سهامداری خودروسازان خارجی در ایران

هرچند برخی از خودروسازان خارجی، سهامداری و مالکیت برخی از کارخانه‌های خودروسازی در کشورمان را پیش شرط حضور خود در ایران خوانده بودند، اما مقاومت برخی مسوولان صنعتی و خودروسازی مانع از تحقق این امر شده بود. حال به‌رغم تمام مخالفت‌ها، به‌نظر می‌رسد که اولین گام‌ها برای سهامداری خودروسازان خارجی در صنعت خودرو کشور برداشته شده؛ به‌طوری‌که یکی از دو شرکت بزرگ تولید‌کننده خودرو، واگذاری و فروش سهام به شرکت‌های خارجی را آغاز کرده است.


در گفت‌وگو با قائم‌مقام توسعه محصول گروه خودروسازی سایپا عنوان شد

سهامداری خودروسازان خارجی در ایران

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که لغو تحریم‌ها و به‌دنبال آن ابراز تمایل بسیاری از شرکت‌های خودروساز خارجی برای حضور در ایران نقطه عطفی در صنعت خودرو کشور است. بر این اساس دو شرکت بزرگ خودروساز این روزها در مذاکرات سخت و فشرده با برندهای معتبر دنیا به‌دنبال ایده‌آل‌ترین قرارداد با شرکت‌های مذکور هستند. در این میان هر چند ایران‌خودرو جزئیاتی از قراردادهای خود با شرکای خارجی را علنی کرده، اما سایپا ترجیح داده تا نهایی شدن مذاکرات سکوت اختیار کند. به این ترتیب به سراغ ناصر آقامحمدی، قائم‌مقام توسعه محصول و مدیرعامل شرکت پارس‌خودرو رفتیم تا از روند مذاکرات کسب اطلاع کنیم. وی شراکت با چهار خودروساز خارجی را در روند مذاکرات نهایی شده می‌داند و واگذاری سهام برخی شرکت‌های سایپا به خودروسازان خارجی را قطعی می‌خواند.

همکاری با خودروسازان معتبر جهانی پس از برجام از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است. این در شرایطی است که با گذشت نزدیک به 8 ماه از توافق هسته‌ای ایران و غرب هنوز اخباری از مشارکت‌های جدید سایپا و خودروسازان خارجی منتشر نشده است. روند مذاکرات شما با شرکت‌های خارجی چگونه است و در چه مرحله‌ای قرار دارید؟

سایپا متشکل از 7 شرکت خودروسازاست که هریک ازآنها هویت حقوقی مجزا و ظرفیت اقتصادی خود را دارند. طبیعی است که گروه سایپا باید ترتیبی را اتخاذ کند تا ضمن حفظ برند داخلی خود بتواند از طریق جذب سرمایه‌گذاری به انتقال تکنولوژی، تربیت نیروی انسانی متخصص و ارتقای صنعتی‌سازی در سطح کشور کمک کند؛ بنابراین سایپا براین اساس شرکای خود را انتخاب می‌کند. پس از اجرای برجام شرکت‌های بسیاری برای مذاکره به گروه سایپا مراجعه کردند، اما این شرکت قصد ندارد که با 7 تا 8 شریک همکاری داشته باشد، زیرا این همکاری باید از عمق کافی و امنیت لازم بر اساس سرمایه‌گذاری برخوردار باشد تا از این طریق بتوانیم سرمایه‌‌گذاری سازنده‌ای داشته باشیم و از یک مقیاس اقتصادی تولید برخوردار شویم. شریک آینده ما باید چنین مشخصاتی داشته باشد و این کار را سخت می‌کند. سیاست دولت این است که در شرایط جدید، جذب سرمایه‌گذاری صورت بگیرد و این توسعه و همکاری عمق داده شود؛ بنابراین از بین شرکت‌های خارجی متعدد که با ما در حال مذاکره هستند تنها 3 تا 4 شریک استراتژیک را انتخاب می‌کنیم. با این حال جمع سرمایه‌گذاری خارجی که تاکنون در گروه سایپا در مراحل نهایی است و به‌زودی آغاز می‌شود، حداقل 500 میلیون یورو خواهد بود که به‌طور واقعی موجب تحول صنعت خودروی کشور و ارتقای جایگاه سایپا در بازار منطقه خواهد شد.


این 3 تا 4 شریک قطعا تاکنون مشخص شده‌اند هر چند برخی اخبار از قطعیت همکاری مشترک شما و سیتروئن خبر می‌دهند.

البته بازیگران اصلی خودرو در بازار ایران به‌صورت سنتی مشخص هستند و شرکت سایپا از گذشته فعالیت خود را با شرکت‌ سیتروئن شروع کرد و این شرکت سابقه طولانی در بازار ایران دارد. یکی از تجربه‌های موفق همکاری با این شرکت تولید موفق خودروی زانتیا بود که بعد از آن c5 را نیز به بازار معرفی کردیم؛ بنابراین این شرکت یکی از شرکای قوی سایپا در آینده خواهد بود و این همکاری در آینده ادامه دارو ریشه دارتر خواهد شد.


در حال حاضر مذاکرات با این شرکت در چه سطحی است؟ و نوع همکاری به چه صورت خواهد بود؟

ما با سیتروئن به‌صورت جوینت‌ونچر یک شرکت مشترک تشکیل خواهیم داد که در آن سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی هم خواهد بود. از آنجا که دولت همواره بر صادرات، داخلی‌سازی، کیفیت و ارتقای خدمات پس از فروش تاکید کرده؛ بنابراین قصد داریم الزاماتی را درون قراردادهای خود با شرکای خارجی بگنجانیم که همه این موارد را دربربگیرد تا به تعبیر دیگر شریک ما به‌صورت کامل درگیر فعالیت و همکاری خود با شرکت سایپا شود. براین اساس در دور جدید همکاری‌ها، شرکت سیتروئن به‌صورت سرمایه‌گذاری مشترک، حضور مستقیم خواهد یافت و محصولات این شرکت به‌صورت فول‌رنج در سایپا کاشان تولید خواهد شد و تمام زنجیره ارزش را در برخواهد گرفت. با این حال به‌دلیل محرمانه بودن مذکرات در شرایط کنونی بیشتر از این نمی‌توان درباره چند و چون قرارداد آینده با این شرکت صحبتی به میان آورد.


براساس همکاری‌های گذشته با این شرکت قرار بود برخی محصولات از جمله C4 در سایپا تولید شود که در حال حاضر نیز این گزینه مطرح است و همین موضوع موجب شده برخی خودروهای تولیدی این شرکت در بازار ایران را قدیمی بدانند. آیا سیتروئن قصد دارد محصولات قدیمی خود را در سایپا تولید کند؟

سیتروئن یک برند معتبر در بازار اروپا است؛ بنابراین محصولات به روزی دارد که در موقع مناسب معرفی خواهند شد.مهم این است که این محصولات فقط برای بازار ایران نیست و محصولاتی هستند که جهت فروش در منطقه خاورمیانه، آفریقا و هند، تنها در ایران تولید خواهند شد و پتانسیل صادرات آنها بیش از سایر محصولات است.


خودروهای تولیدی با این شرکت در چه دامنه قیمتی به مشتریان ایرانی عرضه می‌شوند؟

در قرارداد با هر شرکت خارجی قطعا رنج قیمتی از یک دامنه پایین تا بالا تعیین خواهد شد که در همکاری خود با سیتروئن قصد داریم دامنه قیمتی 45 تا 120 میلیون را پوشش دهیم.


همکاری با رنو به کجا رسیده است. آنگونه که گفته می‌شود توافقات نهایی نیز صورت گرفته است؟

سایپا از سال 1355 فعالیت خود را با رنو آغاز کرد و این خودروساز نیز یکی از شرکای قدیمی شرکت سایپا محسوب می‌شود. از آن موقع بخش زیادی از قطعات بدنه را ساخت داخل کردیم و پرس شاپ ما با تولید قطعات رنو5 تاسیس شد. این همکاری با تولید رنو21 ادامه یافت و در سال‌های گذشته محصول ‌L90 را با این شرکت در قالب شرکت مشترک رنوپارس به تولید رساندیم. در هر صورت این خودروساز یکی از شرکای عمده تجاری سایپا محسوب می‌شود؛ زیرا سرمایه‌گذاری بیش از 300 میلیون یورو میان دو شرکت صورت گرفته است. هرچند در دوران تحریم صدمات بسیار زیادی به شرکت پارس‌خودرو وارد شد، اما نگاه ما به آینده است و رنو یکی از شرکای عمده ما محسوب می‌شود؛ بنابراین قصد داریم فعالیت‌هایمان را در جوینت‌ونچر موجود رنو-پارس توسعه دهیم و در کنار آن یک همکاری جدید با رنو را نیز آغاز خواهیم کرد.


در حال حاضر رنو منتقد عملکرد دو شرکت خودروساز داخلی با این شرکت فرانسوی است، این انتقادات در شرایطی به‌طور گسترده رسانه‌ای شده که تولید‌کنندگان داخلی ترجیح می‌دهند در مقابل آن سکوت اختیار کنند، این سکوت شما نشانه چیست؟

البته این انتقادات دو طرفه است، اما به‌نظر ما جای طرح این انتقادات افکار عمومی نیست زیرا فعالیت ما اقتصادی است؛ بنابراین منطقی‌ترین روش حل مسائل به‌صورت مصلحانه و در اتاق مذاکره است. دیدگاه سایپا مثبت است و به آینده نظر دارد، بنابراین طرح مباحث و مسائل گذشته مانند تعهدات معوق، مانند توقف تولید مگان و کاهش تولید تندر و ضررو زیان‌هایی که به سایپا وارد شد را کنار گذاشتیم و قصد طرح آنها را در افکار عمومی نداریم زیرا به یک آینده سازنده و به نفع طرفین می‌اندیشیم و برای روابط اقتصادی خود با احترام متقابل توجه داریم.


این آینده سازنده آیا به معنی واگذاری سهام به این شرکت فرانسوی نیست؟

از آنجا که گروه خودروسازی سایپا در قالب شرکت‌های مختلف خودروساز اداره می‌شود، آزادی عمل بیشتری برای این نوع از فعالیت‌ها دارد و بر همین اساس قراردادهای جدید به‌صورت همکاری در مالکیت و واگذاری سهام خواهد بود. در حال حاضر یک قرارداد اولیه جدید به‌صورت سرمایه‌گذاری مستقیم با شرکت رنو در یکی از شرکت‌های خودروساز امضا شده است و کار اجرایی این قرارداد در چندماه آینده نهایی خواهد شد.


شما مشخصا با واگذاری سهام یا مالکیت خودروسازان خارجی موافقید؟

قطعا با چنین موضوعی موافق هستم و سایپا فکر می‌کند الزامات در مورد داخلی‌سازی و صادرات با مشارکت خودروسازان معتبر جهانی عملی‌تر است.


رنو طی چند ماه گذشته برای شرکت‌های خودروساز داخلی شرط و شروط‌ بسیاری قرار داده است، آیا در مذاکرات شما این شروط تکرار شده است؟

هیچ شرکتی نمی‌تواند برای ما شرط و شروط بگذارد، سایپا نقش پیشرو در صنعت خودرو بازار ایران دارد و ما یکی از بازیگران اصلی در بازار خودروی ایران و منطقه هستیم.


نوع محصولات تولیدی و بازه قیمتی چگونه خواهد بود؟

رنج قیمتی محصولات رنو متنوع‌تر است و به‌دلیل آنکه همکاری با رنو از نوع همکاری در مالکیت است؛ بنابراین محصولات ارایه شده نیز بسیار متنوع خواهد بود.


یکی دیگر از شرکای شما که هیچ‌گاه مشارکت با آن رسانه‌ای نشد، شرکت کیا است. در شرایط کنونی که تحریم‌ها لغو شده، آینده همکاری شما با این شرکت چگونه خواهد بود؟

همکاری سایپا با کیا بسیار خوب بوده است. زمانی که کیا با نام آسیا موتور فعالیت داشت، سایپا با جسارت محصول پراید این شرکت را به ایران آورد و تولید کرد. پراید یک تغییر در نگرش و استاندارد زندگی مردم ایران ایجاد کرد، زیرا این محصول قیمت پایینی داشت اما کولر و شیشه ‌بالابربرقی که نیاز بخشی از مشتریان ایرانی در گذشته را داشت. در سال‌های اخیر خودروی ریو و بعد از آن سراتو را تولید کردیم. بر این اساس کیا یکی از شرکای قابل‌اطمینان بازار خودروی ایران است، اما سایپا قصد ندارد براساس روش‌های قدیمی با این شرکت همکاری کند. قطعا براساس الزامات وزارت صنعت با این شرکت نیز مذاکره خواهیم کرد از سال گذشته با این شرکت در حال مذاکره هستیم و در حال حاضر نیز ادامه دارد. کیا و سایپا به‌دلیل شناختی که با یکدیگر دارند، همکاری خوبی را در آینده رقم خواهند زد و براساس سیاست‌های جدید، نگرش‌های تازه‌ای میان دو شرکت ایجاد شده است. هرچند روند مذاکرات در شرایط کنونی محرمانه است، اما کیا یکی از شرکای اصلی شرکت سایپا در آینده نزدیک محسوب می‌شود. پتانسیل همکاری با کیا بسیار بالا خواهد بود؛ زیرا شبکه تامین و فروش سایپا با استاندارد کیا آشنا است و با آن کار کرده‌اند.


از آنجا که در ابتدای صحبت‌ها اشاره کردید که قصد همکاری با 3 تا 4 شرکت را دارید آیا نیسان گزینه دیگر شما برای شراکت در آینده است؟

نیسان نیز یکی از شرکای سایپا در پارس‌خودرو است و در حال حاضر مذاکره با این شرکت در جریان است. با توجه به اینکه رنو و نیسان، ائتلاف استراتژیک دارند؛ بنابراین نوع همکاری با نیسان نیز در آینده بر این اساس رقم خواهد خورد.


پارس‌خودرو همیشه به‌عنوان خودروسازی شناخته می‌شود که محصولات لوکس تولید می‌کند، اما یکی از انتقادات جدی به این شرکت همکاری با خودروسازان چینی در دوران تحریم بوده است. با توجه به اینکه در شرایط کنونی معادلات در بازار خودروی ایران در حال تغییر است، آینده همکاری با خودروسازان چینی چگونه خواهد بود؟

پارس‌خودرو شرکتی بود که پیش از تحریم‌ها با 300 هزار ظرفیت در حال فعالیت بود، اما در دوران تحریم به‌دلیل شرایط بد، این شرکت رو به تعطیلی بود و بسیاری از پرسنل خطوط رنو و نیسان ممکن بود خانه‌نشین شوند، اما نمی‌توانستیم با بیکار کردن 8 هزار کارگر یک بحران اجتماعی را رقم بزنیم. در چنین شرایطی پارس‌خودرو باید به حیات خود ادامه می‌داد؛ بنابراین در این دوران برای ادامه فعالیت خود همکاری با چند شرکت برتر چینی بسیار با کیفیت را آغاز کرد. چین سالانه بیش از 22 میلیون دستگاه خودرو تولید می‌کند و این کشور در آینده چند برند قوی در بازارهای خودرو خواهد داشت؛ زیرا سرمایه‌گذاری سنگینی در صنعت خودرو انجام داده‌ است. بنابراین در شرایط تحریم برای ادامه فعالیت شرکت با خودروسازان مطرح در چین همکاری صورت گرفت. با این حال گروه خودروسازی سایپا با توجه به توازنی که باید برقرار شود این فرصت را از دست نخواهد داد، اما آینده همکاری با این شرکت‌ها در چارچوب سیاست‌های وزارتخانه ادامه خواهد داشت.


سهم چینی‌ها در پارس‌خودرو چند درصد خواهد بود؟

از آنجا که براساس سیاست‌های جدید این همکاری ادامه خواهد داشت، اما سهم آینده آنها در کل گروه خودروسازی سایپا نزدیک به 5 تا 10 درصد وابسته به شرایط سرمایه‌گذاری و رقابت‌پذیری خواهد بود.

منبع: دنیای اقتصاد