تلگرام خائن است یا خادم؟

امسال در کشور انتخاباتی پرشورتر و با شکوه‌تر از سال‌های گذشته را تجربه کردیم. این نکته غیرقابل‌انکار است که شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی در برگزاری انتخابات اخیر در کشور داشتند ضمن‌اینکه فعالیت در این فضا ضمن تسهیل و تسریع روند تبلیغات انتخاباتی تا حدود زیادی هزینه‌های اضافی و گزافی را که برای تبلیغات هر دوره از انتخابات از سوی کاندیداها پرداخت می‌شد کاهش داد.

فعالیت انتخاباتی در شبکه‌های اجتماعی بحث‌های بسیاری را نیز به همراه داشت کمااینکه در هفته‌های اخیر تاثیر این نوع فعالیت در اظهارنظر برخی افراد مطرح جامعه مشخص بود که شاخص آنها بیانات آیت‌الله سیداحمد علم‌الهدی در خطبه‌های عبادی سیاسی نمازجمعه مشهد که در حرم رضوی برگزار شد، بود که گفته است: امروز طبق اعلام مدیر نرم‌افزار پیام‌رسان تلگرام 22 میلیون ایرانی از آن استفاده می‌کنند، نرم‌افزاری که مدیریت و اجرای آن در دست دشمن است و در آن کانال‌هایی وجود دارد که رسما به پیغمبر(ص) و ائمه اطهار فحاشی می‌شود.

نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی با بیان اینکه نابه‌کارترین توطئه‌های دشمن در فضای انتخابات از طریق تلگرام به وجود آمد، افزود: در زمان انتخابات محتوای مجرمانه کانال‌های تلگرام مفاسد بسیاری را به وجود آورد و بزرگان نظام ما را با انواع دروغ‌ها مورد تهمت و افترا قرار داد.»برخلاف اظهارنظر وی علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با نگاه مثبت به استفاده از شبکه‌های اجتماعی گفته است: در این دولت، فضای رسانه‌های دیجیتال نیز بازتر شده است و بارها رئیس‌جمهور کشورمان به ما اعلام کرده‌اند که اجازه نمی‌دهیم شبکه‌های اجتماعی که مخاطب انبوه دارند فیلتر شوند.

همان‌طور که می‌دانید این شبکه‌ها در این مدت بسیار در زمینه اطلاع‌رسانی و بیان افکار و اندیشه موثر بوده‌اند.وی با اشاره به انتخابات مجلس شورای اسلامی در هفتم اسفندماه، اظهارکرد: بخش عظیمی از این دستاورد محصول شبکه‌های اجتماعی بود. همان‌طور که شاهد بودید هیچکس مانع پیام‌های تلفنی درباره انتخابات نشد. من معتقدم امنیت انتخابات هفتم اسفند محصول شبکه‌های اجتماعی بود؛ چراکه مردم به جای بحث کردن در صحنه و پای صندوق‌های رای در شبکه‌های اجتماعی بحث‌هایشان را کرده بودند و سپس پای صندوق‌های رای حاضر شده بودند.

در مجموع فعالیت در شبکه‌های اجتماعی را می‌توان همچون خنجر دو لبه دانست که هم می‌توان از آن استفاده بهینه داشت و هم می‌توان مشکلاتی را در فضای جامعه ایجاد کرد.اینکه چگونه باید از این شبکه‌ها استفاده کرد که نتیجه مثبتی در جهت ایجاد اتحاد و همبستگی در کشور به همراه داشته باشد و یا اینکه شبکه‌های اجتماعی چه تاثیری بر فعالیت‌های سیاسی کشور داشته‌اند موضوعی بود که پیرامون آن با کارشناسان رسانه و علوم ارتباطات کشور به گفت و گو نشستیم.

محبوبیت در شبکه‌های اجتماعی معیار اعتباربخشی به دولتمردان جهان است

حمید شکری‌خانقاه متخصص علوم ارتباطات و روابط عمومی در اشاره به اظهارنظر دوگانه سیاسیون کشور در مورد فعالیت در شبکه‌های اجتماعی به «ابتکار» گفت: این یک موج است و ما ناخواسته بر روی موج هزاره سوم یا همان شبکه‌های اجتماعی در حرکت هستیم که کاملا هم اجتناب‌ناپذیر است اینکه یک وزیر، مدیر یا رئیس‌جمهور به صورت موافق یا مخالف در این مورد اظهارنظر کنند نظر شخصی آنها است چراکه اگر مخالف هم باشند ناگزیر به پذیرفتن این موج هستند.وی افزود: امروزه موج ماهواره‌ها یا شبکه‌های اجتماعی توسط هیچ قدرتی قابل کنترل نبوده و موج شدیدی است که همه افراد چه موافق چه مخالف را با خود می‌برد و در این مورد آنها که همراهی با این موج را پذیرفته‌اند آرامش و مدیریت بیشتری دارند و افرادی که آن را نپذیرفته‌اند و با نگاه سنتی به این مقوله می‌پردازند تنها خود را آزار می‌دهند. مولف کتاب «برنامه‌ریزی راهبردی ارتباطی در روابط‌عمومی» تصریح‌کرد: اینکه برخی معتقد هستند مخالفان از طریق شبکه‌های مجازی در کشور به انتقال اخبار می‌پردازند تنها آرامش را از خود می‌گیرند چراکه این مهم پیش‌بینی شده و در دنیا هم پذیرفته شده که این فضا حتی حریم‌ها را در خانواده‌ها هم از بین برده است کمااینکه ممکن است هر کدام از اعضای خانواده در نقطه‌ای از خانه در حال برقراری ارتباط با جهان باشند بنابراین بپذیریم یا نپذیریم این موج به خانه‌های ما هم کشیده شده است.این جامعه‌شناس و کارشناس امور ارتباطات تاکیدکرد: اگر افراد از شبکه‌های اجتماعی به نحواحسن استفاده کنند می‌توانند آن را به خوبی مدیریت کنند ولی مخالفان شبکه‌های اجتماعی تنها در پی توهم به طور منفعلانه با کاربران شبکه‌های اجتماعی برخورد کرده و نسبت به آن واکنش منفی نشان می‌دهند.شکری‌خانقاه در بیان تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر فعالیت‌های سیاسی کشور یادآورشد: در زمینه سیاسی می‌توان از طریق استفاده از شبکه‌های اجتماعی محکم‌تر هم برخورد کرد کمااینکه در عصر کنونی تمام مدیران و سیاسیون از این وسیله ارتباط جمعی استفاده می‌کنند و لازم به ذکر است در همان بدو پیدایش شبکه‌های اجتماعی که با فعالیت در فیسبوک همراه بود اوباما برای انتخابات ریاست جمهوری خود توانسته بود طرفداران بیشماری را جمع کند یا در سایر کشورها معیار اعتباربخشی به یک مدیر یا فردی که کاندیدای هر انتخاباتی باشد حضور در شبکه‌های اجتماعی و میزان دنبال‌کنندگان مطالب آنها در این شبکه‌ها است که نشان می‌دهد این افراد تا چه اندازه در این فضا شناخته شده و محبوب هستند بنابراین اگر بخواهیم در عالم سیاست سنتی فکر کنیم فعالیت در این فضا زیر سوال می‌رود اما چنانچه بخواهیم مدرن فکر کنیم و در عین حال ایدئولوژیک هم باشیم به بهترین شکل می‌توانیم با این موج همراه شویم به این صورت که باید کشتی بسازیم و روی این موج سوار شویم.وی اظهارکرد: من فکر می‌کنم در دنیای سیاست به دیدگاه تافلر و پیش‌بینی‌هایی که کرده بود، برمی‌گردیم مبنی بر اینکه ما در قرن بیست و یکم وارد هزاره سوم و فضایی می‌شویم که ناگزیر به پذیرش شبکه‌های اجتماعی هستیم تا جاییکه زندگی ما را متغیر کرده و سبک زندگی همه مردم جهان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و حتی دیدگاه‌های ما را نسبت به دولتمردان تغییر می‌دهد بنابراین در این شرایط فعالیت در شبکه‌های اجتماعی را در عرصه‌های مختلف نمی‌توان نادیده گرفت کمااینکه بحث چند فرهنگی و جهان شمولی که هم‌اکنون مطرح است این شبکه‌ها به خوبی در مسیر تحقق آن گام برمی‌دارند.این مدرس دانشگاه عنوان‌کرد: آنچه مسلم است هر ایدئولوژی و هر جبهه فکری قطعا می‌تواند بجای اینکه شبکه‌های اجتماعی را نادیده گرفته یا آنها را ابزار دشمن فرض کند، با راه‌اندازی شبکه‌هایی در جهت ترویج فرهنگ و افکار خود به گونه‌ای در این فضا تلاش کند که دربرگیری داشته باشد ضمن‌اینکه نادیده گرفتن این شبکه‌ها جز تفکر بازدارنده و اینکه خود را از مزیتی محروم کنیم نتیجه دیگری نخواهد داشت.

مخالفت با شبکه‌های اجتماعی توجیه تعلل در این فضا است

محمد سلطانی‌فر عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات در رابطه با نحوه ایجاد زمینه مناسب برای فعالیت موثر در شبکه‌های اجتماعی به «ابتکار» گفت: در شبکه‌های اجتماعی برنده کسی است که محتوای بیشتر و مقبولتری را تولید کند و بتواند در راستای این تولید محتوا جماعت بیشتری را به دنبال خود بکشاند اینکه این فضا دست چه کسی می‌افتد بستگی به رعایت نکات ذکر شده دارد ضمن‌اینکه باید ببینیم که چه کسی زودتر، بهتر و قابل قبولتر از دیگران توانسته است در این حوزه ورود کرده و نقش خود را به خوبی ایفا کند.وی افزود: اینکه برخی ادعا می‌کنند که این فضا در اختیار مخالفان است شاید توجیهی برای تعلل خود در این فضا باشد و یا اینکه چون احساس می‌کنند دیگرانی بهتر از آنها به این صحنه ورود کرده‌اند این فضا را کاملا در دست گرفته‌اند یا در مورد اظهارنظر برخی مبنی بر برقراری امنیت انتخابات از طریق فعالیت در شبکه‌های اجتماعی، بنده هم روز دوم بعد از برگزاری انتخابات با نگارش مقاله‌ای در این رابطه به این مهم اشاره کردم که پیروز این انتخابات در وهله اول مردم و در وهله بعد شبکه‌های اجتماعی بودند چراکه مردم از طریق این شبکه‌ها توانستند این تغییر را شکل دهند و با توجه به شرایط و ساز و کاری که شکل گرفته بود امکان پیروزی گروهی که با ردصلاحیت اکثریتی مواجه شده بودند را فراهم کنند تاجاییکه بتوانند در تهران به صورت لیستی رای بیاورند.این کارشناس رسانه و علوم ارتباطات در بیان تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر فعالیت‌های سیاسی کشور تصریح کرد: تولید محتوا و فعالیت در فضای مجازی انعکاس اخباری است که در فضای واقعی اتفاق می‌افتد بنابراین امروز بسیاری از جمله بنده معتقد هستیم که این فضا به اشتباه فضای مجازی نامیده می‌شود چراکه این فضا کاملا واقعی بوده که مسیر خود را از فضای مجازی در جامعه تعیین می‌کند.