"اعدام‌ قاچاقچیان موثر نباشد؛ تجدیدنظر می‌کنیم"

رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص حذف مجازات اعدام قاچاقچیان مواد مخدر گفت: بهتر است؛ قوه قضاییه گزارشی تهیه کند که در طی این سال‌ها تعداد اعدام‌ها چقدر بوده است و تا چه میزان تاثیر در پیشگیری از قاچاق داشته است که اگر بررسی‌ها نشان دهد اعدام نقش زیادی در پیشگیری از قاچاق داشته است به دنبال حذف آن نخواهیم بود و اگر مشخص شود که تاثیر نداشته آن را تغییر خواهیم داد.

سعید صفاتیان، با اشاره به قانون مبارزه با مواد مخدر گفت: در ماده ۴ این قانون آمده است؛ افرادی که بیش از ۵ کیلو تریاک یا سایر مواد مخدر را وارد یا صادر می‌کنند، مجازاتشان اعدام است، اما این ماده تبصره‌ای نیز دارد که بر اساس آن اگر شخصی تا ۲۰ کیلو مواد داشته باشد اما نتواند آن را بفروشد یا توزیع کند یا بار اولش باشد؛ اعدام نمی‌شود.

وی ادامه داد: ماده ۵ این قانون نیز افرادی را که بیش از ۵ کیلو مواد مخدر را حمل یا نگهداری کنند؛ مستوجب مجازات اعدام می‌داند، اما اگر بار اول فرد باشد یا ماده مخدر به فروش نرسد، اعدام انجام نمی‌شود. همچنین ماده ۸ قانون مبارزه با مواد مخدر نیز که به مواد روان گردان اختصاص دارد، با توجه به تاثیرگذاری بالای این مواد بر افراد، اعلام کرده که داشتن بیش از ۳۰ گرم ماده روانگردان مستوجب اعدام است، اما این ماده نیز اعلام می‌کند؛ اگر میزان مواد تا ۱۰۰ گرم هم باشد، اما توزیع و فروش نشده باشد یا بار اول فرد باشد، اعدام انجام نمی‌شود.

قوه قضاییه براساس مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام عمل می‌کند

صفاتیان با بیان اینکه منظور از این تبصره‌ها تحدید شرایط اعدام در ایران است، اظهار کرد: در حال حاضر بحث این است که می‌خواهیم؛ شرایط اعدام را از این هم محدود‌تر کنیم و می‌خواهیم بدانیم آیا این کار درست است یا خیر؟ زیرا این قانون در مجمع تشخیص مصوب شده و تشخیص خوب یا بد بودن آن برعهده مجلس است.

رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد با اشاره به اینکه برخی در این مدت ایراداتی را نسبت به صدور حکم اعدام برای قاچاقچیان به قوه قضائیه وارد کردند، ادامه داد: درحالی که این قوه براساس قانون مصوب مجمع تشخیص مصحلت نظام عمل می‌کند و اگر قرار است؛ اصلاحی در این قانون صورت گیرد باید توسط مجمع تشخیص انجام شود.

وی با بیان اینکه ما به دنبال حذف مجازات اعدام برای تمامی قاچاقچیان مواد مخدر نیستیم، خاطرنشان کرد: ما به دنبال آن هستیم که اعدام را برای گروه‌های خاص باقی بگذاریم، به عنوان مثال می‌خواهیم افرادی که وارد درگیری‌های مسلحانه مرتبط با قاچاق مواد مخدر می‌شوند یا افرادی که باندهای بین‌المللی یا ملی ایجاد کرده‌اند یا خودشان عضو و سرکرده این باند‌ها هستند؛ اعدام شوند اما افراد خرد‌تر اعدام نشوند.

نمی‌توانیم مانند کشورهای اروپایی عمل کنیم

صفاتیان با تاکید براینکه برای ورود به بحث حذف مجازات اعدام نمی‌توانیم؛ همچون کشورهای اروپایی عمل کنیم، افزود: ما در همسایگی کشور افغانستان هستیم و میزان مواد کشف شده از افراد در ایران بالا است موضوعی که در کشورهای اروپایی مشاهده نمی‌شود و براساس گزارش‌های بین‌المللی میزان مواد کشف شده در این کشور‌ها بسیار کمتر است، لذا مقایسه ایران با این کشور‌ها درست نیست.

وی ادامه داد: با توجه به مقدار بسیار کم مواد کشف شده از افراد در جوامع غربی آنان مشکلی برای حذف مجازات اعدام ندارند، اما بحث ما این است؛ افرادی که تناژ بالای مواد مخدر را دارند، اعدام شوند. هرچند که ما در کشور شعب تجدیدنظر در دیوان عدالت اداری و نیز کمسیون عفو را داریم که می‌توانند به این موارد رسیدگی کنند.

رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد تصریح کرد: بحث ما آن است که برای افرادی به جز آنان که شرایط‌شان در قانون مبارزه با مواد مخدر یاد شده، مجازات اعدام را حذف کنیم و مجازات‌هایی را بگذاریم که تاثیرات پیشگیرانه بیشتری داشته باشند، لذا بهتر است؛ قوه قضاییه گزارشی تهیه کند که در طی این سال‌ها تعداد اعدام‌ها چقدر بوده است و تا چه میزان تاثیر در پیشگیری از قاچاق داشته است که اگر بررسی‌ها نشان دهد اعدام نقش زیادی در پیشگیری از قاچاق داشته است به دنبال حذف آن نخواهیم بود و اگر مشخص شود که تاثیر نداشته آن را تغییر خواهیم داد.

مجازات‌های جایگزین به جای اعدام برای برخی قاچاقچیان

صفاتیان با تاکید براینکه در صورت حذف اعدام باید از مجازت‌های جایگزین استفاده کرد، گفت: مجازات‌های جایگزین به این صورت است که اگر برای فرد قاچاقچی به جای اعدام از حبس ابد یا زندان‌های بیش از ۲۰ یا ۳۰ سال استفاده کردیم؛ باید حواسمان باشد که برای این حبس‌ها شرایط خاصی در نظر بگیریم.

مدیرکل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر در توضیح این مطلب اظهار کرد: یکی آنکه زندانیان قاچاق مواد مخدر مورد عفو قرار نگیرند تا فرد بداند که باید مدت مذکور را در زندان بگذراند. دیگر آنکه زندانی در شرایط رای باز یا رای کار قرار نگیرد؛ یعنی در گروه آن دسته از زندانیانی قرار نگیرد که برای امرار معاش صبح سرکار رفته و شب به زندان باز می‌گردند. همچنین باید  شرایط اجتماعی را برای آنان سخت‌تر کنیم یا اجازه ملاقات با نزدیکان و افراد خانواده را برای آنان کمتر کنیم، به بیان دیگر اگر بخواهیم مجازات اعدام را برای گروهی از قاچاقچیان که در درگیری‌های مسلحانه شرکت نداشته‌اند یا باند بین‌المللی ایجاد نکرده‌اند؛ حذف کنیم باید حکم زندانشان سنگین یا غیرقابل شکستن باشد.

رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد خاطرنشان کرد: موضوع حذف مجازات اعدام برای قاچاقچیان مواد مخدر که توسط مجلس مطرح شد باید مورد بررسی قرار گیرد و با روی کار آمدن مجلس جدید باید نظرات آنان در این زمینه جمع‌بندی شود تا ببینیم نتیجه نهایی چه خواهد شد. براساس قانون، تصمیم‌گیری در این زمینه باید با همکاری مجلس، مجمع تشخیص مصلحت نظام و دستگاه‌های عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام شود.