رویدادهای رسانه‌ای سال 94 چه بود؟

«کلمه تعطیل و کلمه توقیف باید آخرین کلمات در یک رسانه باشند. ما همان طور که نیازمند نهاد رسانه هستیم به نظام مطبوعات هم نیاز داریم.»

این بخشی از سخنان رییس جمهور در مراسم افتتاحیه بیست‌ و یکمین نمایشگاه مطبوعات است؛ با وجود این با نگاهی به اخبار رسانه‌ای سال 94 متوجه می‌شویم که باز هم برخی از نشریات با توقیف مواجه شدند.

سالی که گذشت برای اهالی مطبوعات گاهی تلخ و گاهی شیرین بود؛ از اتفاقات تلخی و شیرینی که اکثر رسانه‌ها را در یک جناح قرار داد گرفته تا کسانی که برای همیشه از میان ما رفتند. از نشریاتی که دیگر منتشر نشدند تا نشریانی که باز هم به پیشخان‌ روزنامه‌فروشی‌ها بازگشتند.

در این گزارش خبرنگار بخش رسانه ایسنا تلاش دارد تا مروری بر برخی اتفاقات رسانه‌ای سال گذشته داشته باشد.

نشریاتی که توقیف شدند و نشریاتی که بازگشتند

سال 94 برای برخی از اهالی رسانه چندان خوشایند نبود و برای برخی هم پر از امید؛ سالی که خیلی‌ها توقیف شدند و خیلی‌ها بار دیگر منتشر.

ماهنامه «زنان امروز» هفتم اردیبهشت ماه به اتهام ترویج ازدواج سفید در جامعه، توقیف شد؛ این در حالی است که شهلا شرکت، مدیر مسؤول این ماهنامه در گفت‌وگویی با خبرنگار ایسنا گفته بود: در پی ترویج ازدواج سفید نبودیم؛ توجیه نکردیم بلکه نقد هم کردیم.

در این میان 27 اردیبشهت روزنامه «ستاره صبح» پس از مدتی توقیف، بار دیگر به پیشخان‌ روزنامه‌فروشی‌ها بازگشت.

همچنین روزنامه «آسمان» با مدیرمسوولی عباس بزرگمهر که بیش از یک سال و نیم توقیف شده بود، رفع توقیف شد؛ این درحالی است که در دادگاهی که 12 مرداد ماه سال 93 برای این روزنامه برگزار شد، اعلام شد که در دو مورد اتهامی مجرم است و مستحق تخفیف نیست.

جمال خندان کوچکی - وکیل روزنامه «آسمان» - در گفت‌وگویی با خبرنگار ایسنا گفت: اکنون آقای بزرگمهر به عنوان مدیرمسؤول روزنامه «آسمان» درصدد تأمین اعتبارات مالی لازم و جمع‌آوری همکاران مورد نظر برای انتشار مجدد این روزنامه است که ان‌شاءالله به زودی و طی روزهای آتی مجدداً این روزنامه با تحریریه جدید منتشر می‌شود و «آسمان» دوباره آفتابی خواهد شد.

سیزدهم دی ماه روزنامه «بهار» به روی پیشخان‌ روزنامه‌فروشی‌ها نیامد؛ 12 دی ماه روزنامه مذکور، مطلبی را با عنوان «واهمه زوال قدرت» منتشر کرد که برای آن پرونده‌ای به اتهام تبلیغ علیه نظام تشکیل شد.

مدیر مسؤول روزنامه «بهار» در گفت‌وگو با ایسنا گفت: این روزنامه پیرو شکایت مدعی‌العموم و مقام دادستانی تهران به علت تبلیغ علیه نظام توقیف شده است و تا زمانی که پروسه‌ی دادگاه طی شود، حق انتشار ندارد.

او همچنین اظهار کرد: یکی از مشکلات اصلی این است که این مقاله در برخی از رسانه‌ها و سایت‌های خارج از کشور کار شده است. مقاله «زوال قدرت» از طرف نویسنده‌اش برای روزنامه «بهار» فرستاده شده بود؛ مطلب 4 هزار کلمه بود که حدود 2 هزار کلمه از آن در روزنامه دیروز چاپ شد.

همچنین چهاردهم دی ماه، اعضای هیات نظارت بر مطبوعات به اتفاق به این جمع‌بندی رسیدند که عملکرد هفته‌نامه «یالثارات» مصداق اصرار بر تخلف بوده است و در نهایت به لغو مجوز این نشریه رأی دادند؛ اما این هفته‌نامه پس از لغو مجوزش باز هم منتشر شد.

حسن نوش‌آبادی - سخنگوی وزارت ارشاد - در گفت‌وگویی که با خبرگار ایسنا داشت این اقدام نشریه «یالثارات» را غیرقانونی دانست و تاکید کرد که این هفته‌نامه دیگر منتشر نخواهد شد.

حالا بعد از چند ماه تعطیلی، در اوایل سال 95 بار دیگر اینگونه عنوان می‌شود که این نشریه از دادگاه مجوز انتشار موقت را دریافت کرده است.

وقتی روزنامه‌ها یک‌صدا شدند

«فاجعه منا»، برداشته شدن تحریم‌ها و درگذشت کاپیتان پرسپولیس‌؛ سه اتفاق تکرارنشدنی در سال 94 بودند که باعث شدند تا تمام روزنامه‌ها در یک روز یک رنگ و یک صدا، تیتر و صفحه اصلی خودشان را به آنها اختصاص دهند.

کشته شدن بسیاری از هموطنانمان در صحرای منا باعث شد تا همه روزنامه‌ها در روز چهارم مهر ماه از هر حزب و جناحی، با تیترها و عکس‌هایشان از این واقعه تلخ انسانی بگویند و بر بی‌کفایتی آل‌سعود مهر تایید بزنند.

همچنین با اعلام اسامی نهایی جان باختگان ایرانی «فاجعه منا» نام سید حمید میرزاده و سید حمیدرضا حسینی، خبرنگاران صداوسیما نیز به چشم می‌خورد.

این‌بار 27 دی ماه صفحه نخست اغلب روزنامه‌های کشورمان برداشته شدن تحریم‌ها را با هم جشن گرفتند. این در حالی بود که رسانه‌ها تا آخرین ساعات روز اعلام رسمی خبر آغاز اجرای برجام را در بیانیه‌ی مشترک وزیر امور خارجه ایران و نماینده 1+5 انتظار می‌کشیدند و سرانجام حدود ساعت یک بامداد، خبر پایان تحریم‌ها و به تعبیری به فرجام رسیدن برجام اعلام شد.

درگذشت کاپیتان تیم پرسپولیس هم از دیگر اتفاقات ناگواری بود که باعث شد یازدهم مهر ماه اکثر روزنامه‌های ورزشی، صفحه اولشان متاثر از این اتفاق تلخ باشد و برخی از این روزنامه‌ها در اقدامی کم‌سابقه از تیتری مشابه برای هادی نوروزی استفاده کردند.

پیدا شدن جسد آیلان کردی، مهاجری سه ساله که از سوریه راهی سرزمین مرگ شد و اعدام رهبر شیعیان عربستان (شیخ نمر) و حوادث پاریس از دیگر اتفاقاتی بودند که توجه روزنامه‌ها را به خود معطوف کرده و واکنش آنها را در روز بعد به دنبال داشتند.

گذری به بیست و یکمین نمایشگاه مطبوعات

سال 94، حدود ٧٠٠ رسانه در ٩ گروه، در قالب ٦٠٠ غرفه و با شعار «نقد منصفانه، پاسخ مسئولانه» در نمایشگاه مطبوعات به عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی حاضر شدند.

حسن روحانی رییس جمهور کشورمان در مراسم افتتاحیه بیست‌ و یکمین نمایشگاه مطبوعات گفت: اگر قانون روشن باشد هر روز جمعی با به دست آوردن یک کلمه و یک جمله نمی‌توانند با آزادی مطبوعات بازی کنند.

او همچنین در بخش دیگری از سخنانش درباره توقیف نشریات تاکید کرد: کلمه تعطیل و کلمه توقیف باید آخرین کلمات در یک رسانه باشند؛ ما همان‌طور که نیازمند نهاد رسانه هستیم، به نظام مطبوعات هم نیاز داریم.

در مراسم اختتامیه بیست و یکمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها، اسامی برترین غرفه‌های نمایشگاه معرفی شد که ایسنا توانست عنوان برترین غرفه در بخش خبرگزاری‌ها را به خود اختصاص دهد.

آنهایی که رفتند...

درگذشت حسین قندی - استاد برجسته ارتباطات و روزنامه‌نگاری - یکی از مهمترین اتفاقات رسانه در سال 94 محسوب می‌شود؛ او ‌سوم اردیبهشت ماه 94، در سن 64 سالگی دیده از جهان فرو بست.

29 مرداد ماه، محمود طلوعی - نویسنده و تاریخ‌نگار ایرانی که پیش از انقلاب اسلامی سال‌ها سردبیر مجله «خواندی‌ها» بود - در سن 85 سالگی، بر اثر یک سانحه تصادف دار فانی را وداع گفت و به دنبال او حسن (منصور) ملکی، روزنامه‌نگار و منتقد باسابقه حوزه فرهنگی که در روزنامه‌هایی چون «ابرار» و «آریا» به عنوان دبیر گروه فرهنگی فعالیت داشت، 29 شهریور ماه پس از تحمل دوره‌ای بیماری، دیده از جهان فرو بست.

اواخر سال 94 هم عرصه رسانه در غم از دست دادن یکی از روزنامه‌نگاران باسابقه خود عزادار شد. حسنین هیکل، تحلیلگر و نویسنده باسابقه مصری 28 بهمن ماه در سن 93 سالگی از نارسایی کلیوی درگذشت.