دیپلماسی مغز متفکر قدرت ملی است

روزنامه راه مردم  در سرمقاله ای با قلم محمدحسن دریایی، می نویسد: مهمترین عامل قدرت ملی، کیفیت و نحوه به کارگیری دیپلماسی است. هر چند که عاملی بی ثبات است و می توان گفت که سایر عوامل تعیین کننده قدرت ملی به منزله مواد خامی هستند که قدرت ملی از آن به وجود می آید.

در ادامه این سرمقاله می خوانیم: دیپلماسی مغز متفکر قدرت ملی است، همان گونه که روحیه ملی نیز، روح آن است.

دولت ها باید به کیفیت دیپلماسی خود به عنون کاتالیزوی برای عوامل مختلفی که قدرت آنها را تشکیل می دهد، متکی باشند. اتکا بر سنت و نهادها، به جای تکیه بر ظهور گاه و بیگاه افراد برجسته، تداوم کیفیت دیپلماسی را به بهترین نحوی تضمین می کند.

برخلاف دیپلماسی سنتی که ملک طلق دولت ها بوده، روابط دیپلماتیک در دوران پست مدرن دچار گستگی و پیچیدگی های فزاینده ای شده است عصر اطلاعات، دیپلماسی کلاسیک را که مبتنی بر سیاست واقعی و قدرت سخت بود، دچار چالش کرده و لذا دیپلماسی نوینی مبتنی بر دیپلماسی اندیشه مند در حال شکل گیری است.

در اینجا مناسب است نگاهی هم به موضوع تعریف قدرت ملی بیندازیم. قدرت از جمله مفاهیم محوری و اساسی است که در کانون نظریه پردازی های علم سیاست و روابط بین الملل قرار دارد.
به رغم تاریخ طولانی اهمین قدرت در روابط بین الملل، اکثر محققین هم در مورد نقش قدرت و هم طبیعت آن اختلاف نظر دارند ریموند دوال و میشاییل بارنت در کتاب«قدرت در عرصه بین الملل» چهار نوع قدرت اجباری، نهادی، ساختاری و مولد را شناسایی کرده اند. لیفین در کتاب «تکنولوژی اطلاعاتی و تغییر دامنه قدرت جهانی» بر اهمیت فراقدرت در عصر کنونی تاکید کرده است.

بالدوین در کتاب راهنمای روابط بین الملل به قدرت رابطه ای و قدرت عناصر ملی اشاره نموده است. همچنین قدرت نرم و قدرت سخت توسط جیمز روزنا در کتاب « قدرت نرم» بررسی شده و ژوزف نای نیز مقالات و کتب متعددی راجع به قدرت نرم و اثراتش به رشته تحریر در آورده است.

در قدرت هوشمند طرح شده از سوی نای، موفقیت در این جهان دگرگون شده به فهمی عمیق ازماهیت قدرت، نقش قدرت نرم و اجرای یک توازن بهتر از قدرت سخت و نرم(چماق و هویج) در سیاست خارجی وابسته خواهد بود.

از نظر وی، قدرت هوشتمند نه قدرت نرم و نه قدرت سخت است بلکه هر دوی آنها است. در واقع تئوری قدرت هوشمند به این امر می پرداز که در فضای جدید جهانی و عصر تصویر سازی و با توجه به امکانات جدید به وجود آمده و چالش ها و تهدیدهای پیش رو چگونه می توان تصویری با هیبت و هیمنه و جذاب از خود ارایه نمود تا با استفاده از آن در رفتارهای کنشگران مورد نظر در این فضا تغییراتی مطلوب ایجاد شده و دزمینه برای تعامل سازنده و پویا فراهم گردد.

قدرت ملی را موسسه رند ظرفیت و قابلیت یک کشور برای تعقیب اعداف راهبردی خد ازطریق سیاست های هدفمند تعریف کرده است.

مهمترین بخش این ظرفیت بعد خارجی دارد که شامل ظریت کشور در تاثیر گذاری بر محیط بین الملل از طریق پتانسیل های اقتصادی و سیاسی است.

یکی از ابزارهای مختلف برای اعمال قدرت، ابزار دیپلماتیک است که با تغییر محیط بین الملل و شکل گیری عرصه سیاست اندیشه مند در نتیجه توسعه فراتکنولوژی ها بر اهمیت دیپلماسی، دستاوردهای همکاری و سیاست اقناع سازی در روابط بین الملل نسبت به دیگر ابزارهای قدرت افزوده شده است.

بنابراین از لحاظ نظری در همه مکاتب فکری در روابط بین الملل، دیپلماسی حرفه ای، هوشمند و هدفمند که شناخت واقع بینانه ای از توانایی های ملی و بین المللی دارد و پتانسیل های کنشگری ملی را به خوبی تشخیص می دهد، می تواند با ظهور فعالانه در عرصه بین الملل یکی از مهمترین ابزارهای ارتقای قدرت ملی کشورها شود.