دلواپسی های زیر پوستی صدا و سیما در پسابرجام

شبکه های مختلف خبری و برنامه های متنوع اقتصادی صدا و سیما طی دو سال گذشته بیشتر شده و رویه ای به ظاهر چالشی به خود گرفته است.

حضور اقتصاددانان منتقد در برنامه های مختلف و بررسی شرایط اقتصادی به خصوص در دوران پسابرجام به یکی از اولویت های برنامه ای صدا وسیما تبدیل شده است.اگرچه این برنامه ها به ظاهر رویکردی بی طرفانه دارد، اما با طرح نظرسنجی های جهت دار یا دعوت دو اقتصاد دان در یک برنامه با یک رویکرد و آن هم انتقاد به سیاست های اقتصادی دولت نشان از دلواپسی زیر پوستی این رسانه نسبت به تغییرات فضای اقتصادی کشور است.اما این موضوع زمانی به اوج رسید که سوال نظر سنجی در برنامه ای به نام پایش به موضوع چگونگی استفاده از دلارهای آزاد شده پس از تحریم اختصاص یافت.در سوال نظرسنجی برنامه پایش آمده است: به نظر شما منابع ارزی آزاد شده از تحریم بهتر است صرف کدام نیاز کشور شود؟ 1- تجهیز بیمارستان‌ها 2- تجهیز مدارس 3-خرید هواپیما 4-گسترش راه آهن 5- سایر نیازهای کشوردر پایان این نظرسنجی گزینه 5 یعنی سایر نیازمندی‌ها بیشترین رای را آورد. تجهیز بیمارستان‌ها 30 درصد، تجهیز مدارس 17.9 درصد، گسترش راه آهن 6.98 درصد و خرید هواپیما 5.72 درصد را به خود اختصاص دادند.در واقع صدا و سیما در این نظر سنجی که مقارن با سفر رییس جمهور به فرانسه و انعقاد قرار دادهای خرید ایرباس و معاهدات مشابه انجام شده است، به گونه ای القا کرده است که اولا گویا قرار است پولهای آزاد شده در نتیجه برداشته شدن تحریم ها برای خرید هواپیما و گسترش راه آهن صرف شود و ثانیا مردم تمایل چندانی به این خرید ندارند.این در حالی است که پول های آزاد شده اصولا قرار نیست کارکرد مصرفی در زمینه ی خرید و یا تجهیز جایی را داشته باشند و تا آنجا که مسوولان دولتی عنوان کرده اند بخش زیاد یاز این پول های باید صرف پر کردن بدهی های دولت به بانک مرکزی شود.

منابع مالی خرید ایرباس ها از کجا تامین می شود؟

عباس آخوندی به صراحت پیش از عقد قرارداد عنوان کرد که ناوگان هوایی کشور به 500 فروند هواپیما احتیاج دارد که 50 میلیارد اعتبار نیاز دارد بنابراین برای خرید این هواپیماها باید به شیوه اجاره به شرط تملیک عمل کنیم.وی با بیان اینکه 85 درصد مبلغ کل ایرباس‌ها را فروشنده تامین می‌کند و 15 درصد سهم ما است، گفت: بازپرداخت به‌صورت اقساط و به‌تدریج از محل درآمد هواپیما و فروش بلیت حاصل می‌شود.وزیر راه و شهرسازی سهم ایران را در این قرارداد 1.5 میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: این مبلغ یکجا پرداخت نمی‌شود. بلکه به‌صورت 20درصد_20 درصد در مدت زمان 8 سال پرداخت خواهد شد.وی توضیح داد: درواقع آخرین هواپیما از این خرید ظرف 15 سال تسویه حساب می‌شود.گفته های آخوندی نشان می دهد که هم باز پرداخت پول این ایرباس ها به عهده ایرلاین هاست و هم اینکه نحوه مالکیت ایران بر آنها به روش اجاره به شرط تملیک است و فشار مالی غیر طبیعی ای را بر ما وارد نخواهد کرد.ضمن اینکه به هیچ عنوان قرار نیست همه پولهای آزاد شده ناشی از برداشته شدن تحریم ها صرف خرید هواپیما شود، درنهایت اینکه دولت نیز قرار نیست اولویت اول خود را درعایدی اقتصادی ناشی از اجرای برجام به خرید هواپیما اختصاص دهد.

دلالان از منافعشان نگرانند

اما مهدی پازوکی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی «ابتکار» با اشاره به فشارهایی که به دولت برای خرید هواپیما وارد می شود گفت: سال ها التماس می کردیم برای اینکه بتوانیم هواپیمای مطمئن بخریم و حالا که این اتفاق با شکسته شدن تحریم ها افتاده هر روز سنگ اندازی های جدید اتفاق می افتد.وی در خصوص نحوه ی خریداری هواپیماها از شرکت ایرباس گفت: قرار نیست هواپیماهای خریداری شده یکجا تحویل داده شود بلکه ظرف مدت 20 سال هم تحویل و هم پرداخت می شود.این استاد دانشگاه افزود: شرکت های خصوصی باید این خرید را انجام دهند و برای مثال قرار است 4 هواپیما در سال جاری تحویل داده شود که این مسئله فشاری را به دولت وارد نمی کند.وی با اشاره به نقش دلالان تحریم در راه انداختن جنگ تبلیغاتی علیه دولت، اظهار داشت: عملکرد دولت اگرچه در جاهایی قابل نقد است اما در این مورد بهترین کار را دولت کرد و این جنگ تبلیغاتی علیه خرید هواپیما ها به خاطر به خطر افتادن منافع دلال هایی است که در زمان تحریم قطعه وارد می کردند.پازوکی تصریح کرد: هواپیمای ایران 140 با تکنولوژی اکراینی ساخته شد که هیچ کس جرآت سوار شدن آن را ندارد در حالی که هواپیما ایرباس یک برند معتبر است که کشورهایی مانند چین که خود تولید کننده هواپیما هستند از این برند استفاده می کنند.

توسعه خطوط هوایی به رونق اقتصادی کمک می کند

این اقتصاد دان با بیان اینکه این تفکر خطرناک خود تحریمی می تواند به تباهی اقتصاد در همه زمینه ها منجر شود، اظهار داشت: کشورهایی مانند امارات و قطر به هاب منطقه تبدیل شده اند و از این مسئله هر ساله سود کلانی نصیبشان می شود، در حالی که می توان با گسترش صنعت هوایی و فاینانس هواپیما این نقش به ایران واگذار شود.وی افزود: گسترش این صنعت می تواند به اشتغال و توسعه پایدار منجر شود و جای تعجب دارد که عده ای در این مورد نگران و دلواپس هستند.پازوکی تصریح کرد: این دولت مظلوم واقع شده و دلم برایش می سوزد که با وجود اقدامات مثبت اقتصادی این چنین مورد هجمه تبلیغاتی قرار می گیرد، اگرچه این نقد را به دولت وارد می دانم که عقب مانده های فکری را از بدنه ی اجرایی کشور حذف نکرده است.

دلواپسان نگران از بین رفتن انحصارها هستند

همچنین مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشور در گفت‌وگو با ایلنا، در خصوص شبهه‌هایی که نسبت به سفر اروپایی رئیس‌جمهور ایجاد شده و مواردی که نسبت به در نظر گرفته نشدن منافع ملی مطرح می‌شود، گفت: ما در این سفر چیزی به جز تکریم و احترام ندیدیم. کسانی که در گذشته حتی حاضر نبودند پاسخ ایمیل‌های ما را بدهند در این سفر، مدیران ارشد همان شرکت‌ها در صف دیدار با مقامات ما بودند.محمود اسلامیان ادامه داد: ما در سفر به ایتالیا و فرانسه فهمیدیم که مخالفان برجام از چه چیزی می‌ترسیدند و برای چه نگران بودند زیرا آنها می‌دانستند اگر توافق هسته‌ای حاصل شود، رابطه دیگر کشورها در چه سطحی با ایران آغاز خواهد شد. از سوی دیگر درب‌های اقتصاد کشور به اقتصاد جهانی و رقابتی گشوده خواهد شد و انحصار از دست دلواپسان بیرون خواهد آمد.وی با اشاره به جمعیت بیکاران کشور گفت: 7 میلیون بیکاری که امروز ما در کشور داریم رقم کمی نیست و سبب شده علاوه بر مشکلات اقتصادی، مسائل بغرنج فرهنگی و اجتماعی به وجود بیاید. به طور کلی اقتصاد ما در شرایط بدی بود اما امیدواریم انجام این سفر و گسترش مناسبات سبب شود که اندکی از این مشکلات حل شود و کشور از رکود خارج شود.مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشور با اشاره به میزان ذخایر ارزی کشور، گفت: ما در کتاب مقدس خود داستان یوسف پیامبر را داریم که در آن صریحا اشاره شده که ایشان در 7 سال پر باران اقدام به ذخیره سازی گندم کرد تا برای 7 سال سخت از آن استفاده کند اما آیا ما از این پیامبر بزرگوار درس گرفتیم؟ آیا آن زمان که نفت را 140 دلاری را می‌فروختیم برای نفت 20 دلاری امروز ذخیره ارزی ایجاد کردیم؟ متاسفانه ما از قرآن درس نگرفتیم و امروز به جایی رسیده‌ایم که صندوق ذخیره ارزی ما خالی است در حالی که عربستان 800میلیارد دلار و قطر 400 میلیارد دلار ذخیره ارزی دارد.