از ضبط تا لغو پخش حاشیه‌های گفت‌وگوی ظریف با نود

تقریبا بعد از توافق هسته‌ای بود که دو برنامه‌ پرمخاطب تلویزیون یعنی «90 » و «خندوانه»، درخواست گفت‌وگو با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان را مطرح کردند.

عادل فردوسی‌پور و رامبد جوان که اتفاقا رابطه‌ خوبی هم با هم دارند و هر کدام در برنامه‌ دیگری هم حاضر شده‌، هر دو پیگیر این گفت‌وگو بودند که در نهایت این امر تا زمان پخش «خندوانه» محقق نشد و در نهایت عادل فردوسی‌پور بود که توانست خواسته‌اش را محقق کند.

سرانجام چهارشنبه - 25 آذرماه - عکسی در برخی سایت‌ها منتشر شد که عادل فردوسی‌پور را در حال گفت‌وگو با محمدجواد ظریف نشان می‌داد.

این عکس در یکی از رسانه‌های وابسته به سازمان صداوسیما هم منتشر شد با این مضمون که «گویا این عکس مربوط به ضبط برنامه‌ای حول محور دیپلماسی ورزشی است و قرار است هفته‌ آینده پخش شود.»

پس از آن بود که رسانه‌های رسمی هم یکی پس از دیگری از ضبط مصاحبه‌ کاملا فوتبالی فردوسی‌پور با وزیر امور خارجه کشورمان خبر دادند و از آنجا که پیش از این نیز نمونه‌هایی از این دست را در برنامه «90» شاهد بودیم، این خبر چندان هم عجیب به نظر نمی‌رسید؛ خصوصا اینکه اینگونه عنوان می‌شد که قرار است این گفت‌وگو در قسمتی از برنامه «90» که اتفاقا با شب یلدا تقارن دارد، پخش شود.

یکی از روزنامه‌ها به نقل از مقامی آگاه نوشت که «حدود ساعت شش و نیم دوشنبه به دکتر ظریف اطلاع دادند که ریاست سازمان مانع پخش مصاحبه شده است. سپس از ظریف خواستند اجازه دهد تا برای پخش مصاحبه، تلاش شود اما او مخالفت کرده و خواسته است که هیچ اقدامی نکنند. حدود ساعت هفت هم پیامکی از سوی ظریف به عادل فردوسی‌پور فرستاد شد؛ با این محتوا که «شنیدم فشار آوردند، از طرف من هیچ نگران نباشید، پخش نشدن مصاحبه اصلا برای من مهم نیست. بی‌جهت درگیر نشوید» فردوسی‌پور نیز در پاسخ، پیامک کوتاهی زد و تشکر کرد.»

اما خبر رسمی پخش‌نشدن گفت‌وگوی فردوسی‌پور با ظریف، یک ساعت قبل از آغاز پخش برنامه «90» در رسانه‌های رسمی انتشار یافت. با آغاز این برنامه ورزشی، فردوسی‌پور مقابل دوربین آمد و در همان جملات ابتدایی با اشاره به لغو پخش این گفت‌وگو، از وزیر امور خارجه و بینندگان عذرخواهی کرد.

فردوسی‌پور در بخشی از صحبت‌هایش اینگونه عنوان کرد که «مسئولان شبکه در این مقطع صلاح ندیدند که مصاحبه ورزشی ما با وزیر امور خارجه پخش شود.»

او سپس ابراز امیدواری کرد که بستری فراهم شود تا گفت‌وگویش با محمدجواد ظریف در آینده روی آنتن برود.

لغو پخش گفت‌وگوی فردوسی‌پور با ظریف، انتقادهایی از جمله واکنش سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان را در پی داشت.

حسین جابرانصاری اقدام سازمان صداوسیما در ممانعت از پخش مصاحبه مجری برنامه ورزشی «90» با وزیر امور خارجه را «غیرمسئولانه» خواند و خواستار پاسخگویی مسئولان رسانه ملی به افکار عمومی ملت ایران بابت این اقدام شد.

او بیان اینکه جزئیات این موضوع ارتباطی به وزارت امور خارجه ندارد، گفت: آنچه به ما مربوط است اینکه ماه‌ها مسئولان این برنامه تلویزیونی تلاش، پیگیری و سماجت کردند، پی در پی زنگ زدند، آمدند و رفتند تا بتوانند این مصاحبه را انجام دهند.

جابرانصاری خاطرنشان کرد: هیچگاه یک تهیه‌کننده و یا یک مجری تلویزیون برای انجام چنین مصاحبه‌ای با یک وزیر مهم دولت، خودش اقدام نمی‌کند. منطق کار این است که قبلا هماهنگی را در مجموعه کاری خود انجام می‌دهند و بعد این همه پیگیری و سماجت می‌کنند. اینها را نمی‌توان فردی تفسیر کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: از دید ما صدا و سیمای جمهوری اسلامی یا در واقع سیمای جمهوری اسلامی بوده که برای انجام این مصاحبه در چند ماه گذشته اصرار و پیگیری پی در پی کرده است.

جابر انصاری با بیان اینکه دکتر ظریف تمایلی به انجام این مصاحبه نداشتند، گفت: اصرارها و پیگیری‌های پی در پی دوستان سیما و تهیه‌کنندگان این برنامه ورزشی باعث شد که وزیر امور خارجه با انجام این گفت‌وگو موافقت کنند و در نهایت مصاحبه انجام شد.

سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: صداوسیما به خاطر این برخورد غیرمسئولانه باید پاسخگوی افکار عمومی ملت ایران باشد و به سوالات و ابهامات موجود در این زمینه پاسخ دهد.

اما موضع‌گیری سخنگوی وزارت امور خارجه درباره‌ مصاحبه مجری برنامه ورزشی «90» با وزیر امور خارجه که در یکی از خبرگزاری‌های دولتی منتشر شد، عصر سه‌شنبه با پاسخ روابط عمومی کل سازمان صداوسیما هم همراه بود.

صداوسیما در بخش‌هایی از اطلاعیه خود تاکید کرد: «گفت‌وگو و مصاحبه با رجل سیاسی، مذهبی و شخصیت‌های مختلف تابع میل و نظر شخصی تهیه‌کننده یا عوامل برنامه نیست. در صورتی که شبکه‌ای قصد انجام مصاحبه با این‌ افراد را داشته باشد، مسئولان شبکه از مصاحبه‌شونده به طور رسمی دعوت به عمل می‌آورند تا مصاحبه انجام شود و این روالی است که در همه رسانه‌ها مرسوم است. در موضوع مصاحبه مجری برنامه ورزشی نود با رئیس دستگاه دیپلماسی هیچ‌گونه درخواستی از سوی شبکه سه سیما برای انجام مصاحبه با جناب آقای دکتر ظریف ارسال نشده است و مجری برنامه شخصا و بدون اطلاع و هماهنگی با شبکه به انجام این مصاحبه و اعلام خبر پخش آن مبادرت ورزیده است. درخصوص اینکه وزارت امور خارجه نامه رسمی از طرف مسئولان سازمان را برای انجام مصاحبه درخواست نکرده خود باید پاسخگو باشد اما اینکه تهیه‌کننده بدون اطلاع و هماهنگی مسئولان شبکه اقدام کرده است از سوی سازمان پیگیری می‌شود.»

در کنار انتقاد وزارت امور خارجه و پاسخ صداوسیما، برخی شخصیت‌های سیاسی هم به واکنش در خصوص این موضوع پرداختند.

علی مطهری در صفحه اینستاگرام خود درباره پخش‌نشدن این مصاحبه نوشت: «دوشنبه شب یعنی شب یلدا شنیدم که برنامه نود تلویزیون می‌خواهد مصاحبه‌ای با آقای ظریف وزیر خارجه کشورمان درباره دیپلماسی ورزش پخش کند. مشتاق بودم که این مصاحبه را ببینم. ولی در آغاز این برنامه، آقای فردوسی‌پور اعلام کرد که به دلیل مخالفت مسئولان صدا و سیما این مصاحبه پخش نمی‌شود. برایم عجیب بود که چطور وزیر امور خارجه یک کشور نباید در یک برنامه ورزشی تلویزیونی درباره دیپلماسی ورزش صحبت کند. پیگیر موضوع شدم. گفتند چون قبلا خبر پخش این مصاحبه در بعضی سایت‌های خبری منتشر شده، عده‌ای مخالفت کرده‌اند و در روزنامه وطن امروز نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان در ضرورت عدم پخش این مصاحبه منتشر شده است. نامه را خواندم. از منطق نویسندگان این نامه بیشتر متأسف شدم. منطق این نامه این بود که چون آقای ظریف نماد یک جریان سیاسی است و برنامه نود بینندگان زیادی دارد پخش این مصاحبه در روند انتخابات آینده تأثیر خواهد گذاشت پس نباید پخش شود، که ضمنا توهین به شعور مخاطبان برنامه نود نیز هست، چون معتقد است مخاطبان این برنامه با دیدن یک مصاحبه گرایش سیاسی خود را تغییر می‌دهند. با خود فکر کردم که در این صورت وزرا و سایر مسئولان دولتی تا پایان انتخابات نباید در برنامه‌های پربیننده صدا و سیما شرکت کنند در حالی که کاندیدا هم نیستند. از آن طرف دیدم قبل از برنامه نود، آقای حداد عادل که کاندیدای انتخابات مجلس است، در وقت کافی درباره شب یلدا صحبت کرد و به شعرخوانی پرداخت. این یعنی سیاست یک بام و دو هوا و منطق دوگانه. اگر این کار اشکالی ندارد - که به نظر من چندان اشکالی هم ندارد - پس چرا جلوی پخش مصاحبه آقای ظریف که کاندیدا هم نیست گرفته شد. واقعا باید به حال فضای سیاسی کشور و کینه‌های جاهلی موجود در آن گریست. از آقای سرافراز رئیس سازمان صدا و سیما می‌خواهم که به اصل آزادی بیان و اصل بی‌طرفی در اداره این سازمان توجه کافی داشته باشند و خصوصا اکنون که در آستانه نهم دی قرار داریم افراط‌های سال‌های گذشته در این ایام تکرار نشود.»

در کنار موضع‌گیری علی مطهری، یک کارشناس مسائل سیاسی هم اقدام اخیر صداوسیما مبنی بر پخش‌نکردن گفت‌وگوی عادل فردوسی‌پور با وزیر امور خارجه را اوج تحرک جناحی در حوزه‌ رسانه‌ای دانست.

دکتر مهدی مطهرنیا که با خبرنگار ایسنا گفت‌وگو کرده است، در این زمینه بیان کرد: صداوسیما رسانه ملی نام دارد ولی در چند دهه‌ گذار کنونی خود، نشان داده که یک مجموعه سازمانی در جهت حمایت رسانه‌ای از جناح خاص سیاسی است.

وی ادامه داد: صداوسیما رسانه‌ای است که از منظر قانونی به عنوان یک سازمان پیوسته به ساختار حکومت اداره و در چارچوب دولتی حمایت می‌شود و با پشتیبانی اضافه‌پرداخت‌های قبوض مصرفی از سوی مردم، پشتیبانی مالی می‌شود. اما در نهایت در تحلیل نهایی در اختیار یک طیف سیاسی خاص تعریف شده است که خود را نماینده خودخوانده‌ تمامی مردم می‌دانند.

مطهرنیا گفت: از این جهت که اکنون صداوسیما با 23 درصد مخاطب روبه‌رو است که اعتماد به صداوسیما را ابراز می‌دارد و از این 23 درصد، حدود 10 درصد در یک وضعیت جبری ناشی از قرار گرفتن در محیط‌های اداری و ساختمان‌های سازمانی، به آن فحش می‌دهند و آن را می‌بینند، به عنوان یک رسانه ملی در جامعه توده‌ای و به‌ویژه در میان نخبگان در ایران جایگاهی ندارد و بیشتر نماینده طیف خاصی از تحرک سیاسی و سخنگوی آن محسوب می‌شود.

این کارشناس - مجری برنامه‌های سیاسی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود یادآور شد: کارشناسان صداوسیما طیف خاصی از افرادی را در بر می‌گیرند که فاقد استخوان‌بندی لازم برای کارشناسی هستند یا آنکه سخنگوی طیف خاصی از تحرکات سیاسی مطرح هستند. این وجه اگرچه در سال‌های متمادی وجود داشت اما از اواخر دهه‌ 80 به این‌سو کاملا یک‌سویه شده است و به قدری واضح و مبرهن است که در آن دیگر عکس‌ها و تصاویر مسجل انقلاب‌، گفته‌های رهبران انقلابی‌ ناهمگون با یک طیف خاص سیاسی حاکم بر صدا و سیما و حتی وزیر امور خارجه دولت جمهوری اسلامی هم سانسور می‌شود.

وی در ادامه تصریح کرد: باید گفت تعریفی که از انقلاب و انقلابیون در صدا و سیما ارائه می‌شود، محدود و محصور در یک جبهه و آن هم متمرکز در طیف خاصی از این جبهه است؛ بنابراین باید بگوییم که رسانه ملی به عنوان یک رسانه جناحی تقلیل پیدا کرده و تنها در روزهای پایانی متصل به یک انتخابات است که بر حسب مصلحت آن هم مدیریت‌شده، اندک فضای بازی، باز می‌کند.

این کارشناس مسائل سیاسی ابراز عقیده کرد: این نوع عملکرد در نهایت صدا و سیما را در یک وضعیت انزوا قرار می‌دهد و در آینده‌ای نزدیک با امکان دستیابی سهل‌تر به تلویزیون‌های اینترنتی، اثرگذاری کنونی خود را نیز از دست خواهد داد.

مطهرنیا در پایان گفت‌وگو با ایسنا بار دیگر پخش‌نشدن مصاحبه فردوسی‌پور با ظریف را جهت‌گیری سیاسی صداوسیما عنوان و بیان کرد: این جهت‌گیری در صدا و سیما جایی آشکار می‌شود که چهره‌های موسوم به اصولگرا همچون جناب حداد عادل در درون صفحه تلویزیون می‌درخشند و در آستانه انتخابات نمایانگر طیف خاصی از جناح‌های سیاسی هستند‌ اما گفت‌وگوی وزیر امور خارجه کشور که اکنون در سمت رسمی سیاسی است، حذف می‌شود. در حالی که این مصاحبه جدای از روند انتخابات آینده خبرگان رهبری و مجلس و در زمینه دیپلماسی ورزشی با برنامه 90 انجام شده است. این اتفاق نشان‌دهنده اوج تحرک جناحی در حوزه‌ اقدام رسانه‌ای است.

در کنار انتقادها به پخش‌نشدن مصاحبه ظریف که در قالب گفت‌وگو و همچنین انتشار مطلب در صفحه‌های شخصی انجام شد، مشاور اجرایی معاون سیما با انتشار مطلبی با عنوان "دیپلماسی فوتبالی فشار در «90»" به انتقادهای مطرح‌شده درباره پخش‌نشدن مصاحبه عادل فردوسی‌پور با محمدجواد ظریف واکنش نشان داد.

رضا رضایی در صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام نوشت: «جو پدیدآمده بعد از پخش‌نشدن مصاحبه وزیر محترم امور خارجه در برنامه 90، تمام فشارها را علیه فردوسی‌پور نشان می‌دهد.

- اینکه صدا و سیما فشار آورده که پخش نشود.

- سایتی مدعی شده وزیر خارجه پیامک زده که تحت فشاری، پخش‌ نشدنش مهم نیست، بی‌جهت درگیر نشو

- سخنگوی وزارت خارجه بیان می‌کند که صداوسیما باید پاسخگو باشد

- روزنامه‌ای مطلب می‌زند که سیاسی‌پور!

به عرض می‌رسانم، کار فردوسی‌پور برای استفاده از یک چهره محبوب درخصوص دیپلماسی ورزشی نه‌تنها ایراد ندارد که در شب پرمخاطب یلدا، کار پسندیده‌ای است.

- اینکه روزنامه‌ای بیاید و زودهنگام شاید بیش از موعد قضاوت کند هم اصلا درست نیست!!

- اینکه بگویند سیاسی‌ بود پخش نشد، بگویند فردوسی‌پور کاندیدای انتخابات است پخش نشد

- بگویند فشار آوردند به این به آن پخش نشد، بگویند رسانه دلواپس بود پخش نشد!

- همه غلط است از بیخ و بن!!

- فقط این را می‌دانم همه ما باید در چارچوب وظایف و اختیاراتمان کار کنیم، برای کارمان هماهنگی‌ها و مجوزهای مورد نیاز را بگیریم!

- بدانیم که فردوسی‌پور و 90 که از 23 مرداد 78 یعنی بیش از 16 سال حضور در رسانه ملی حاضر هستند که این اتفاقا ناشی از حمایت‌های بی حساب مدیران بوده و هست، مدیون رسانه و مردم هستند، با آگاهی به توانایی‌های عادل فردوسی‌پور، بدانیم که محبوبیت و شناخته‌شدن، همت و کار رسانه است، چرا دیگران این محبوبیت را ندارند؟!

- بدانیم که نباید رسانه را در شرایطی قرار دهیم که سوء استفاده و برداشت شود!

- اینکه این آیتم چرا پخش نشد فقط یک دلیل دارد و بس!

- همه برنامه‌سازان باید منطبق با وظایف کار کنند و از موقعیت و محبوبیت خودمان سوء استفاده نکنیم!

به مدیریت رسانه کمک کنیم! از وزیر محترم امور خارجه گرفته تا سخنگویش تا عادل فردوسی‌پور تا آن روزنامه محترم!!»