پشت‌پرده مرگ گوزن زرد باغ‌وحش خرم‌آباد

باغ‌وحش کاسیت خرم‌آباد خبرسازترین باغ‌وحش ایران در چند سال اخیر بوده است. یک روز خبر نان دادن به خرس‌ها به بحث‌ داغ تبدیل می‌شود و روز دیگر خبر کشته شدن گوزنی بر اثر اصابت گلوله اما این‌بار سنگسار گوزن زرد باردار توسط بازدیدکنندگان تیتر بسیاری از رسانه‌ها شده است.

 روزنامه «قانون» ادامه داد: مسئولان محیط‌زیست بر این‌ باورند که مرگ این گوزن به‌دلیل پرتاپ سنگ یا استرس نیست. فعالان محیط‌زیست نیز دلایل مطرح شده از سوی مدیران باغ‌وحش را گمراه‌کردن افکار عمومی برای پنهان ماندن بیماری تب برفکی و طاعون عنوان می‌کنند. به‌اعتقاد معماریان دکتر معروف حیات‌وحش ایران پرتاب سنگ توهین بزرگی به قوم لُر و تنها یک سیاه‌نمایی بوده و حقیقت ماجرا چیز دیگری است.

داستان تکراریِ کشته‌شدن گوزن‌ها در باغ‌وحش

بر اساس شواهد، مردادماه سال 93 نیز گوزن زرد دیگری در همین باغ وحش تلف شد که در آن مورد نیز شبهه وجود داشت. در شهریور آن سال، مدیرکل تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفته بود: این حادثه دو روایت مختلف برای علت مرگ گوزن زرد دارد که یکی اصابت گلوله و دیگری مگس میاز را دلیل حادثه می‌داند و در روایت دیگر مسئولان محیط زیست لرستان و باغ وحش خرم‌آباد، مرگ این گوزن ماده را بر اثر اصابت ضربه شاخ گوزن نر اعلام کرده بودند!

ماجرای نان دادن به خرس‌ها و ضایعات کشتارگاهی به شیرها

تابستان سال گذشته بسیاری از رسانه‌ها خبر از سوء تغذیه حیوانات در باغ وحش خرم‌آباد دادند. در گزارشی آمده بود: 157 حیوان در باغ وحش کاسیت خرم‌آباد به دلیل مشکلات مالی، به ندرت غذا می‌خورند و با سوء تغذیه مواجهند. پای مرغ و ضایعات کشتارگاهی، غذای روزانه شیرهاست و خرس‌های این باغ وحش با نان تافتون تغذیه می‌شوند.

با انتشار این خبر افکار عمومی انتظار رسیدگی به‌وضعیت حیوانات این باغ‌وحش را داشت که شنیده‌ها حاکی از آن است که همچنان تغییری در وضعیت حیوانات این باغ‌وحش صورت نگرفته است.

حقیقت فاجعه باغ‌وحش کاسیت چه بود؟

اواخر هفته گذشته باغ‌وحش کاسیت خرم‌آباد به صدر اخبار رسانه‌ها بازگشت. به‌گفته مدیر باغ‌وحش یک رأس گوزن زرد باردار توسط بازدیدکنندگان به‌دلیل پرتاب سنگ کشته‌ شد.

در خصوص مرگ این گوزن چندین داستان وجود دارد؛ مدیران باغ‌وحش دلیل آن را بازدیدکنندگان و برخی از مسئولان و فعالان محیط‌زیست این ادعا را تنها برای دور کردن افکار عمومی از حقیقت اصلی ماجرا می‌دانند.

آیا گوزن باردار سنگسار شد؟

مدیرکل دامپزشکی استان لرستان در مصاحبه‌ای درباره ماجرای کشته‌ شدن گوزن باردار باغ‌وحش خرم‌آباد گفته بود: گوزن زرد ایرانی باردار باغ وحش که توسط بازدیدکنندگان مورد پرتاب سنگ قرار گرفته بود در حین فرار به شدت به فنس برخورد کرد و دچار شکستگی گردن شد که متاسفانه با تنفس مصنوعی هم نتوانستیم این گونه باارزش و در خطر انقراض و جنین نارسش را نجات دهیم.

او ادامه داد: زمانی که این باغ‌وحش توسط شهرداری خرم‌آباد احداث شد هیچ‌گونه نظارتی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست بر نحوه ساخت باغ وحش وجود نداشت. پس از گذشت یک سال از احداث باغ وحش کاسیت شهرداری از اداره کردن این مرکز صرف نظر کرد و اداره این باغ وحش را به دانشکده دامپزشکی سپرد. نگهداری از گونه‌های حیات وحش در محدوده وظایف دامپزشکی نیست! وظیفه دامپزشکی، تشخیص و درمان بیماری است. وظیفه دامپزشکی، تشخیص و درمان بیماری حیوان است.

نگهداری 9 شیر در قفس 80 متری

مدیرکل دامپزشکی استان لرستان درخصوص جایگاهی به مساحت 80 متر که 9 شیرآفریقایی در آن نگهداری می‌شوند، گفت: جایگاهی که در آن 9 شیر را نگهداری می‌کنیم حتی برای نگهداری از یک شیر هم مناسب نیست چرا که برای نگهداری از هر شیر طبق دستورالعمل سازمان حفاظت محیط زیست 150 متر مربع فضا مورد نیاز است و باغ وحش کاسیت نیمی از آن را به 9 شیر اختصاص داده است. به همین دلیل درخواست انتقال شیرها را به باغ وحش های دیگر به سازمان محیط زیست ارسال کرده‌ایم که هنوز پاسخی به دست مان نرسیده است. بارها از سازمان حفاظت محیط زیست درخواست کردیم پس از بازرسی کارشناسان آن سازمان گونه‌های مورد نظرشان را از باغ وحش کاسیت خارج و به مراکز دیگر منتقل کنند یا با مکاتبه با استانداری، مقدمات تعطیلی این باغ وحش را فراهم آورند.

تلف شدن گوزن علت دیگری دارد

مسئولان محیط زیست پس از مرگ این گونه به مهر گفته بودند که بر اساس اعلام دامپزشکی لرستان این گوزن زرد ایرانی به‌دلیل استرس خود را به فنس‌هایی که در داخل آن‌ها نگهداری می‌شده کوبیده و این امر موجب شکستگی گردن و تلف شدن آن شده است. اما «الهام برنا» معاون نظارت و پایش محیط‌زیست لرستان نظر دیگری درباره مرگ این گوزن دارد. او گفته: ما احتمال دادیم که تلف شدن این‌گونه گوزن زرد ایرانی به‌علت دیگری باشد. بااین‌وجود بر اساس اعلام نظر دامپزشکی لرستان و همچنین عکس‌ها و فیلم‌هایی که آن‌ها در اختیار ما قراردادند، علت تلف شدن این‌گونه استرس اعلام‌ شده است.

مرگ گوزن به‌دلیل پرتاب سنگ و استرس، توهین به قوم لر است

همچنین دکتر ایمان معماریان دامپزشک حیات وحش درباره دلایل مطرح شده درخصوص مرگ این گوزن در مصاحبه‌ای گفته است: مرگ یک حیوان به دلیل استرس در صورتی اتفاق می‌افتد که حیوان به مدت طولانی و با تمام توان فرار کند. حالتی مانند اینکه قلبش بایستد.

در این رابطه مدیر سابق باغ وحش خرم‌آباد گفته: محل نگهداری گوزن‌ها حدود 2000 متر مربع است و امکان اختفا و فرار برای گوزن وجود داشته و از نظر این دامپزشک قدیمی باغ وحش، چنین موردی اتفاق نخواهد افتاد.

جدا از اینکه وسعت محل نگهداری گوزن زرد نزدیک به 2000 متر مربع است و حیوان سعی می‌کند نزدیک انسان نشود؛ پیش خودمان فکر کنیم آیا گوزنی که در جدال با شیر و ببر گاهی غالب می‌شود و دارای جثه تنومندی است، توسط سنگ از پای در می‌آید؟ نمی‌گوییم امکان ندارد؛ چرا دارد! اما در صورتی ممکن است که یک سنگ

حد اقل 20 کیلویی یک‌راست روی مغز حیوان فرود بیاید. حالا خودتان قضاوت کنید.

واقعاً در این مورد چه می‌توان گفت؟ گوزن زرد که هیچ آیا می‌شود یک مرغ از ترس فرار کند و گردنش به جایی بگیرد و بشکند؟ در مستندهای حیات وحش دیده‌ایم که ببری به‌دنبال گوزن می رود و بعد از گرفتن او برای شکستن گردنش تقلا می‌کند. تازه او ببر است نه یک ستون چوبی یا آهنی!

هیچ می‌دانید با گفتن «گوزن زرد به‌دلیل پرتاب سنگ توسط بازدیدکننده‌ها کشته شده» یا «ازدحام تماشاگران موجب استرس و مرگ حیوان شده» چه توهینی به قوم غیور لر کرده‌اید؟ شاید بهتر بود قبل از نسبت دادن چنین چیزهایی به تماشاگرها، کمی احتمال وقوع آن‌ها را بررسی می‌کردید!

استاندار لرستان پیگیر ویژه ماجرای باغ‌وحش خرم‌آباد

هوشنگ بازوندان در گفت‌و‌گو با «قانون» ضمن ابراز تاسف از این اتفاق گفت: در نامه‌ای به اداره کل بازرسی استان دستور پیگیری ویژه ماجرای باغ‌وحش کاسیت را داده‌ایم. به شهروندان قول پیگیری این مسأله را تا روشن شدن ماجرا و برخورد با متخلفان خواهیم داد.

سخن آخر

نکته جالب توجه اینجاست، چگونه گوزنی که تنها یک ماه به زایمانش مانده در محلی که به‌راحتی بازدیدکنندگان بتوانند سنگ پرتاب کنند؛ نگهداری می‌شده درحالی که طبق قانون باید در محلی که هیچ‌گونه استرسی متوجه او نمی‌شده نگهداری می‌شده است. مسأله‌ای که در حال حاضر بیش‌ از هر موضوعی مهم است، تعیین تکلیف وضعیت این باغ‌وحش و نجات جان باقی حیوانات آن است.

شنیده‌ها حاکی از آن است که محیط زیست لرستان در نامه‌ای به استاندار دو پیشنهاد را در رابطه با باغ وحش خرم‌آباد ارائه داده است؛ اولین پیشنهادی که در این رابطه داده شده موضوع واگذاری این باغ وحش به بخش خصوصی است و پیشنهاد دوم تعطیلی کامل آن است. امید آن می‌رود که با پیگیری ویژه استاندار سریال دنباله‌دار کشته‌شدن و آزار حیوانات در این باغ‌وحش خبرساز به‌پایان برسد.