مرگ زودرس خلبانان و میهمانداران در فشار تحریم‌ها

مرگ زودرس میهمانداران در دوره تحریم‌ها، پرداخت نکردن «حق اشعه» و بازگشایی دوباره «کانون میهمانداران» از مهم‌ترین خبرهایی بود که از میان همایش هم اندیشی میهمانداران «ایران ایر» به گوش می‌رسد.، میهمانداران این شرکت خواستار توجه مسئولان ایران ایر به وضعیت حقوقی و رفاهی خود شدند. یکی از آنها در گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه ایران درباره «حق اشعه» گفت: «طبق تعریف سازمان انرژی اتمی کارکنان مشاغلی که در معرض اشعه‌های غیرسالم هستند باید یک«لیبل» روی لباس آنها نصب شود تا براساس آن ارزیابی شود که چقدر اشعه مضر وارد بدن آنها شده است.» اما تا به امروز نه از این لیبل روی لباس‌های آنها خبری شده و نه حقی برای آنها متصور شده‌اند.» به گفته آنها این در حالی است که حتی مأمورانی که کنار درهای ورودی فرودگاه‌ها می‌نشینند و وسایل همراه مردم را از دروازه الکترونیکی رد می‌کنند حق اشعه می‌گیرند، اما میهمانداران با وجود آنکه در طول سال‌ها از نظر ارگانومیکی بدن بسیار آسیب‌پذیری پیدا می‌کنند، اما حق اشعه دریافت نمی‌کنند.

محل کار آنها 10 هزار متر بالاتر از سطح دریاست و به گفته یکی از میهمانداران ایران ایر که مثل سایر همکارانش نمی‌خواهد نامی از او در این گزارش برده شود، همین ارتفاع کافی است تا شغل آنها در فهرست مشاغل سخت قرار بگیرد اما قانون داخلی ایران‌ایر هنوز به این نقطه نرسیده است.

یکی دیگر از آنها می‌گوید: «هیچ تعریف درستی از کار ما وجود ندارد.» او میهمانداری (CAPIN CREW) را براساس تعریف سازمان جهانی هوانوردی «یاتا» پرسنل عملیاتی و نیروی ایمنی و امنیت می‌داند که در بخش های ایمنی، امنیت و رفاه عمومی مسافران انجام وظیفه می‌کند. اما هر شرکتی می‌تواند یک تعریف درون سازمانی هم از این شغل داشته باشد. مشکل آنها هم از همین تعریف درون شرکت شروع می‌شود. برخی از شرکت‌ها می‌گویند این شغل صرفاً یک شغل عملیاتی است و نه جزو مشاغل سخت. البته برخلاف ایران ایر برخی از ایرلاین‌ها خود اقدام کرده و شغل میهمانداری را در فهرست «مشاغل سخت» قرار داده‌اند. یکی دیگر از میهمانداران از مرگ نزدیک به 7 نفر از همکاران خود در یک سال گذشته خبر می‌دهد که همه به دلیل مشکلات قلبی از دنیا رفته‌اند. به گفته او دو خلبان ایران ایر نیز به همین دلیل جان خود را از دست داده‌اند. او تحریم‌ها را یکی دیگر از دلایل کاهش عمر میهمانداران می‌داند و می‌گوید: «شما فکر کنید ما از تهران بلند می‌شویم و به فرانسه می‌رویم. تا پیش از تحریم ممکن بود که چند روز هم در فرانسه بمانیم اما از زمان آغاز تحریم‌ها به محض رسیدن به فرودگاه باید به کشور برمی گشتیم. برای سوخت‌گیری در مسیر برگشت هم باید در کشور سومی فرود می‌آمدیم. جایی هم برای استراحت وجود نداشت چون جایی برای استراحت میهمانداران در نظر گرفته نشده است.» به گفته او در ایرلاین‌های کشورهای مختلف برای استراحت میهمانداران یک فرمولی وجود دارد که مثلاً درازکش به چه صورتی باشد. اما در ایرلاین‌های ما میهماندار باید ساعت‌ها در یک صندلی بنشیند.  او به ساعات کاری هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «حداقل 40 ساعت و حداکثر 65 ساعت کار ماهانه است. این رقم در ایران معمولاً بالاتر می‌رود تا جایی که به حد 100 ساعت کار ماهانه نیز می‌رسد.» این شرایط سخت در دوران تحریم مشکلات قلبی و عروقی را در میان میهمانداران افزایش داده ست.

به هم‌ریختگی زمان خواب، مشکلات روانی، پوکی استخوان، بیرون‌زدگی استخوان، بیماری‌های کلیوی و پیری زودرس از جمله آسیب‌های وارده دیگر به میهمانداران است.

میهمانداران ادعا می‌کنند در قبال این همه کارهای سخت، حقوق متناسبی به آنها داده نمی‌شود. خبرها حاکی از این است که حقوق میهمانداران چیزی نزدیک به یک میلیون و 400هزار تومان است و همین حقوق نسبتاً کم نیز یکی از شرایط سختی کار میهمانداران است. قراردادی بودن بخشی از نیروهای میهمانداری نیز سختی دیگری به کار آنها می‌بخشد. این موضوع با استفاده از تبصره 60 قانون بودجه سال 1364 به رویه تبدیل شده است. میهمانداران از برخی مقادیر فوق‌العاده هم محروم هستند. یکی دیگر از آنها می‌گوید: «محل کار ما در ارتفاع نه تنها ما را در فهرست مشاغل سخت قرار نداده که حق ارتفاع هم به ما پرداخت نمی‌شود.» به گفته او این در حالی است که حتی کتابداران کتابخانه‌ها به دلیل اینکه از نردبان برای جابه‌جایی کتاب بالا می‌روند، از این حق برخوردارند.