانس‌های مطبوعاتی و رادیو- تلویزیونی یک مسئول، همه منتظر ورود خبرنگار صدا و سیما و صد البته دوربین مانده بودند، تا جایی که دفعات زیادی این نحوه عمل باعث اعتراض خبرنگاران دیگر رسانه‌ها بویژه رسانه‌های مکتوب شده بود. اینک با تغییر شرایط و تحولات هر روزه تکنولوژی‌های ارتباطی و امکانات رسانه‌ای، انحصار مورد اشاره بشدت مخدوش شده و توانایی دیگر رسانه‌ها افزایش یافته است.
ج- گروه‌های اجتماعی، فضای مجازی و امکانات در دسترس شهروند، خبرنگاران و مشارکت‌های مردمی در امر اطلاع‌رسانی، صورت مسأله را به میزان زیادی عوض کرده است. این تغییرات تا حدی است که امکان دارد گاهی یک خبرنگار صدا و سیما در برابر تأخیر یک مسئول یا برخورد نامناسب محافظان و همراهان یک وزیر یا دیگر مسئول دولتی حتی قبل از گلایه از طریق آنتن صدا و سیما، اعتراضیه خود را از طریق فضای مجازی منعکس و منتشر کند. این همه تغییر در توانمندی رسانه‌های نوین قطعاً کار برنامه‌ریزی و مدیریت متعادل بر صدا و سیما را بسیار سخت می‌کند.
د- دسترسی روزافزون مردم به شبکه‌های ماهواره‌ای، یکی دیگر از چالش‌های پیش روی مدیریت صدا و سیماست. این چالش جدید نیست اما ارزان‌تر شدن تکنولوژی ماهواره برای صاحبان شبکه‌های ماهواره‌ای و امکانات جدید برای دسترسی سهل‌تر مردم، چالش یادشده را جدی‌تر ساخته است. این چالش هم در گرایش و محتوای برنامه است و هم در زمانبندی پخش برنامه‌ها، مثلاً گاهی برنامه‌های سرگرم کننده و پرمخاطب تا ساعاتی بعد از نیمه شب ادامه می‌یابد. طبعاً پخش برنامه در این محدوده زمانی چندان مطلوب مدیریت سازمان نیست ولی به جهت فعال بودن شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای در این زمان‌ها، ساعات مذکور در کنداکتور و جدول پخش قرار می‌گیرند.
ﻫ- دستورالعمل‌ها و تشخیص‌های مدیریتی صدا و سیما در بسیاری از موارد باب طبع مخاطبان نیست، نه اینکه در گذشته هیچ وقت چنین نبوده است اما در سال‌های اخیر تفاوت موجود در نیاز و خواست مخاطبان با خروجی تولیدات و پخش صدا و سیما بیشتر شده است. این نیز از چالش‌های موجود صدا و سیما در جذب مخاطبان و به دست آوردن اعتماد آنان است.
و- صدا و سیما در گذشته کمتر و طی یکی دو سال اخیر خیلی بیشتر به نقد عملکرد دیگر نهادها و به طور عمده دستگاه‌های اجرایی کشور پرداخته است. شیوه نقد جاری به دلیل همه‌جانبه و ثابت نبودن آن در طول مدیریت‌های صدا و سیما چندان مورد اقبال قرار نگرفته است. به دو دلیل؛ یکی کم سابقه بودن در گذشته به نحوی که مخاطبان طی هشت سال مدیریت دولت‌های هشتم و نهم چنین نقدهایی را از رسانه ملی ندیده و نشنیده‌اند؛ دیگر اینکه نقدها و بررسی‌ها در مورد سایر ارکان حاکمیتی وجود ندارد مثلاً در مورد عملکرد اجزای مختلف قوه قضائیه، کارکرد و مشکلات آنها مردم برنامه یا بررسی و نقادی خاصی نمی‌بینند و نمی‌شنوند.
ز- ضعف شدید دیگری که در مدیریت صدا و سیما وجود دارد، نقدناپذیری و اصولاً نبودن نقد درخصوص عملکرد این رسانه عظیم و حجیم ملی است. مشخص است که در حال حاضر در کشور هیچ رسانه‌ای در حد و اندازه این رسانه فراگیر در حال رقابت با صدا و سیما نیست که در شرایطی همتراز و برابر آن را نقد کند. شاید به همین دلیل گاهی کوچک‌ترین اشتباه در این رسانه، مورد نقد کاربران در فضای مجازی قرار می‌گیرد.
ح- با وجود تولید و پخش روزانه هزاران دقیقه برنامه در صدا و سیما، هیچ برنامه مؤثری توسط خود رسانه تدارک دیده نشده است تا در محیط مناسب با حضور کارشناسان امر و مشارکت مردم و بدون دخالت دست‌اندرکاران برنامه‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و مدیریت ارشد صدا و سیما نقد شود. شاید این عبارت و تأکید زیادی دموکراتیک یا شعاری به نظر آید، ولی به زعم مخاطبان اگر قرار باشد همه دستگاه‌های عمومی و ملی نقد و بررسی شوند که امری بسیار پسندیده و اصلاح کننده است، باید صدا و سیما هم خود در این گردونه قرار گیرد و برنامه‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و کارکرد مدیریت صدا و سیما در برنامه‌های مناسب و توسط کارشناسان مجرب، بی طرف و منصف مورد نقد و بررسی قرار گیرد.
ارسال نظر
