14 سال پیش «یورگن هابرماس»، فیلسوف آلمانی به تهران آمد و چنان از او امضا می‌گرفتند که روزنامه‌نگاری درباره‌اش نوشت: فیلسوفی که شومن شد!
14 سال پیش «یورگن هابرماس»، فیلسوف آلمانی به تهران آمد و چنان از او امضا می‌گرفتند که روزنامه‌نگاری درباره‌اش نوشت: فیلسوفی که شومن شد!«رییس‌جمهوری آمریکا از رسانه‌ها خواسته است «اجازه ندهند رقابت‌های جدی انتخابات ریاست‌جمهوری به شوی تلویزیونی و نمایش سیرک تبدیل شود.»
باراک اوباما در اشاره‌ای صریح به گفتارها و رفتارهای دونالد ترامپ گفته است: «ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا یک منصب کاملا جدی است نه سرگرمی و شوی تلویزیونی.»
این طعنه هم به خاطر سابقه مجری‌گری نامزد افراطی جمهوری‌خواهان است و هم پاره‌ای رفتارهای عجیب و حتی سخیف او.
به عبارت دیگر رییس‌جمهوری آمریکا می‌خواهد به رأی‌دهندگان بگوید: «به شومن ها رأی ندهید!»
انعکاس گسترده گفتارها و رفتارهای سیاستمداران سبب شده آنان مدام خود را روی صحنه احساس کنند تا جایی که از برخی رفتارهای نمایشی سرمی‌زند و دونالد ترامپ را می‌توان نمونه تام و تمام این شو آف ها دانست.
نکته جالب توجه این که رونالد ریگان با سابقه بازیگری در هالیوود و در اوج تقابل با اتحاد شوروی نیز این گونه نبود.
این حجم از نمایش و شومنی البته مختص به آقایان و کاندیدای جمهوریخواه نیست و اگر واژه نادرست نبود می‌توانستیم مواردی از «شو زنی» (!) را هم یادآوری کنیم چون بخشی از رفتارها و گفتارهای خانم هیلاری کلینتون هم نمایشی است و البته هرگز نه به آن زنندگی.
اما تنها سیاستمداران نیستند که دست به کارهای نمایشی می‌زنند. درست 14 سال پیش و در چنین روزهایی «هابرماس»، فیلسوف پرآوازه آلمانی به تهران آمد و مثل یک بازیگر و سوپر استارسینما از او استقبال شد. به گونه‌ای که دانشجویان و دیگر حاضران از او امضا می‌گرفتند یا از او می‌خواستند عکس یادگاری بگیرند و تازه در آن زمان هنوز عکس سلفی رایج نشده بود.
همان روزها محمد قوچانی، سردبیر وقت «شرق» سرمقاله‌ای نوشت با عنوان «فیلسوفی که شومن شد» و عنوان یکی از کتاب‌های او نیز بر اساس همین مقاله «فیلسوف‌ها و شومن‌ها»ست. البته هابرماس خود نمی‌خواست و نوع مواجهه‌ای که با او صورت پذیرفت این تلقی را ایجاد کرد.
از آن پس اصطلاح «شومن» بیش از پیش وارد ادبیات رسانه‌ای ایران شد. واقعیت این است که توجه بیش از حد رسانه‌ها، سیاستمداران را به رفتارهای نمایشی وامی‌دارد. همان‌گونه که بازیکنان فوتبال قبل از مسابقات مهمی که تلویزیون نشان می‌دهد به گونه‌ای موی خود را می‌آرایند که انگار می‌خواهند به میهمانی بروند.
این دسته از بازیکنان احساس می‌کنند در دو صحنه باید بازی کنند. یکی زمین فوتبال و دیگری در برابر بینندگان. هم بازیکن‌اند و هم بازیگر. درباره آنان البته می‌توان پذیرفت چون فوتبال هم نوعی نمایش است و ورزشگاه را به گونه‌ای می‌سازند که تماشاگر بر آن مسلط باشند.
سیاستمداران اما در دنیای مدرن چنان زیر توجه دوربین‌ها هستند که اگر هم نخواهند ناگزیر از ایفای نقش هستند و بخشی از رفتارها و گفتارهای آنان به این خاطر است.
منتها شومن بودن با پاره‌ای رفتارهای نمایشی متفاوت است. ترامپ شومن است و اوباما می‌خواهد همین وجه را یادآوری کند؛ هرچند که خود او نیز گزیری ندارد گاهی برای جلب توجه سخنانی را بر زبان آورد.
وقتی حتی فیلسوف‌ها هم شومن می‌شوند، می‌توان گفت سیاستمداران نیز در معرض آن هستند، چون بیشتر دیده می‌شوند و شهرت و کسب محبوبیت در این حوزه موضوعیت بیشتری دارد و منحصر به آدم‌هایی با سابقه اجرا و شومنی هم نیست و با این که پوپولیسم بستر مناسبی برای سیاستمداران نمایشی است اما علاقه به دیده شدن در کمین سیاستمداران دیگر نیز نشسته است.»
منبع: عصرایران
ارسال نظر
