چند درصد زباله‌های كشور تفكیک می‌شود؟

مدیركل دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محیط زیست گفت: روزانه 49 هزار تن زباله خانگی در كشور تولید می شود كه از این حجم عظیم فقط هفت درصد آن تفكیك می شود.

محمدجواد سروش روز پنجشنبه در گفت وگو با ایرنا افزود: 93 درصد زباله ها با همه مواد ویژه، صنعتی، خطرناك و عفونی دفن و فقط 40 درصد زباله ها به صورت مكانیزه جمع آوری می شود در حالی كه بحث انتقال زباله از لحاظ اصول بهداشتی یك بحث بسیار مهم است.
 
وی اظهاركرد: البته تولید زباله یك موضوع طبیعی است و در همه جوامع جهانی وجود دارد اما مساله اصلی نحوه برخورد با آن است؛ بسیاری از كشورها با برنامه ریزی صحیح از زباله بهره برداری می كنند كه كشور ما در این زمینه موفق نبوده است.

وی تاكید كرد: مساله مهم بحث بازیافت است، نباید زباله را به صورت دورریز ببنیم؛ زباله یك سرمایه ملی است كه می تواند دوباره به چرخه تولید برگردد؛ در اقتصاد مقاومتی نیز بحث همین است كه باید دورریز و خارج كردن منابع معدنی و مادی را به حداقل برسانیم و بتوانیم بارها در چرخه تولید و استفاده مجدد قرار دهیم.

سروش با بیان اینكه استفاده مجدد یكی از برنامه های جهانی است گفت: برای رسیدن به هدف سه بحث كاهش پسماند، استفاده مجدد و بازیافت مطرح است كه باید در چارچوب آن حركت كنیم.

وی افزود: امروز فقط 22 درصد پسماندها بازیافت می شود كه باید در برنامه پنج ساله ششم به 80 درصد برسد در این مسیر برنامه های زیادی داریم؛ حمایت از مراكز بازیافت و تهیه ضابطه هایی برای مدیریت پسماندهای عادی، پزشكی و الكترونیكی برخی از این برنامه هاست.

سروش، پلاستیك را یكی از معضلات بزرگ جهانی در زمینه پسماند برشمرد زیرا یك ماده تجزیه ناپذیر است و تا هزار سال در طبیعت باقی می ماند؛ همچنین عوارض بسیار مخربی به همراه دارد، بر این اساس ضابطه پلاستیك های تجزیه پذیر را تدوین كرده ایم.

وی افزود: امیدواریم بتوانیم امسال دستگاه هایی مانند فروشگاه های زنجیره ای را مجاب كنیم تا به جای كیسه های پلاستیكی از كیسه های تجزیه پذیر استفاده كنند كه این می تواند در بهبود شرایط محیط زیستی كشور تاثیر گذار باشد.

مدیر كل دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: آمار دقیقی از حجم پلاستیك ها وجود ندارد اما با توجه به وجود حدود 49 هزار تن زباله كه درصد بسیار بالایی از آنها پلاستیك است، اگر این میزان بالای 10 درصد باشد روزانه نزدیك به پنج هزار تن پلاستیك تبدیل به زباله می شود؛ بنابراین آمار بسیار زیادی از پسماندها پلاستیك ها هستند.

وی اظهار كرد: چون پلاستیك ها از مواد پلیمری ساخته شده اند وقتی در طبیعت قرار می گیرد سبب تخریب محیط زیست و از بین رفتن تنوع زیستی می شود؛ در نتیجه موجب از بین رفتن شرایط استاندارد خاك می شود یا در محیط زندگی روی موجودات تاثیر منفی می گذارد.

سروش با تاكید بر مدیریت صحیح پسماندها و تفكیك آنها از مبدا گفت: آلودگی دارای جنبه های شیمیایی، فیزیكی، عفونی و میكروبی است كه آلودگی های شیمیایی و فیزیكی حاصل از پلاستیك ها زیاد است اما پسماندهای بیمارستانی یا شیرابه ها بیشتر آلودگی های میكروبی دارند و هر كدام از این آلودگی ها در جایگاه خودشان می توانند آسیب ها و خسارات زیادی به محیط زیست وارد كنند.

وی اظهار كرد: حدود 60 تا 70 درصد پسماندها تر است و به مرور به مایع تبدیل می شوند كه با این روند دریایی از شیرابه به راه می افتد كه آبهای زیر زمینی را آلوده می كند یا اینكه به گازهای خطرناكی مانند دی اكسید كربن و منواكسید كربن تبدیل می شوند كه می توانند منبع آلودگی بالایی باشند كه موجب آلودگی هوا می شود.

سروش، به برنامه های در دست اقدام سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه مدیریت پسماند اشاره كرد و گفت: سازمان محیط زیست قوانین و ضوابط خوبی را در این زمینه تهیه كرده كه اجرای آنها نیازمند همكاری همه دستگاه های مرتبط است.

وی با بیان اینكه دفن زباله یك امر ضروری است، افزود: نمی توان همه زباله ها را بازیافت كرد مگر برخی كشورها كه شرایط خاص و ویژه ای دارند؛ از این رو مهندسی دفن بهداشتی زباله بسیار مهم است.

سروش ادامه داد: به عنوان مثال در شهرهای شمالی با توجه به شرایط ، دفن بهداشتی نداریم و روزانه حدود سه هزار تن زباله در مازندران تولید می شود در حالی كه دفن بهداشتی در كل این استان حدود هفت درصد است و 50 تا 60 درصد باقیمانده به شیرابه تبدیل می شود؛ بنابراین یكی از برنامه ها و سیاست های سازمان محیط زیست دفن بهداشتی و تهیه اماكن دفن پسماند بهداشتی است كه در حال طراحی آن هستیم.

وی تاكید كرد: همه استان ها الزام دارند این كار را انجام دهند زیرا اجرای آن تا حد زیادی از خسارت های زیست محیطی می كاهد، البته اجرای آن ملزم به همكاری همه دستگاه های مرتبط است.

سروش، به اهمیت تفكیك زباله از مبدا نیز اشاره كرد و گفت: زمانی كه پسماندها از مبدا تفكیك شوند عملیات بازیافت راحت تر و با صرف هزینه كمتری انجام می شود اما زمانی كه از مبدا تفكیك نشود این كار امكان پذیر نیست.

وی اظهار كرد: البته همه پسماندها قابلیت بازیافت و بازچرخانی را ندارند؛ برخی باید دفن شوند، حجمی بازیافت شود و میزانی نیز به انرژی تبدیل شود؛ در همه دنیا اینگونه است، مدیریت ایجاب می كند بر اساس نوع و شكل ماده پسماند یكی از این روش ها را داشته باشیم.

سروش گفت: یكی از راهكارهای بازیافت پسماند تبدیل آن به كود یا كمپوست است اما مواد اولیه كود یا كمپوست نیز باید تفكیك شده باشد و مواد خارجی مانند پلاستیك، باتری یا شیشه از آن خارج شده باشد، می توان با این كار میزان دوریز را به حداقل رساند.

** روز جهانی زمین پاك

از سال 1969 روز 22 آوریل روز جهانی زمین پاك نامگذاری شد كه برای اولین بار توسط یك فعال صلح یعنی «جان مك‌ كانل» در همین سال در اجلاس یونسكو معرفی و توسط سناتور آمریكایی «گیلورد نلسون» به عنوان یك جلسه آموزشی در مورد محیط زیست بنیان گذاشته شد كه از آن سال به بعد كشورهای زیادی این روز را پاس می دارند.

22 آوریل مصادف با دوم اردیبهشت ماه است اما به دلیل كبیسه بودن امسال، این روز با سوم اردیبهشت مصادف شد؛ اما به گفته مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست، چون ذهنیت ها در كشور همان دوم اردیبهشت است به همین علت همین روز به عنوان روز زمین پاك اعلام شد.

شعار امسال روز جهانی زمین پاك «درختان برای زمین و زمین برای زندگی» است.