آتش بس در روابط بانکی

 دیدار اخیر وزرای امور خارجه ایران و آمریکا حاوی پیام امیدوار کننده‌ای برای شبکه بانکی بود. اعلام رسمی "جان کری" مبنی بر اینکه لغو تحریم‌ها جای هراسی برای معامله بانک ها با ایران نمی گذارد، می تواند تا حد زیادی پایان دهنده همان احتیاط و ابهامی باشد که موجب سخت شدن و کارشکنی در برقراری روابط بانکهای ایرانی با طرف خارجی شده بود.

گرچه از 26 دی ماه سال قبل با اجرایی شدن برجام، رسما تحریم‌ها در حوزه بانکی نیز لغو شد؛ اما به هر حال در حدود سه ماه گذشته برخی عوامل در کندی عادی شدن امور بانکی در حوزه بین الملل از جمله نقل و انتقال دارایی‌ها، برقراری روابط کارگزاری و یا استفاده از سیستم های مالی جهانی تاثیرگذار بودند.

این در حالی است که بنا بر اعلام مدیران بانکی و همچنین وزارت امور خارجه با اینکه از لحاظ قانونی و در چارچوب برجام محدودیتی در برقراری روابط بانکی وجود ندارد، ولی در این میان احتیاط بانکهای خارجی با وجود استقبالی که از مذاکرات با طرف ایرانی داشتند، تا حدی مانع از ایجاد روال عادی در امور بین المللی بانکها شد.

ولی اله سیف-رئیس کل بانک مرکزی- در این باره گفته بود که بانک‌های خارجی در شروع کار خود با بانک‌های ایرانی، سوالات و ابهاماتی دارند و این امر طبیعی است، اما به هر حال بانک مرکزی ایران طی جلساتی که با بانک‌های خارجی داشته در این باره توضیحاتی ارائه کرده تا نگرانی‌های آنها برطرف شود.

موضوع مورد اشاره سیف، درباره نگرانی بانکهای اروپایی برای مراودات با بانکهای ایرانی چندی بعد از سوی تخت روانچی-معاون وزارت امور خارجه- نیز مورد اشاره قرار گرفت و وی در اظهاراتی یکی از چالش‌های موجود پسابرجام در حوزه بانکی را احتیاط بیش از حد بانک‌های اروپایی و نگرانی های آنها در این مورد اعلام اما تاکید کرد که با توجه به قانون، هیچ‌گونه نگرانی در این مورد وجود نداشته و در چارچوب برجام مانعی برای مبادلات بین طرفین نیست. وی البته معتقد بود که احتیاط بیش از حد بانک‌های اروپایی در مذاکرات با ایران بی‌پایه است و محافظه‌کاری وکلا و بخش حقوقی برخی بانک‌های اروپایی موجب عقب‌ماندن آنها از توسعه روابط با ایران خواهد شد.

در این بین بخشی از احتیاط بانکهای خارجی در ارتباط با طرف ایرانی، به هراس از فشارهای آمریکا بر می گردد چراکه طبق اعلام عراقچی- معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه- بسیاری از بانک‌های بین‌المللی با سیستم مالی آمریکا که مبتنی بر دلار است، فعالیت می‌کنند. در دوران تحریم‌ها بسیاری از این بانک‌ها به دلیل ارتباط با ایران، توسط آمریکا جریمه‌ شدند و به همین دلیل نیز توافقنامه‌هایی را با این کشور مبنی بر عدم همکاری با بانک‌های ایرانی امضا کردند.

البته در جریان مذاکرات هسته ای و بعد از آن وزارت امور خارجه و بانک مرکزی به دنبال اصلاح این توافقات بودند، اما با این حال معاون وزارت امور خارجه، عنوان کرده بود که متاسفانه ماموران خزانه‌داری آمریکا با سفر به کشورهای مختلف در توجیه همکاری با ایران بر وجود تحریم‌های اولیه تاکید می‌کنند که این امر بانک‌های خارجی را به سوی عدم همکاری با ایران سوق می‌دهد و متأسفانه طرف غربی، مانع شکل‌‍‌گیری اعتماد متقابل برای از سرگیری روابط تجاری است.

ظریف امیدوار است

اما در جریان اما و اگرهای لغو تحریم های بانکی، عراقچی دو مشکل اصلی را در تسهیل این روند اعلام کرد که در کنار زمانی که برای آن لازم است، عهدشکنی طرف مقابل و به خصوص طرف آمریکایی را مورد توجه قرار داده بود. موضوعی که به نظر می رسد در دیدار اخیر وزرای خارجه ایران و آمریکا و مذاکرات بین طرفین تا حدی برطرف شده و این دیدار حاوی اخبار خوبی برای شبکه بانکی باشد.

آنطور که ظریف-وزیر امور خارجه کشورمان- اعلام کرده ، علت نگرانی بانک‌ها از رویکرد آمریکا نسبت به چگونگی اجرایی شدن توافق هسته‌ای و مشکل ساز شدن آن برای ایران موجب شده تا وی و همتای آمریکایی‌اش برای حل این مسایل رایزنی‌های جدیدی را آغاز ‌کنند.

در این دیدار البتهجان کری اعلام کرده که با برداشته شدن تحریم‌ها، بانک‌ها و موسسات مالی دیگر نباید از معامله با ایران بترسند و آمریکا مانع معاملات مالی و اقتصادی بانک‌های جهانی با ایران که پس از رفع تحریم‌های هسته‌ای مجاز شده است، نخواهد شد.

اظهارات کری امیدوارانه تر می شود وقتی که تاکید کرده، چنانچه بانک‌ها و موسسات مالی بین‌المللی پس از برداشته شدن تحریم‌ها ابهامی برای آغاز روابط پولی و تجاری با ایران دارند، می‌توانند با مراجعه به دولت آمریکا مشورت دریافت کنند.

طرف آمریکایی نسبت به آزادی بانکهای خارجی تحت فشار این کشور اطمینان بیشتری داد وقتی که اعلام کرد برجام اجرا شده و تحریم های ایران برداشته می شود و هیچ کشور یا شرکت و یا حتی هیچ شخصی نباید از این موضوع بترسد. برای معامله با ایران هیچ مشکلی وجود ندارد. بانک‌ها و موسسات ملی بین‌المللی نباید از بحث تحریم ها هراسی داشته باشند چون دیگر تحریمی وجود ندارد.

در عین حال با ابراز امیدواری ظریف مبنی بر اینکه اظهارات جان کری راهگشای حل نگرانی‌های بانک‌ها از رویکرد آمریکا باشد، شبکه بانکی ایران می تواند امیدوار باشد تا در آینده ای نزدیک بخش زیادی از ابهامات و احتیاط و حتی بی اعتمادی طرفهای خارجی به ویژه آنهایی که به نوعی برای برقراری ارتباط با ایران تحت فشار آمریکا قرار داشتند، برطرف شده و مذاکرات و روابط آنها در حوزه بین الملل با دغدغه کمتری شکل بگیرد.