چه کسی متروی ونک- تجریش را می سازد؟

« شهرداری منطقه ٣ با همکاری مترو پروژه‌ای را به کمیسیون عمران ارائه داده است تا مسیر مترویی را به شکل جداگانه حدفاصل میدان ونک تا میدان تجریش اجرائی کنند. در این طرح پیش‌بینی شده که هزینه‌های پروژه و ایستگاه مترو با ساخت مجتمع تجاری، تأمین شود».

اینها بخشی از صحبت‌های محمدمهدی تندگویان، عضو شورای شهر تهران، است که در پاسخ به پیگیری‌های «شرق» درباره گمانه‌زنی برای ساخت یک خط جدید مترو با هزینه بخش خصوصی در تهران اعلام کرده است. سلیمانی، شهردار منطقه ٣ نیز در این رابطه به «شرق» این‌طور گفت: «برای اجرای پروژه خط مترو از میدان ونک به میدان تجریش که هدف آن آرام‌سازی این محور است تاکنون همراهی و نظر مساعد شورا را گرفته‌ایم و به‌دنبال سرمایه‌گذار هستیم تا مجتمع‌های ایستگاهی این مسیر را اجرا کنند و درواقع هزینه اجرای پروژه از دل آن به دست بیاید». طبق برنامه، ایستگاه اول این خط مترو قرار است در قطع زمینی در سمت غربی ضلع شمالی میدان ونک ساخته شود؛ زمینی که پیش از این بارهاوبارها کمیسیون ماده ٥ با هرگونه ساخت‌وساز در آن مخالفت کرده بود چراکه کاربری اصلی این زمین در حقیقت فضای سبز است.

تجربه نشان داده که سرمایه‌گذاران از صبرکردن در سیستم اداری و تغییر مدیریت و نگاه شهرداری‌ها از جمله شهرداری تهران سود نکرده باشند، ضرر هم نکرده‌اند. این‌گونه که اگر مجوز تجاری‌سازی در پهنه فضای سبزی مثلا در شمال میدان ونک تهران در سال ٩٠ رد شود و معطل بمانید، با اندکی صبر و تغییر در برخی ظواهر و برنامه‌ریزی‌ها ممکن است در سال ٩٥ مجوزتان را بگیرید. خلاصه این‌گونه است که دیر و زود دارد اما سوخت و سوز، نه!

بااین‌حال گویا مالکان این ملک در گوشه شمالی میدان ونک در این چندسال همچنان در حال رایزنی این‌بار با اعضای شورای چهارم و مدیران دیگری در شهرداری بوده‌اند و باز هم موفق شده‌اند و گویا این‌بار از در پروژه‌های مترو وارد شده‌اند. بنا بر اطلاع خبرنگار «شرق»، گویا کمیسیون ماده پنج در تاریخ ٢١ اسفند ٩٤ دلسوزی دیگری برای مالکان این ملک داشته و تغییر کاربری این ملک را تأیید کرده است و بااین‌حساب شرایط کاملا تغییر کرده است و حالا باید منتظر طلوع دو برج در شمال‌غربی میدان ونک باشیم.

در همین رابطه محمدمهدی تندگویان با بیان اینکه در این مورد اطلاع دقیقی ندارد، به «شرق» گفت: گویا شهرداری منطقه ٣ با همکاری مترو پروژه‌ای را به کمیسیون عمران ارائه داده است تا مسیر مترویی را به شکل جداگانه حدفاصل میدان ونک تا میدان تجریش به صورت BOT اجرائی کنند. در این طرح که باید به تأیید شورا برسد پیش‌بینی شده که هزینه‌های پروژه و ایستگاه مترو در میدان ونک از طریق مجتمع تجاری که در این محل اجرا می‌شود، تأمین شود. وی با بیان اینکه تا جایی که می‌دانم این موضوع نهایی نشده و تنها کلیاتی از آن در زمان بررسی بودجه در کمیسیون مطرح شده بود، گفت: اجرای این موضوع باید به تصویب کمیسیون عمران و در ادامه شورای شهر برسد».

اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران شورای چهارم هم که می‌گوید دقیق از ماجرا خبر ندارد، به «شرق» چنین توضیحاتی داد: «پیشنهاد این موضوع هنوز نهایی نشده و اگر هم شود در قالب همه بارگذاری‌های شهری و فروش تراکم با آن برخورد می‌شود. ضمن اینکه اجرای این طرح مترو در طرح جامع نیامده و برای اجرای آن باید علاوه بر کمیته عمران و صحن علنی، مراحل نظام پذیرش طرح جامع را هم طی کند». دراین‌میان روایت فخرالدین سلیمانی، شهردار منطقه ٣ ، هم شنیدنی است. او می‌گوید: «در این مورد کمیسیون عمران کاملا در جریان است و در این مدت آقای دنیامالی در کمیته ترافیک را هم که از ما دلخور شده بودند در جریان گذاشتیم و تأیید این پروژه را از شورا به شکل ضمنی گرفته‌ایم. او می‌گوید پروژه این خط مترو و حواشی آن پس از تکمیل و نهایی‌شدن برای وزارت کشور و شورای‌عالی ترافیک ارسال می‌شود».

سلیمانی می‌گوید: مالک ملک گوشه شمالی میدان ونک در سال ٩٠ راضی به توافق با شهرداری نمی‌شد و قصد ساخت‌وساز در کل زمین را داشت، اما حال راضی شده‌اند تا طبق قانون کلی طرح تفصیلی ٧٠درصد از ملک را به شکل رایگان برای ایجاد فضای سبز عمومی به شهرداری بدهند و در ٣٠ درصد مابقی آن ساخت‌وساز داشته باشند. او می‌گوید اینکه مالک در ٣٠ درصد باقی‌مانده که در قسمت غربی زمین است چه پروژه‌ای را با چه تراکمی اجرائی می‌کند موضوع دیگری است که بعدا در مورد آن تصمیم‌گیری می‌شود و فعلا شهرداری با مالک در این اندازه به تفاهم رسیده‌اند». شهردار منطقه ٣ با بیان اینکه طبق ضوابط طرح تفصیلی همه مالکان در خیابان ولیعصر قانونا اجازه ساخت‌وساز دارند و شهرداری هم باید به آنها پاسخ‌گو باشد، گفت: «این ملک هم طبق قانون می‌تواند به‌عنوان پهنه M١١١ ساخت‌وساز داشته باشد. البته این پروژه مالک با پروژه مترو در مسیر میدان ونک تا تجریش ارتباطی با هم ندارند و دو پروژه مجزا محسوب می‌شوند اما تکمیل‌کننده یکدیگر هستند».

وی با بیان اینکه شهرداری منطقه ٣ درحال‌حاضر پیش‌بینی اجرای پروژه زیرسطح‌سازی میدان ونک را دارد، گفت: «در صورتی که این پروژه اجرا شود، بخش زیادی از میدان ونک از جمله ایستگاه تاکسی‌ها و بخش شمالی میدان به‌جز محور ولیعصر زیرزمینی می‌شود و این پروژه مجتمع ایستگاهی هم شامل آن خواهد شد و فضای روسطحی کاملا فضای باز شهری و پیاده‌راهی خواهد بود».

سلیمانی گفت: «برای اجرای پروژه خط مترو از میدان ونک به میدان تجریش که هدف آن آرام‌سازی این محور است تاکنون همراهی و نظر مساعد شورا را گرفته‌ایم و به‌دنبال سرمایه‌گذار هستیم تا مجتمع‌های ایستگاهی این مسیر را اجرا کنند و در واقع هزینه اجرای پروژه از دل آن به دست بیاید».


جالب آنکه همین زمین در سال ١٣٩٠ هم برای مدتی موضوع داغ شورای شهر شده بود. در آن جلسه حمزه شکیب، رئیس کمیسیون عمران شورای شهر دوره قبلی شورای شهر که این روزها یکی از اعضای هیأت‌مدیره سازمان نظام مهندسی استان تهران است، در سال ٩٠ با ماجراهای بسیار و ارائه طرحی دوفوریتی، جلوی تجاری‌شدن فضای سبز شمال غربی میدان ونک گرفته شد. شکیب آن زمان اعلام کرد مالکان این ملک -ستاد اجرائی فرمان حضرت امام(ره)- از حدود ١٨‌ سال پیش تا‌کنون اصرار بر تغییر کاربری از فضای سبز به اداری و تجاری دارند و هر بار با مخالفت کمیسیون ماده ٥ مواجه شده‌اند و حالا گویا بعد از یک‌سری اقدامات، این درخواست مجددا در کمیسیون ماده ٥ مطرح و موفق به دریافت جواز ساخت یک برج اداری و تجاری شده‌اند. وی به روی گسل بودن این منطقه و مطابقت‌نداشتن این رأی کمیسیون ماده ٥ با کمیسیون ماده ٧ و تأکید به مطابقت با کاربری این اراضی با طرح‌های جامع و تفصیلی شهر تهران که فضای سبز و پارک عمومی است اشاره کرد و گفت: این رأی بدون توجه به این نگرانی‌ها صادر شده است.

همان زمان خسرو دانشجو، سخنگوی شورای شهر تهران نیز در اظهاراتی تأکید کرد که باید مکانیسمی از سوی دبیرخانه کمیسیون ماده ٥ باید اجرا شود که براساس آن یک درخواست واحد به دفعات مختلف در این کمیسیون به تصمیم گذاشته نشود و رأی اولیه، رأی نهایی برای همیشه قلمداد شود و افزود: طبق قانون، آرای کمیسیون ماده ٥ باید پیش از اجرا به شورای شهر ارائه شود تا در صورت تصویب شورای شهر قابلیت اجرائی پیدا کند.

پاسخ حسن بیادی، نایب‌رئیس شورای سوم که در آن جلسه رئیس بود، به این صحبت‌ها قابل تأمل است. او می‌گوید: «من و شهردار تهران در آن جلسه حضور داشتیم و مخالف این قضیه بودیم؛ اما مالکان این اراضی معتقد بودند «طلای» ما به‌واسطه طرح‌های مدیریت شهر به «مفرغ» تبدیل شده است. یادمان نرود که ستاد اجرائی فرمان حضرت امام تا‌کنون اراضی بسیاری در اختیار شهرداری تهران قرار داده تا به فضای سبز اختصاص یابد و در این مورد هم ٦٠ درصد از کل فضا باید به‌عنوان فضای سبز بماند. آن زمان با اعتراض اعضای شورای شهر طبق این طرح دو فوریتی شورا به شهرداری تهران الزام می‌کند تا برای خرید این ملک اقدام کند و این ملک فضای سبز بماند».

با این توصیفات و شواهد، تا اینجای کار همه‌چیز به‌نفع مالک است و خیلی زود باید شاهد قدکشیدن شاخک‌های تیرهای آهنی و تاورکرین‌ها در شمال میدان ونک باشیم. درعین‌حال باید امیدوار بود که ایستگاه‌های مترو و فضاهای تجاری جدیدی که در این خط نوظهور سبز می‌شوند، در کنار برنامه‌های جدیدی که برای میدان ونک خواب دیده‌اند، حال این قسمت شلوغ از شهر را خراب‌تر نکند.