سه مانع پیش‌روی آتش‌بس در یمن

 آتش‌بس در یمن که قرار است با 24 ساعت تاخیر از نیمه‌های امشب اجرایی شود، راه را برای موفقیت مذاکرات صلح در کویت هموار می‌سازد و شاید به حدود یک سال جنگ و کشتار مردم بی‌گناه یمن پایان دهد.

روزنامه مستقل رأی الیوم در سرمقاله خود با عنوان "سه مانع اصلی پیش روی آتش‌بس در یمن" آورده است: احتمال موفقیت این آتش‌بس بسیار بیشتر از شکست آن است. این مسئله با توجه به مذاکرات موازی است که در حال حاضر میان انصارالله و عربستان در ریاض برگزار می‌شود؛ مذاکراتی که به توافق آتش‌بس و توقف درگیری‌ها در مرزهای یمن و عربستان منجر شد اما تجربه‌ به ما نشان داده‌اند که باید با چنین توافق‌نامه‌هایی با احتیاط برخورد کنیم چراکه پرونده یمن بسیار پیچیده‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنیم.

سه عامل اصلی بر تردیدها در موفقیت آتش‌بس جدید سایه افکنده است. هرچند که این آتش‌بس در پاسخ به درخواست‌ها یا بهتر بگوییم شروط طرف مخالف با مداخله نظامی عربستان یعنی حوثی‌ها و علی عبدالله صالح، رئیس‌جمهور پیشین یمن صورت گرفته است. همچنین فشارهای جان کری، وزیر خارجه آمریکا و تأکیدش بر لزوم آتش‌بس در یمن طی سفر اخیر خود به بحرین نیز در این راستا نقش دارد.

این سه عامل عبارتند از:

-به حاشیه راندن نقش حزب حاکم کنگره ملی یمن به رهبری علی عبدالله صالح و درو کردن وی از دایره تفاهم‌های انصارالله و عربستان.

-مخالفت خالد بحاح، نخست وزیر مستعفی یمن و معاون عبدربه منصورهادی، رئیس‌جمهور مستعفی با تصمیم برکناری‌اش از سوی منصورهادی و تأکیدش بر غیرقانونی بودن این تصمیم. به ویژه اینکه برخی گروه‌های منطقه‌ای در این راستا از وی حمایت کردند و این مسئله موجب ایجاد اختلافاتی در ائتلاف عربستان شده است.

-پایبند نبودن گروه القاعده و داعش و گروه‌های تروریستی دیگر به آتش‌بس. این گروه‌ها نیروهای نظامی زیادی در یمن به ویژه در استان‌های جنوبی از جمله عدن، ابین، حضرموت و الضالع دارند و همین مسئله موجب کاهش موفقیت آتش‌بس در یمن می‌شود. تروریست‌های القاعده روز گذشته حدود 20 تن از نیروهای وابسته به هادی را به قتل رساندند.

توافق آتش‌بس در یمن از حیث مستثنی کردن گروه‌های تروریستی تقریبا شبیه توافق‌ آتش‌بسی است که حدود سه هفته پیش در سوریه اجرایی شد. البته اینجا یک تفاوت اصلی وجود دارد و آن این است که توافق در سوریه با نظارت دو کشور قدرتمند یعنی آمریکا و روسیه صورت گرفت و همین مسئله موجب پایداری آن و پایبندی تمامی طرف‌ها به این آتش‌بس شد و این چیزی است که در آتش‌بس یمن وجود ندارد.

شاید برخی فکر کنند که تفاهم‌های عربستان با انصارالله اخباری را که ریاض ترویج می‌دهد مبنی بر اینکه انصارالله قدرت تصمیم گیری مستقل ندارد و نمی تواند بدون اجازه از ایران توافق آتش‌بس را امضا کند، باطل کند.

این مسئله تقریبا درست است و نشان می‌دهد که تصمیم‌گیرنده سعودی از مواضع سابق خود که در آن همواره با هرگونه توافقی با انصارالله مخالفت می‌کرد، عقب‌نشینی کرده است.

به دنبال انتقادات بین المللی و منطقه‌ای از عربستان و خسارت‌های مادی و انسانی زیادی که به این کشور وارد شد، ریاض می‌خواهد خود را از جنگ یمن بیرون بکشد و به جنگ نیابتی بازگردد مثل همان کاری که در عراق و سوریه انجام می‌دهد. شاید بزرگترین دلیل این مسئله اظهارات چند روز پیش احمد عسیری، سخنگوی ائتلاف تحت رهبری عربستان باشد.

همه آنهایی که قلبشان از کشتار مردم یمن به درد می‌آید و صلح و ثبات را برای آنها می‌خواهند امیدوارند که توافق‌ آتش‌بس جدید با موفقیت همراه باشد به ویژه پس از آنکه همگان از جمله عربستان فهمیدند که نهایی کردن اوضاع از طریق نظامی ممکن نیست و هزینه زیادی دارد و یمنی‌ها نیز به خوبی نشان دادند که یمن همواره گورستان متجاوزان بوده و خواهد بود.