موقعیت دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی جهانی

نشریه آموزش عالی تایمز گزارش سالانه خود در مورد رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در جهان را برای سال ۲۰۱۶ منتشر کرده است. این گزارش براساس بررسی۸۰۰ دانشگاه در ۷۰ کشور جهان تهیه شده است.

رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی از دو جنبه کیفیت آموزشی و اعتبار یا شهرت جهانی آن صورت گرفته است. همچنین، این گزارش نوعی منطقه‌بندی را هم تهیه کرده که شامل رتبه‌بندی دانشگاه‌های کشورهای آسیایی و دانشگاه‌ها در کشورهای رو به رشد است.

در رتبه‌بندی کیفیت آموزشی، سیزده متغیر مورد نظر قرار گرفته است. همچنین، به هر دانشگاهی امتیازاتی از نظر کیفیت تدریس (۳۰ درصد کل امتیازات)، نگرش بین‌المللی (۷.۵ در صد)، کسب درآمد از طریق ارتباط با صنایع (۴.۵ درصد)، کیفیت و دامنه تحقیقات (۳۰ درصد) و استناد به عنوان منبع و مرجع (۳۰ درصد) به کار گرفته شده است. آماری شامل تعداد دانشجو، نسبت دانشجو به استاد، درصد دانشجویان و پژوهشگران خارجی و نسبت دانشجویان زن به مرد در باره دانشگاه‌های مورد نظر هم در این گزارش آمده است.

به عنوان نمونه، انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا، که رتبه اول جهانی را از نظر کیفیت به خود اختصاص داده، از حداکثر ۱۰۰ امتیاز کیفی ۹۵.۲ امتیاز را کسب کرده است. امتیازات آن در زمینه کیفیت آموزش، ۹۵.۶، در نگرش بین‌المللی ۶۴، در زمینه درآمد از طریق ارتباط با صنایع ۹۷.۸، از نظر کیفیت و دامنه تحقیقات ۹۷.۶ و از نظر استناد به عنوان منبع و مرجع ۹۹.۸ بوده است.

برای دانشگاه علم و صنعت ایران، که بهترین دانشگاه ایران از لحاظ کیفیت شناخته شده، امتیاز کل گزارش نشده اما در سایر زمینه‌ها، امتیازات این موسسه عبارتست از ۲۵.۹ از نظر کیفیت آموزش، ۱۲.۲ از نظر نگرش بین‌المللی، ۶۱.۲ از نظر کسب درآمد از صنایع، ۲۶.۰ از نظر تحقیقات، و ۴۲.۳ از نظر ارجاع به آن.

براساس این گزارش، هشت دانشگاه ایران از لحاظ کیفی در میان هشتصد دانشگاه مورد بررسی دیده می‌شوند. این دانشگاه‌ها عبارتند از دانشگاه علم و صنعت و سپس دانشگاه صنعتی شریف (هر دو در رده ۴۰۱ در میان ۵۰۰ دانشگاه اول)، دانشگاه امیر کبیر، دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی ایران (رده ۵۰۱ در میان ۶۰۰ دانشگاه)، و دانشگاه تهران، دانشگاه خواجه نصیر طوسی و دانشگاه شهید بهشتی (رده ۶۰۱ در میان ۸۰۰ دانشگاه).

این رتبه‌بندی نسبت به سال گذشته تغییراتی را نشان می‌دهد. در گزارش سال ۲۰۱۵ نشریه آموزش عالی تایمز، دانشگاه شریف در رتبه ۳۰۱ در میان ۳۵۰ دانشگاه اول مورد بررسی و دانشگاه صنعتی اصفهان در رتبه ۳۵۱ در میان ۴۰۰ دانشگاه جای داشتند.

این گزارش شامل دانشگاه‌های افغانستان و تاجیکستان نیست.

در رتبه‌بندی نشریه آموزش عالی تایمز، موسسه تکنولوژی کالیفرنیا (آمریکا) از لحاظ کیفی در رده اول قرار دارد و پس از آن، دانشگاه آکسفورد (بریتانیا)، دانشگاه استانفورد (آمریکا)، دانشگاه کمبریج (بریتانیا)، انستیتو تکنولوژی ماساچوست (ام آی تی)، دانشگاه هاروارد، دانشگاه پرینستون (آمریکا)، امپریال کالج دانشگاه لندن (بریتانیا)، انستیتو تکنولوژی زوریخ (سوئیس)، دانشگاه شیکاگو (آمریکا)، دانشگاه جان هاپکینز (آمریکا)، دانشگاه ییل (آمریکا)، دانشگاه کالیفرنیا در برکلی (آمریکا)، یونیورسیتی کالج دانشگاه لندن (بریتانیا)، دانشگاه کلمبیا (آمریکا)، دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس (آمریکا)، دانشگاه پنسیلوانیا (آمریکا)، دانشگاه کرنل (آمریکا)، دانشگاه تورنتو (کانادا) و دانشگاه دوک (آمریکا) رده های دوم تا بیستم را در اختیار گرفته‌اند.

نسبت به سال گذشته، در بالاترین رده‌های این جدول تغییری روی داده است. در سال گذشته، انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا همچنان در رده اول بود اما رده دوم به دانشگاه هاروارد، رده سوم به دانشگاه آکسفورد، رده چهارم به دانشگاه استانفورد و رده پنجم به دانشگاه کمبریج اختصاص داشت.

گزارش سال جاری، دانشگاه‌ها را از لحاظ "شهرت" و اعتبار بین‌المللی هم رتبه‌بندی کرده است. در این رتبه‌بندی، که شامل یکصد دانشگاه برتر جهان است، دانشگاه هاروارد در رده اول قرار دارد و پس از آن، انستیتو تکنولوژی ماساچوست، و دانشگاه‌های استانفورد، کمبریج، آکسفورد، کالیفرنیا در برکلی، پرینستون، ییل، کلمبیا، انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا، دانشگاه شیکاگو و دانشگاه توکیو قرار دارند. این رتبه‌بندی براساس نظرخواهی صورت گرفته و جنبه "ذهنی" دارد اما تهیه کنندگان گزارش تاکید دارند که پرسش‌شوندگان از میان استادان و دانشجویان دانشگاه‌های عمده جهان انتخاب شده‌اند. هیچیک از دانشگاه‌های ایران در این رتبه‌بندی جا ندارد.

بخش دیگری از گزارش به رتبه‌بندی دانشگاه های قاره آسیا از لحاظ کیفی اختصاص دارد که در سال گذشته (۲۰۱۵) صورت گرفته است. در این بخش، دانشگاه توکیو (ژاپن)، دانشگاه ملی سنگاپور (سنگاپور)، دانشگاه هنگ کنگ (هنگ کنگ)، دانشگاه پکن (چین)، دانشگاه تسینگوا (چین)، دانشگاه ملی سئول (کره جنوبی)، دانشگاه علوم و تکنولوژی هنگ کنگ، موسسه علوم و تکنولوژی کره (جنوبی)، دانشگاه کیوتو (ژاپن) و دانشگاه صنعتی نانیانگ (سنگاپور) دیده می شوند.

در رتبه‌بندی دانشگاه‌های آسیا در سال گذشته، دانشگاه صنعتی شریف در رده ۴۳، دانشگاه صنعتی اصفهان در رده ۶۱ و دانشگاه علم و صنعت ایران در رده ۶۸ قرار گرفته بودند.

منبع: بی بی سی