آخرین وضعیت "خودکشی" در کشور

مدیرکل دفتر سلامت اجتماعی، اعتیاد و روان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ضمن ارایه توضیحی درباره وضعیت "خودکشی" در کشور، بر لزوم همکاری وزارتخانه‌های جهادکشاورزی، آموزش و پرورش و همچنین سازمان بهزیستی برای پیشگیری از این پدیده تاکید کرد و از ادغام برنامه پیشگیری از خودکشی در نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی خبر داد.

 دکتر احمد حاجبی در نشست پیشگیری از رفتارهای پرخطر اجتماعی که در وزارت بهداشت برگزار شد، درباره وضعیت خودکشی در کشور گفت: خودکشی یعنی فردی به صورت تعمدی دست به اقدامی بزند که منجر به مرگش شود. البته ما در وزارت بهداشت خودکشی را به عنوان یک معضل بهداشتی می‌شناسیم، اما خودکشی فقط یک معضل بهداشتی نیست، بلکه دارای ابعاد جسمی، روانشناختی و اجتماعی است.

وی با بیان اینکه خوشبختانه ما در نظام سلامت سیستم ثبت خودکشی را راه‌اندازی کرده‌ایم، افزود: براین اساس هرکجا که اقدام به خودکشی تشخیص داده شود، چه منجر به فوت شود و چه ناقص باشد، اطلاعاتش در این سیستم ثبت جمع‌آوری می‌شود.

چرا خودکشی در مردان بیشتر از زنان است؟

مدیرکل اداره سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت میزان اقدام به خودکشی را در زنان بیشتر از مردان در کشور عنوان کرد و گفت: در عین حال میزان فوتی ناشی از خودکشی در مردان بیشتر است. چراکه در آقایان اقدام به خودکشی جدی‌تر است.

بیکاری ریزفاکتور جدی در اقدام به خودکشی

حاجبی افزود: شایع‌ترین قشری که در آن اقدام به خودکشی زیاد بوده است، در افراد بیکار، زنان خانه‌دار، دانش‌آموز و دانشجو بوده است. بنابراین بیکاری یک ریزفاکتور جدی در اقدام به خودکشی است.

وی درباره میزان شیوع خودکشی در مناطق شهری و روستایی، گفت: تا سال 91، 20 درصد خودکشی در مناطق روستایی و 80 درصد مناطق شهری صورت می‌گرفت؛ این در حالی است که از سال 91 به بعد این آمارها کمی تغییر کرد؛ به طوری که در سال 93 و 94، 30 درصد خودکشی‌ها در مناطق روستایی و 70 درصد در مناطق شهری بوده است.

حاجبی ادامه داد: همچنین شایع‌ترین سطح تحصیلی در اقدام به خودکشی مقطع دیپلم بوده و در مقاطع فوق‌لیسانس به بالا کمترین میزان خودکشی دیده شده است. همچنین درباره میزان خودکشی براساس وضعیت تاهل باید گفت که تا سال 92 آمارمان نشان می‌دهد که بیشتر خودکشی‌ها در افراد مجرد رخ داده است، اما از سال 92 به بعد، شاهد تغییراتی در این آمارها بودیم به طوری که میزان آمار به خودکشی در متاهلان افزایش یافته است.

ادغام برنامه پیشگیری از خودکشی در نظام مراقبت‌های اولیه

مدیرکل اداره سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت با بیان اینکه به طور متوسط 2.9 درصد موارد اقدام به خودکشی منجر به فوت می‌شوند، ادامه داد: از آنجایی که خودکشی یک معضل بهداشتی است، ما برنامه پیشگیری از خودکشی را که قابل ادغام در نظام مراقبت‌های اولیه باشد، ایجاد کردیم و کاهش اقدام به خودکشی و همچنین کاهش فوت ناشی از خودکشی از جمله این اهداف ما در این برنامه است.

حاجبی با بیان اینکه خودکشی در افراد دارای بیماری‌های روانی، افراد دارای تاریخچه خودکشی خانوادگی و در افرادی با سابقه اقدام به خودکشی دیده می‌شود، گفت: اولین اقدام ما در برنامه کشوری پیشگیری از خودکشی، راه‌اندازی نظام ثبت خودکشی در کشور بود. به طوری که در حال حاضر یک سیستم منسجم جمع‌آوری اطلاعات داریم و در منطقه مدیترانه شرقی تنها کشوری هستیم که سیستم ثبت خودکشی را در سطح کشور دارد.

وی ادامه داد: بر همین اساس در راستای برنامه‌ریزی برای مدیریت این پدیده، توانمندسازی پرسنل را جهت تشخیص و درمان به موقع آغاز کرده‌ایم؛ به طوری که در حال حاضر بهورز ما نحوه برخورد با پدیده خودکشی را می‌داند و همچنین اقدامات لازم برای تشخیص و مداخله به موقع را انجام می‌دهد.

حاجبی همچنین گفت: در حال حاضر کلیه بیمارستان‌های ما موظف هستند که هر فردی به دلیل خودکشی به بیمارستان مراجعه می‌کند را قبل از ترخیص توسط یک روانشناس ویزیت شود. ثابت شده که اگر ارتباط با فرد در محیط درمان ایجاد شود، بسیار اثربخش است.

سموم رقیق شوند و دارای مواد تهوع‌آور باشند

وی یکی از نیازهای موجود برای مدیریت پدیده خودکشی را همکاری بین بخشی و منسجم عنوان کرد و گفت: برای مثال شایع‌ترین اقدام به خودکشی در کشور ما مسمومیت است. برهمین اساس از وزارت جهاد کشاورزی تقاضا داریم که سموم رقیق شوند و دارای مواد تهوع‌آور باشند.

درخواست از وزارت آموزش و پرورش

مدیرکل اداره سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، شایع‌ترین سن اقدام به خودکشی را بین 15 تا 24 سال دانست و افزود: برهمین اساس از وزارت آموزش و پرورش تقاضا داریم که مشاوران و معلمان مدارس را در این زمینه آموزش دهند تا بتوان با مشاهده علائم هشداردهنده، افرادی را که دارای اختلال هستند شناسایی کرده و ارجاع دهند. در عین حال از رسانه‌ها تقاضا داریم که در انعکاس خبر خودکشی از اصولی تبعیت کنند. نیازی نیست که اخبار خودکشی در صفحه اول باشد و شیوه‌های خودکشی برجسته شود؛ چراکه صرف انعکاس خبر خودکشی می‌تواند مساله‌ساز باشد.

حاجبی ادامه داد: یکی از سازمان‌هایی که می‌تواند در این زمینه موثر باشد، سازمان بهزیستی است. البته در حال حاضر در زمینه پیشگیری از خودکشی ارتباط منطقی و منسجمی بین خطوط سازمان بهزیستی و سازمان درمانی وزارت بهداشت وجود ندارد که امیدواریم بتوانیم این ارتباط را ایجاد کنیم.

وی افزود: در عین حال درخواست ما برای مدیریت این پدیده این است که اولا دسترسی به خدمات سلامت روان و کیفیت آنها را افزایش دهیم. اخبار خودکشی به صورت منطقی و حرفه‌ای منعکس شوند و دستگاه‌هایی چون بهزیستی، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت آموزش و پرورش و... نیز با وزارت بهداشت همکاری داشته باشند و اذهان مدیران نظام به این سمت برود که مسائل و مشکلات اجتماعی می‌تواند علت جدی اقدام به خودکشی باشد. چراکه گاهی در منطقه‌ای این موضوع را بررسی کرده‌ایم و دیده شده که مسائل اجتماعی و اقتصادی از عوامل اقدام به خودکشی بوده است.