چوگان دو هزار ساله ایرانی جهانی می‌شود

پرونده ثبت جهانی چوگان به یونسکو ارسال شد، تا مرکز میراث جهانی یونسکو، تصمیم نهایی خود را در اجلاس سال ۲۰۱۷ نسبت به جهانی شدن این بازی اعلام کند.

 محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی اظهار داشت: پرونده نامزدی ثبت جهانی چوگان با حمایت مسئولان مرتبط با این ورزش و پس از بررسی و تکمیل نهایی از سوی مسئول تهیه پرونده این بازی به دبیرخانه  کمیته میراث ناملموس یونسکو ارسال شد تا پس از بررسی و ارزیابی در سال 2017 در کمیته میراث جهانی یونسکو مطرح شود.

طالبیان افزود: تهیه پرونده این بازی همزمان با نامگذاری شورای بین‌المللی بناها و  محوطه‌های تاریخی (ایکوموس)، به مناسبت نام روز جهانی محوطه‌ها و یادمان‌ها با عنوان «میراث ورزش» صورت گرفته  است که هر ساله هدفی را در قالب عنوان یا شعار برجسته می‌کند.

وی با اشاره به اینکه میراث‌های ورزشی جنبه‌ای از خلاقیت‌های انسانی است که به کیفیت‌های فرهنگی توجه می‌کند، گفت: تاریخ ورزش با فرهنگ‌های کهن گره خورده است  و به لحاظ ارزش‌های برجسته آن است که شاهد توسعه معماری، هنر و فناوری‌های مرتبط با آن در طول اعصار هستیم.

طالبیان، ورزش‌های زورخانه‌ای و چوگان را از جمله ورزش‌های کهن ایران دانست که رد پای آن را می‌توان در جای جای تاریخ کهن ایران زمین دید. قدیمی‌ترین  میدان چوگان در ایران در میدان امام اصفهان مربوط به دوره صفویه است که دارای شهرت جهانی است.

وی اظهار امیدواری کرد: در سالی که از سوی ایکوموس میراث ورزش نامگذاری شده ایجاد موزه ورزش و ثبت دیگر عناصر تاریخی مرتبط با ورزش همچون میادین اسبدوانی و ... در اولویت قرار گیرد.

به گزارش خبرگزاری میراث در این ارتباط فرهاد نظری مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی نیز از ثبت مجموعه چوگان و سوارکاری فرح آباد و مجموعه چوگان و سوارکاری نوروز آباد به شماره‌های 31251 و 31410 در فهرست آثار ملی طی سال گذشته خبر داد.

همچنین مرتضی رضوانفر - مسئول تهیه پرونده چوگان نیز، این بازی را " یک بازی سنتی سوار بر اسب  همراه با موسیقی و روایتگری ذکر کرد و گفت: این بازی  دارای سه بخش اصلی شامل: چوگان بازی، اجرای موسیقی محلی و روایتگری (نقالی و مرشدخوانی) است.

رضوانفر در خصوص تاریخ  بازی چوگان در ایران افزود: این بازی قدمتی بالغ بر 2000 سال دارد که ابتدا در میان عشایر رواج داشته و سپس به  مرور زمان به دلیل کارکردهای فرهنگی اجتماعی نهفته در آن، عمومیت یافته است.

وی با تاکید بر اینکه چوگان به دلیل ارتباط با عناصری چون خانواده (بازیکنان و هنرمندان)، طبیعت، اسب و هنر، اهمیت فوق العاده ای در فرهنگ ایران دارد گفت:  امروزه نقش و فیگورهای بازی چوگان در صنایع دستی، نقاشی سنتی مینیاتور، تزئینات معماری و سنگ برجسته ها استفاده می‌شود، همچنین در ادبیات و زبانهای ایرانی حضوری گسترده دارد.

این مسئول در زمینه بخش ورزشی این بازی اظهار داشت: گسترش "بخش ورزشی" بازی چوگان در بیش از 100 کشور جهان به شکل ورزش پولو، نشانه ای از جذابیت، اهمیت و توانایی‌های این بازی است که تنها بخش ورزشی آن جهانی شده است.

رضوانفر گفت: چوگان در تاریخ 2000 ساله خود به انبانی از تنوعات فرهنگی و خلاقیت‌های بشری تبدیل شده است. دو عنصر ماندگاری و گسترش جغرافیایی در این بازی دلیلی بر وجود تنوع و خلاقیت بشری در این بازی است.

به اعتقاد وی ثبت چوگان میتواند باعث توجه و آگاهی بیشتر جوامع شهرنشین به ارتباط میان انسان، هنر، طبیعت و حیوانات در جوامع بومی شود و همین تنوعات باعث شده تا در ایران این بازی " شاه بازی‌ها" نام  بگیرد.

مسئول تهیه ثبت این پرونده با اشاره به اینکه این بازی در مناطق مختلف کشور برگزار می‌شود، افزود: در طول 34 سال گذشته انجمن‌های چوگان در چهار منطقه تهران، قزوین، کرج و اصفهان و همچنین انجمن مرکزی چوگان در تهران تاسیس شده  است.