برنامه نجفی برای وزارت آموزش وپرورش

محمد علی نجفی در متن پیشنهادی برنامه های خود  به نمایندگان مجلس آورده است: فرآیند برنامه ریزی و اجرا به دو بخش فعالیت ها و برنامه های کوتاه مدت (بازه زمانی شهریور 92 تا خرداد 93) و میان مدت (بازده زمانی (شهریور 92 تا شهریور 96) تقسیم می شود.

او همچنین اعلام کرده است: در برنامه های پیشنهادی به مجموعه اقدامات فوری که تا پیش از شروع سال تحصیلی آینده باید به انجام رسد، اشاره نشده است و قطعاً در صورت کسب رای اعتماد نمایندگان اقدامات متعددی برای ساماندهی امور جاری در ابعاد مختلف مانند نیروی انسانی، کتاب های درسی، مشکلات مالی و آماده سازی مدارس به عمل خواهد آمد.

برنامه های نجفی برای تصدی وزارت آموزش و پرورش شامل در 13 محور  و 59 برنامه تدوین شده است که به شرح ذیل است:

اول- سند تحول بنیادین

1-1- استمرار گفتمان تحول در آموزش و پرورش و حفظ مضامین تحولی و تعالی‌بخش آن همراه با تشکیل شورایی از صاحب نظران آموزش و پرورش به منظور بررسی محتوایی «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» و اسناد پایین دستی آن خصوصا «برنامه درسی ملی» و ارزیابی اقدامات انجام شده در 2 سال اخیر در اجرای سند تحول از جمله تغییر شتابزده ساختار نظام آموزشی به 3-3-6

دوم- مدیریت و رهبری آموزشی

2-1- افزایش کارآیی و اثربخشی و کاهش نرخ ضایعات از طریق بازمهندسی نظام مدیریت آموزش و پرورش با رویکرد شایسته سالاری و تمرکززدایی

2-2- تبدیل مدرسه به اصلی ترین کانون تعلیم و تربیت و همچنین ارتقاء جایگاه و نقش آن در توسعه جامعه محلی با افزایش تدریجی دامنه اختیارات متناسب با این کارکردها

2-3- ارزیابی طرح تاسیس مجتمع های آموزشی شهر و روستا با بازنگری در مصوبه مربوطه

2-4- طراحی نظام واگذاری اختیارات اداری و اجرایی در راستای کاهش تمرکز با تاکید بر تقویت نقش شورای آموزش و پرورش استان ها، مناطق و مدارس متناسب با مقتضیات آموزشی و افزایش کارآمدی شوراهای درون مدرسه(شورای معلمان، شورای دانش آموزی) و گروه های آموزشی با تفویض برخی از اختیارات اداره و مدرسه به آنان و فراهم آوردن زمینه مشارکت بیشتر ایشان در فرآیند تعلیم و تربیت

2-5- تقویت فرهنگ خودباوری و مسئولیت پذیری در استان و منطقه متناسب با ویژگی های سازمان یادگیرنده

2-6- طراحی نظام بهره گیری هدفمند و مداوم از تجارب صاحب نظران اعم از فرهنگیان، استادان و بازنشستگان در جهت افزایش کارایی درونی و بیرونی و اثربخشی نظام آموزشی

2-7- ایجاد تعامل و ارتباط موثر با دیگر نظام های تربیت رسمی و غیررسمی کشور از جمله آموزش عالی و رسانه ملی

سوم- منابع انسانی

3-1- ارتقاء کیفیت نظام تربیت معلم و افزایش مستمر شایستگی ها و توانمندی های علمی، حرفه‌ای و تربیتی فرهنگیان با روزآمد ساختن برنامه های درسی تربیت معلم متناسب با الگوی برنامه درسی جدید (محور پنجم این برنامه مراجعه شود)، تنوع‌بخشی به شیوه های یاددهی و یادگیری و تربیت معلمان چند موضوعی

3-2- تقویت آموزش های کیفی و اثربخشی مدیران مدارس به عنوان موثرترین حلقه نیروی انسانی در فرآیند تعلیم و تربیت، با تدارک تحصیلات تکمیلی با رویکرد «عملی و مساله‌محور» برای ارتقاء سطح دانش حرفه ای، بینش و مهارت های آموزشی و تربیتی و آماده سازی آنان برای ایفای نقش رهبری آموزشی و تربیتی

3-3- محقق ساختن دسترسی معلمان به تجارب خلاق و سازنده در ایران و جهان با استفاده از ظرفیت های فن آوری های نوین

3-4- اصلاح نظام پرداخت بر اساس شایستگی ها و صلاحیت های حرفه ای معلمان و مدیران متناسب با ویژگی های شغلی ایشان از طریق استقرار نظام سنجش صلاحیت علمی و حرفه ای

3-5- استقرار نظام معیشتی و رفاهی ویژه فرهنگیان جهت تامین امنیت و منزلت شغلی آنان با تاکید بر نقش صندوق ذخیره فرهنگیان

3-6- ساماندهی و به کارگیری بهینه منابع انسانی با هدف افزایش اثربخشی نظام تعلیم و تربیت

3-7- ارتقای دانش و مهارت حرفه ای معلمان با به کارگیری روش های تشویقی و ایجاد رغبت در آنها برای شرکت در دوره های ضمن خدمت و دوره های ادامه تحصیل فرهنگیان

3-8- تقویت مرجعیت و منزلت فرهنگی و اجتماعی معلمان با اتکاء به ظرفیت های درون و بیرون آموزش و پرورش

چهارم- منابع مالی

4-1- افزایش سهم آموزش و پرورش از بودجه عمومی کشور و مدیریت بهینه منابع و مصارف و ایجاد تنوع در منابع و یافتن منابع جدید

4-2- افزایش سهم بخش غیردولتی در منابع آموزش و پرورش با گسترش و تقویت شوراهای استان و مناطق و توسعه و تقویت مدارس غیردولتی

4-3- طراحی و ساز و کارهای فرهنگی و حقوقی استفاده از معافیت های مالیاتی، عوارض خاص آموزش و پرورش، موقوفات و نظایر آن

4-4- ارتقاء مستمر سطح مشارکت خیرین مدرسه ساز و بسط فرهنگ نیکوکاری و تعاون با الهام از آموزه های دینی برای بهبود کیفیت تعلیم و تربیت

پنجم- برنامه درسی

5-1- تعمیق و اعتلای تربیت دینی و اخلاقی دانش آموزان با تاکید بر انس با قرآن با رویکرد فطری جهت تکوین و تعالی هویت دینی و مقابله با آسیب ها و آفت های تربیتی و اخلاقی با همکاری حوزه های علمیه و مراکزدینی

5-2- اجرای مصوبه واگذاری اختیارات برنامه ریزی درسی به استان ها به تناسب ظرفیت ها و توانایی ها و ایجاد شبکه پشتیبان به منظور تسهیل تبادل تجربیات و حمایت از نوآوری ها در سطح استان، منطقه و مدرسه

5-3- جلب مشارکت بخش های غیردولتی در انجام امور مربوط به تولید، چاپ و توزیع مواد و منابع آموزشی در چارچوب سیاست های آموزش و پرورش با تاکید بر سیاست تولید بسته های آموزش و سیاست چند تالیفی کتاب های درسی

5-4- کاستن از حجم (چگالی برنامه ها) و تعدد دروس برای ارتقای کیفیت یادگیری با اتخاذ رویکرد درهم تنیده (تلفیقی) در طراحی برنامه های درسی

5-5- موضوعیت قائل شدن برای هویت های اختصاصی در کنار هویت مشترک دانش آموزان با ایجاد انعطاف در برنامه های درسی از طریق اجرای الگوی برنامه درسی سه وجهی الزامی (تجویزی)، انتخابی (نیمه تجویزی)، اختیاری (غیرتجویزی) وفق مبانی نظری سند تحول در این زمینه

5-6- تضمین کیفیت و پایش دقیق و نظام مند پیشرفت تحصیلی و تربیتی دانش آموزان با تاسیس «سازمان ملی سنجش آموزش عمومی کشور»

5-7- ارتقای جایگاه و کیفیت عملکرد دانش آموختگان علوم انسانی در نظام آموزشی با ایجاد جاذبه های لازم و افزایش انگیزه در جهت جذب دانش آموزان مستعد و سرمایه گذاری برای بهبود کیفیت آموزش در شاخه علوم انسانی

5-8- برنامه ریزی برای اجرای بند ج ماده 19 قانون برنامه پنج در خصوص اجرای اصل 15 قانون اساسی مبنی بر تقویت گویش محلی و ادبیات بومی در مدارس

ششم – فعالیت های پرورشی، فرهنگی و تربیت بدنی

6-1- توسعه و تقویت کارکرد پرورشی (تربیتی) نظام آموزش و پرورش در ساخت شش گانه تعلیم و تربیت با بازبینی و بازتعریف ساختار، محتوا، ترکیب نیروی انسانی و فعالیت های پرورشی و تشکیلات مرتبط با آن و ارزیابی اجرای قانون احیاء معاونت پرورشی با رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی

6-2- استفاده مطلوب از ظرفیت های قانونی سازمان دانش آموزی در جهت توسعه مشارکت فعال دانش آموزان برای انجام فعالیت های پرورشی و به کارگیری ظرفیت ها و امکانات سایر سازمان های دولتی و غیر دولتی، سمن ها و نهادهای فرهنگی در این زمینه

6-3- توسعه و تقویت فعالیت های تشکل های دانش آموزی (بسیج دانش آموزی، اتحادیه انجن های اسلامی دانش آموزان، پیشتازان و فرزانگان، شوراها و مجلس دانش آموزی، شهردار و پلیس مدرسه و...) در جهت رشد هویت دینی، ملی و اجتماعی دانش آموزان و کسب شایستگی های شهروندی

6-4- گسترش دامنه شادابی و نشاط و سلامت در دانش آموزان از طریق تقویت و تعمیم برنامه های ورزشی (ورزش همگانی) در سطح مدارس و هماهنگی با سایر تشکل ها و نهادهای اجتماعی برای افزایش بهره وری این برنامه

6-5 مشارکت در عرصه ورزش قرمانی کشور در رده سنی زیر 18 سال و اخذ مجوز دولت برای واگذاری مسئولیت ها و امکانات مرتبط به وزارت آموزش و پرورش

6-6- استقرار نظام فراگیر مشاوره و راهنمایی اعم از تحصیلی، شغلی، روانی و اجتماعی برای دانش آموزان و خانواده با استفاده از مشاوران تخصصی، معلمان و مربیان

6-7- کمک به تکوین و توسعه شایستگی های هنری و خلاقیت دانش آموزان از طریق تقویت برنامه های فرهنگی و هنری مدارس و برنامه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

هفتم – تربیت فنی و حرفه ای

7-1- تاکید بر یادگیری مهارت های فن آوری و کارآفرینی در آموزش عمومی متناسب با آمایش منطقه ای و توانایی ها و نیازهای سنی دانش آموزان و پایه های تحصیلی مختلف جهت توسعه شایستگی حرفه ای و اقتصادی دانش آموزان

7-2- تامین و تربیت هنر آموزان مورد نیاز با توجه به ویژگی های این آموزش ها و توزیع بهینه آن ها

7-3- ایفای نقش کلیدی در طراحی و تدوین برنامه کلان توسعه آموزش های فنی و حرفه ی با توجه به سیاست های کلی اشتغال و ماده 21 قانون برنامه پنجم توسعه

7-4- تنوع بخشی منابع مالی و استفاده بهینه از ظرفیت و امکانات بخش دولتی و غیردولتی برای توسعه آمزش های فنی و حرفه ای و افزایش کیفیت آن ها

7-5- افزایش کارایی بیرونی و اثربخشی آموزشهای فنی و حرفه ای برای پاسخگویی به نیاز بازار کار و اشتغال مولد از طریق احیاء دوره های کاردانی پیوسته فنی و حرفه ای (5 ساله) با گسترش ظرفیت آموزشکده های فنی و حرفه ای و دانشگاه جامع علمی و کاربردی

هشتم – مشارکت های مردمی

8-1- اجرای کامل مصوبات قانون مدارس غیردولتی با تاکید بر ایجاد صندوق حمایت از موسسان مدارس غیردولتی

8-2- بازنگری قوانین و مقررات مربوط به مدارس غیردولتی با رویکرد پشتیبانی از موسسان و سرمایه گذاران مدارس و به کارگیری ظرفیت ها و امکانات بخش عمومی و تعاونی ها در توسعه مدارس غیر دولتی

8-3- تامین بخشی از نیروهای آموزشی و اداری مدارس غیردولتی به ازاء ثبت نام تعدادی از فرزندان خانواده های محروم

8-4- تقویت انجمن های اولیاء و مربیان به منظور افزایش میزان مشارکت خانواده ها د فعالیت های آموزشی هو تربیتی مدرسه، برگزاری دوره های آموزشی اثربخش، ارائه خدمات مشاوره ای به خانواده ها برای همسو سازی اهداف و روش های تربیتی خانواده و مدرسه

8-5- ساماندهی آموزشگاه های آزاد با نظارت بر فرایند تاسیس و عملکرد آن ها.

نهم – گروه های آموزشی خاص و با نیاز های ویژه

9-1- توسعه فرصت های دسترسی به آموزش های با کیفیت مطلوب به منظور توانمندسازی متربیان ساکن در مناطق محروم، روستاها، حاشیه شهرها، عشایر کوچ رو و مناطق دوزبانه

9-2- توسعه فرصت های دسترسی به آموزشهای با کیفیت مطلوب برای دانش آموزان دارای نیازهای ویژه (تیزهوشان و استثنایی) از طریق بازنگری عملکرد آموزش و پرورش در این عرصه

دهم – نهادهای صنفی و مدنی

10-1- گسترش ارتباط و تعامل با تشکل های صنفی فرهنگیان و نهادهای مدنی و انجمن های علمی فرهنگیان و تقویت نقش و جایگاه آن ها در فرایند تصمیم سازی و انتقال مطالبات، انتظارات و ایده های فرهنگیان به مدیریت آموزش و پرورش

10-2- ارتقاء منزلت حرفه ای فرهنگیان و واگذاری بخشی از مسئولیت های غیرحاکمیتی آموزش و پرورش به معلمان با تدوین طرح تاسیس «سازمان نظام معلمی» و اجرای آن پس از تصویب مراجع ذی ربط

یازدهم – فضای کالبدی

11-1- طراحی، توسعه، ساخت و تجهیز فضاهای آموزشی متناسب با مقتضیات و الزامات برنامه درسی، تحولات بافت جمعیتی، اصول شهرسازی و معماری و شرایط اقلیمی با تاکید بر استفاده از فن آوری نوین ساخت و تجهیز فضاهای آموزشی با رعایت الگوی معماری اسلامی – ایرانی

11-2- مقاوم و متناسب سازی فرسوده و قدیمی و تجهیز مدارس به امکانات سرمایشی و گرمایشی ایمن

دوازدهم: فن آوری اطلاعات

12-1- بازنگری در اقدامات انجام شده در زمینه بهره برداری از فن آوری های نوین آموزشی و تاسیس مدارس هوشمند و ساماندهی این اقدامات در جهت افزایش اثربخشی فرآیند

یاددهی یادگیری

12-2- پوشش وسیع تربازماندگان از تحصیل به ویژه بزرگسالان با توسعه بهره برداری از نظام آموزش از راه دور

12-3- طراحی و تاسیس شبکه ملی «تدبیر و تعالی تعلیم و تربیت» با هدف تقویت بنیه کارشناسی آموزش و پرورش، با عضویت استادان و کارشناسان ارشد تعلیم و تربیت و رشته های مرتبط (مجمع مشاوران مجازی) از طریق استفاده از ظرفیت فناوری های جدید

سیزدهم: سایر اقدامات

تدوین طرح جامع توسعه روابط و همکاری های بین المللی آموزش و پرورش و پیش بینی ساختار تشکیلاتی متناسب با آن

13-2- استقرار نظام خلاقیت و نوآوری در آموزش و پرورش و حمایت مادی و معنوی از مدیران، معلمان و دانش آموزان خلاق و نوآور

13-3- اصلاح ساختار و برنامه های نهضت سوادآموزی به منظور کاهش نارسایی های فعلی و دستیابی به هدف کلی محو بی سوادی

13-4- ساماندهی مدارس خارج از کشور در جهت افزایش جاذبه و ارتقاء سطح کارآیی و اثر بخشی این مدارس

13-5- بازنگری در تغییر جایگاه پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش از نهاد مشرف به کل دستگاه به زیرمجموعه سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی