تلاش برای رسیدن به «نقص صفر» در استاندارد

سرتیتر روزنامه‌ها می شود و گاهی کار را به جای باریک می کشانند. از شایعات بر سر مواد غذایی تا آلوده بودن سرنگ و بنزین همه و همه گریبانگیر سازمانی می شود که مدیریتش بر عهده یکی از بانوان است. می گوید بعضی به من میگفتند یک پارچه آقا هستی و این را به راحتی می توان از لابلای مقاومتش در برابر بسیاری از هجمه هایی که به وی وارد می شود، یافت. استاندارد، گاهی تیشه به ریشه بسیاری از افرادی می زند که می خواهند از بیخ و بن ببُرند و ببَرند. هر جا که نام آلوده ای است، نگاه ها به سمت کیفیت و کاستی های استاندارد می رود. سازمانی که وظیفه اصلی سیاستگذاری و نظارت بر اجرای استاندارد ها را برعهده دارد و در کنارش باید تمامی سازمان ها از سازمان غذا و دارو حفاظت از محیط زیست و وزارت بهداشت و غیره و غیره حضور موثر داشته باشند. اما برخی اختلاف نظرها سرعت را از این سازمان می گیرد. دفاع تمام قد در برابر بسیاری از شک و شبهه ها راه را شاید به سمت این سازمان برای مان باز کند. از آب معدنی با رنگ و لعاب ها و نام های مختلف گرفته تا برنج و چای و هوای آلوده. پیاده رویی که حتی می گوید، سنگفرشش هم می تواند زیر نظر استاندارد باشد.

مسیری که هموار شد
مهندس نیره پیروزبخت، رییس سازمان ملی استاندارد در گفتگو با گروه اجتماعی روزنامه ابتکار در خصوص حضورش در سازمان ملی استاندارد می گوید: شاید به جرات بتوانم بگویم، جزو معدود افرادی بودم که از درون سازمان به عنوان رییس انتخاب شدم. مرحله به مرحله ارتقایی که گرفتم مرا به این کرسی رساند. شاید به این دلیل بوده که از دوران جوانی معتقد به شایسته سالاری بوده و از این بابت ساختارشکنی در مورد خانم ها را تعقیب می کردم . شاید هم بتوانم بگویم که تحت حمایت مرحوم میراحمد سادات و روسای سازمان پس از ایشان که از مشوقین من بودند و توجه به رشد و ارتقای کارکنان به ویژه خانم ها داشتند، این مراتب را طی کردم تا به اینجا رسیدم. در آن زمان من سرپرست دفتر امور زنان بودم تا اینکه پیشنهاد مدیریت یکی از بخش‌ها به من داده شد و به گفته رییس سازمان در آن زمان، یکی از حوزه های مردانه توسط یک خانم مدیریت شد. به سمت مدیر کل مکانیک و فلزشناسی که در حقیقت شلوغ‌ترین و پرکارترین و سخت‌ترین مدیریت آن زمان سازمان استاندارد بود، منصوب شدم. پس از آن حوزه تجارت و صادرات و واردات و مسئولیت مدیریت بازرسی کالا و امور صادرات و واردات را به من سپردند. مدیریت بخش مکانیک و فلزشناسی در حقیقت پیشنهاد نظارت و کنترل سیلندرهای گاز مایع در چرخه‌ای که به دست مردم می‌رسد در زمان مدیریت من بود نظارت بر مصنوعات، فلزات گرانبها مانند طلا از همان زمان باز پیشنهادش از بنده بود. همچنین مباحث مربوط به رسیدگی به وضعیت زمین‌های بازی، شهربازی‌ها و مهدکودک‌ها نیز در زمان مدیریت من اتفاق افتاد. در هر صورت از درون سازمان، به عنوان رییس سازمان استاندارد انتخاب شدم. وی در مورد هجمه هایی که این روزها به زنانی که در دستگاه دولتی حضور دارند به خبرنگار اجتماعی روزنامه ابتکار می گوید: من سعی می کنم روی کار خودم تمرکز داشته باشم و اگر ارتقایی پیدا کردم در حوزه کاری خودم بود. در مورد همه باید همین امر صورت بگیرد. باید عملکرد بانوان مسوول مد نظر باشد نه اینکه به دلیل خانم بودن نقاط قوت آنان در نظر گرفته نشود یعنی کارهای بسیار مهم تری وجود دارد که تمرکز روی آن می‌تواند مسیر را هموار و هموارتر کند.

موازی کاری بین سازمان ها
گاهی اوقات پیش می آید که نمی توانیم بین مفاهیمی که تعبیر «کی بود؟ کی بود؟ من نبودم؟» ها را به خوبی پیش رویمان می کشد، تفاوتی قائل شویم. پیروزبخت در پاسخ به این سوال که در زمان رد و بدل شدن خبرهایی مثل غیر استاندارد بودن برخی محصولات مباحثی با برخی سازمان ها رد و بدل می شود، می گوید: همیشه در تفکیک مسئولیت ها، تعاریفی وجود دارد که هر دستگاه بر اساس ماموریت ها باید به تعاریف و مفاهیم توجه کرده و همه جانبه به آن رسیدگی کنند. یکی از دلایل این است که ظاهرا بین دو سازمان، یک سری موازی کاری ها وجود دارد. اگر بتوانیم با مفاهیم اصلی در دو حوزه کار کنیم، می تواند این مسایل پیش نیاید. بسیاری از موارد ناشی از این است که اختلافات را متوجه نمی شویم. باید خیلی تفاوت ها در مسایل مختلف قائل شویم. بین استاندارد و مفاهیم دیگر مثل کیفیت، مقررات فنی و ضوابط فنی تفاوت هایی وجود دارد. متاسفانه در ایران بسیاری این مفاهیم را با هم اشتباه می گیرند. در تمامی کشورهای دنیا، سازمان استاندارد وجود دارد. ما در حدود 170 کشور عضو ISO داریم. یکی دو کشور عقب مانده هستند که سازمان استاندارد ندارند. رییس سازمان ملی استاندارد در مورد تدوین استاندارد کالایی می افزاید: برای تدوین استاندارد، خود سازمان ملی استاندارد مسئولیت دارد که با مشارکت سازمان های دست اندرکار، دستگاه های ذیربط و سازمان های اجرایی، مفهوم کامل استاندارد را بسازند و آن را به دست ذینفعان یعنی مردم برسانند. برای تبیین استاندارد، از این قوانین استفاده می کنیم. مدیریت کیفیت، جزو وظایف سازمان ملی استاندارد به حساب می آید. کیفیت 4 مولفه دارد: نوآوری، قیمت، سرعت و ویژگی های محصول. در دستگاه ها ضوابطی وجود دارد که باید رعایت شود. کل سازمان ها را می گویم. در بسیاری از مواقع بین مقررات فنی و ضوابط فنی تفاوتی وجود ندارد.

نخرها و نخورها
از منزل بیرون می آیید. راهی خرید می شوید. مطمئنا می‌خواهید کالایی خوب با قیمت و کیفیت خوب خریداری کنید اما آنقدر تبلیغات منفی که مفاهیم «نخر، نخور» را در دل خود نگاه داشته است، به سمت تان حمله ور می شود که وامی مانید باید در این زمان چه کنید. چه کسی می تواند مسئولیت زدودن این مفاهیم را از ذهن شما برعهده داشته باشد؟ رییس سازمان ملی استاندارد در این خصوص به خبرنگار اجتماعی روزنامه ابتکار می گوید: 800 کالای مشمول استانداردهای اجباری داریم. در گمرک، 6000 ردیف کالا تعریف شده است که 1600 کالا دارای استاندارد اجباری هستند. کنترل بازار یکی دیگر از وظایف ما شمرده می شود. ما در حدود 25000 مسئول کنترل کیفیت داریم که مدام در حال بررسی کالاها هستند.

استاندارد آلایندگی هوا بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست
این روزها، نفس ها در سینه حبس بود. آلودگی هوا، پدیده‌ای است که دست از سر کلانشهرها بر نمی دارد. دایما کلماتی چون استاندارد خودروها، استاندارد بنزین ها و ... روی زبان ها می‌گردد. پیروزبخت در پاسخ به این سوال که آیا استانداردسازی خودروها به واسطه همراه داشتن کلمه استاندارد، جزو وظایف سازمان ملی استاندارد به حساب می آید، می گوید: ما در زمینه قطعات ایمنی خودروها در حال تجدید نظر هستیم. اما استاندارد آلایندگی خودروها به سازمان حفاظت از محیط زیست برمی‌گردد. کنفرانسی که چندی پیش در پاریس با حضور بسیاری از سران کشورها، برگزار شد موید این نکته بود که تغییر آب و هوایی یک بحث کلی در دنیاست. آلودگی برای تهران و کلانشهرها هم نکته غیرقابل انکاری نبود. در پاریس و رم و ... هم مشکل آلودگی هوا پیش آمد. کنترل بر بنزین های وارداتی صورت می گیرد اما در کنار آن مبحث معاینه فنی خودروهاست. متاسفانه نظارت کامل بر معاینه فنی خودروها صورت نمی گیرد. ممکن است در منزل تان نشسته باشید و معاینه فنی با پرداخت هزینه ای به درب منزل تان بیاید. خب اینطور می شود که آلودگی هوا به مرز هشدار می رسد و همه ما را با خود درگیر می کند. پدیده دیگر، پدیده احتراق است. سوخت ناقص دستگاه هایی که با سوخت فسیلی کار می کنند. ما خیلی راه داریم تا به از بین بردن تمام این موارد برسیم. ما 55 استاندارد خودرو داریم که اجباری است. 51 استاندارد آن به کیفیت و ایمنی برمی گردد و 1 استاندارد در مورد میزان مصرف سوخت که مسئولیت آن با وزارت نفت بود که در حال حاضر به سازمان سپرده شده است. 3 استاندارد آلایندگی هوا که سازمان حفاظت از محیط زیست مسئولیتش را برعهده دارد. در بحث خودرو ما با هم هماهنگیم. قانون کیفیت خودرو مشخص کرده که هر کدام از ما در حوزه خودمان فعالیت مان را انجام دهیم و بعد تمام این جمع بندی ها یعنی بین ما و سازمان محیط زیست به وزارت صنایع برود و وزارت صنایع جمع بندی‌ها را انجام داده و در اختیار پلیس برای شماره گذاری قرار دهد.چ

استانداردسازی خدمات شهری
مشکلی که گریبان بسیاری از کلانشهرها را می گیرد، ساخت و سازهایی است که جلوی ورود بسیاری از بادها را می گیرد و همین امر، زمینه ساز آلودگی هوا می شود. پیروزبخت در خصوص این ساخت و سازها می گوید: روی بحث آلایندگی به صورت مستقیم با شهرداری کار نمی کنیم. شورای شهر در این مورد وارد شده است. در یک سری موارد دیگر شهرداری با ما همکاری خوبی داشته است. مثلا در زمینه شهربازی ها و فضاهای بازی و آسانسور، اگر شهرداری کمک نمی کرد، موفق به اجرای بسیاری از موارد نمی شدیم. در زمینه خدمات شهری، یکی از شهرداری ها از ما خواسته که استاندارد خدمات شهری برای شان تعریف کنیم. شما اگر به سنگفرش خیابان ها دقت کرده باشید، در بسیاری از موارد یا به صورت نادرست تعبیه شده اند یا بسیاری از موزاییک های خیابانی که به صورت خط بریل برای کمک به نابینایان استفاده می شود، مشکل نصب دارند. در این موارد هم می توانیم در زمینه استانداردسازی ورود کنیم.

به نقص صفر می رسیم
یک سری مصلحت اندیشی ها، از تجاربی است که رییس سازمان ملی استاندارد به آن توجه دارد.یکی از اصحاب رسانه که در گفتگو حضور داشت در این میان به رییس سازمان استاندارد می گوید: باید در اینجا تشکر ویژه ای داشته باشیم به این دلیل که نظارت و سیاستگذاری های این سازمان است که راه تولید را هموارتر از پیش کرده و چرخه تولید را بدون توجه به هجمه ها برای توقف آن گردان نگاه می دارد. در اینجا هم حقوق مصرف کننده و هم حقوق تولیدکننده به واسطه نظارت این سازمان است که حفظ می شود. پیروزبخت در این زمینه می گوید: تجربه ثابت کرده که درج خبرهایی که بسیاری از رسانه ها به آن دامن می زنند، باعث نگرانی هایی در مردم می شود. هر روز بیدار شوند و بشنوند کالایی مشکل دارد باعث دل نگرانی هایی خواهد شد. بهتر است ما کاملا مراقب استاندارد، کیفیت ،سلامت و ایمنی کالاها باشیم و درست مصرف کردن را فرهنگ سازی کنیم واینکه بگوییم برای سلامتی، کمتر مصرف کنید، بهتر از این است که بگویند اصلا مصرف نکنید! فضای اجتماعی، اقتصادی و تولیدی بستر آرامش می خواهد. اگر به یک باره بخواهیم گرد و خاکی ایجاد کنیم، بسیاری در این میان ضربه می خورند. مصرف کننده، نیروی کار به تولید کننده می دهد. سازمان استاندارد با بخش های صنعتی خصوصی و غیر خصوصی تعامل خوبی دارد. ارزیابی کیفیت کالا و خدمات، برعهده مسئولین کنترل کیفیت است که در واقع کارمند ما هستند ولی حقوق شان را از مدیران عامل می گیرند. و اما در پایان این برنامه ششم توسعه است که شاید هدایت به سمت نقطه پایان مان شود. پیروزبخت می گوید: تمام تلاش ما برای رسیدن به zero defecاست یعنی استاندارد را در ایران به نقص صفر برسانیم. مفهومی که با استاندارد جهانی کمی فاصله دارد. اما رویکرد نوین است. همانطور که طرح تحول نظام استاندارد سازی در برنامه ششم توسعه، آمده است و ما هم می خواهیم به این مهم دست پیدا کنیم. استاندارد ضامن حفظ سلامتی مردم بوده و هست.