پیام رهبری و درد مشترک جهان امروز

روزنامه شرق در یادداشتی به قلم سیدمجتبی میردامادی استاديار دانشـگاه تهـران نوشت:

بستر پیام تاریخی مقام معظم رهبری خطاب به جوانان غرب، حوادث متأثر‌کننده پاریس و در معرض فریب قرارگرفتن جوانان اروپا و آمریکای‌شمالی بود. در شرایطی که گَرد مرگ، یأس و ناامیدی بر وجود جوانان در این کشورها نشسته است، دمیدن روح تازه و بازگشت به حقیقت الهی انسان، ایجاد آرامش و امنیت در نوع بشر و پرهیز از خشونت که درد مشترک همه ادیان الهی-اسلام، مسیحیت و یهودیت- به یک اصل تبدیل شده است. پیام معظم‌له از دو جنبه و دو زاویه قابل بررسی است؛

الف) این پیام شرق به غرب است، پیام معنویت با کارکردهای فعال و برنامه‌های پویا و زایشی در مقابل ماتریالیسم سرد و بی‌روح و به‌بن‌بست‌رسیده. پیام متافیزیک با تجربه موفق به تجربه ناموفق تکیه صرف بر فیزیک. پیام فراماده با احساس مسئولیت بشری به جهان ماده‌گرایی که مسئولیت‌پذیر نیست. این پیام تفکر و اندیشه مصلحانه است که در یک جغرافیای خاص قابل‌حصر نیست. در این نوشتار منظور از شرق، اندیشه و تفکر شرق و خاور است که هماره در طول تاریخ، نجابت و جاذبه خاص خود را داشته است و موجب رویش معنوی و امید بوده است و منظور از غرب هم اندیشه غرب است.

ب) این پیام از منظر ایدئولوژیک قابل بررسی است. در این مسئله جنگ ایدئولوژیک وجود ندارد و معتقد است این یک دعوای ساختگی است تا به بهانه ایدئولوژی، خشونت ترویج شود. مقام معظم رهبری در این پیام می‌فرمایند: «اگر این مسائل واقعا عقیدتی بود می‌بایست پیش از عصر استعمار نیز نظیر این پدیده‌ها را در جهان اسلام مشاهده می‌کردیم درحالی‌که چنین نبوده است بلکه این تلاقی استعمار با یک تفکر افراطی و مطرود است». از این زاویه، جغرافیای اسلام و کشورهای سوریه و عراق و لبنان مورد بیشترین هجمه قرار گرفته است درحالی‌که می‌دانیم اسلام یک جنبه دارد و آن محبت و عشق است. اسلام یعنی محبت و مهربانی و عشق به نوع بشر. پیامبر اسلام(ص) هنگام اقتدار، سیطره و تسلط بر دشمن خود، عفو عمومی اعلام کرد. این یعنی نفی خشونت و ستیز. پیام رهبر معظم انقلاب، بانگ محبت است و نوعی دعوت به منطق، عقل و محبت. ایشان دست دوستی به طرف همه انسان‌های حق‌طلب و مظلوم عالم، فارغ از هر دین و آیین و ملیتی دراز می‌کنند. از سوی دیگر این پیام، صدای اعتراض هم بود؛ اعتراض به تروریسم دولتی رژیم کودک‌کش اسرائیل. اعتراض به دوگانگی سیاست‌های غرب در قبال اسرائیل، تقسیم تروریسم به «بد و خوب» و ترجیح منافع دولت‌ها بر ملت‌ها. ایشان تأکید دارند برای جان‌باختگان حوادث پاریس باید متأثر بود و هم‌زمان، حوادث سخت چندساله سوریه و عراق هم، یک عمر اندوه و شرمندگی به‌دنبال دارد. کلیدواژه «درد مشترک» در این پیام یعنی مسلمان، مسیحی، مرد و زن سوری و عراقی و پیر و جوان فرانسوی مورد هجمه تروریستی قرار گرفته و به اسم تفاوت ایدئولوژیک ساختگی، جان باخته‌اند. یعنی فلسطینی، لبنانی، افغانستانی و یمنی قربانی همین تفکر شده‌اند. این یک درد مشترک است که باید درمان شود و این درمان، بستگی به بیداری قشر جوان اروپا دارد. نگارنده به هر انسان حق‌جو و حق‌طلبی توصیه می‌کند این پیام را چندبار مطالعه و آن را برای دوستان خود بیان کند. صاحبان فکر و اندیشه در مورد آن بنویسند و زوایای آن را مورد بررسی قرار دهند. این پیام می‌گوید اگر الهی فکر کنیم نمی‌توانیم غیر از ابراهیم، موسی، عیسی و پیامبراکرم(علیهم‌السلام) فکر کنیم که همه آنان به‌دنبال گرمای امنیت، آرامش و شرافت هستند.

 این پیش‌زمینه در همه و نیز جوان اروپایی و آمریکای‌شمالی دیده می‌شود. قطعا مشترکات ادیان الهی در تأثیرگذاری یک اندیشه و تحرک فکری متین و منطقی و از سر وجدان بشری و رویش معنوی نقش خواهد داشت خصوصا جوانان که دارای فطرتی پاک و جست‌وجوگر و حق‌طلب هستند. از ویژگی‌های دیگر این پیام، طرح سؤال از جوان‌ها و بیان وضعیت کنونی برای آنها و نفی خشونت با بیان منطقی و تأثیرگذار است. ایشان می‌فرمایند: «اینک سؤال این است که اگر ما یک فرهنگ ستیزه‌جو، مبتذل و معناگریز را نخواهیم، گنهکاریم؟ اگر مانع سیل ویرانگری شویم که در قالب انواع محصولات شبه‌هنری به‌سوی جوانان ما روانه می‌شود، مقصّریم»؟ از سوی دیگر، ماهیت نجات‌بخشی پیام، در دنیای وانفسای کنونی و فضای جنایت‌های تکفیری‌ها (داعش) که گَرد یأس و ناامیدی، ترس و اضطراب همه غرب را فراگرفته، فریاد امید و روشنی‌بخش برای هر ناامید در تاریکی، درخشش نور امید، غنیمت ارزشمندی است. سرگشتگی از حوادث اخیر، عده‌ای از مردم جهان را در وسط ماجرا قرار داده و بخشی نیز فکر می‌کنند ممکن است در آینده وسط حادثه قرار گیرند. آنان منتظر حرفی تازه هستند و این پیام از سوی شخصیت مهم و تأثیرگذار جهان اسلام که توصیه‌های ایشان حاکی از اشراف دقیق و بی‌خطا بر مسائل جهانی است بر تأثیرگذاری آن می‌افزاید. دراین‌میان نگرانی سرویس‌های تبلیغاتی غرب از گسترش مخاطبان پیام مقام معظم رهبری، دلیل دیگری بر تأثیر آن است. قطع توییتر کاربران خاص که پیام ایشان را توییت کردند و نیز مسدودکردن بعضی از شبکه‌ها مانند المیادین و العالم همین معنا را داشت. به هر تقدیر برای محو تروریسم سه محور قابل طرح است که غرب هیچ‌گاه اراده جدی برای آن نداشته است. نخست غرب حتی بعد از حوادث پاریس، اقدام عملی برای مقابله با این پدیده انجام نداد. آنها فهرست امنیتی شهروندان فرانسوی طراحی‌کننده عملیات تروریستی را در اختیار داشتند اما هیچ‌گاه فهرست سوری‌تبارهای فرانسوی را قبل از حادثه در اختیار دولت سوریه نگذاشته‌اند.  دوم مسدودکردن راه‌های تغذیه مالی و تجاری تروریسم، چرا که غرب همه اطلاعات مالی و جابه‌جایی پول را در اختیار دارد و سرانجام مسدودکردن کانال‌های تبلیغی و رسانه‌ای تروریسم که این محور هم نه‌تنها مسدود نشده بلکه شبکه‌های مختلف، تصاویری از تروریست‌ها را باافتخار نشان می‌دهند. در خاتمه ذکر یک نکته ضروری است. می‌دانیم انتشار پیام در فضای مجازی، سهولت دسترسی بیشتری نسبت به پیام مکتوب یا صرفا سخنرانی ویدئویی ایجاد می‌کند. این پیام دعوت به درک و شناخت صحیح و نه تغییر دین افراد دارد. این‌گونه دعوت‌کردن همراه با تصویر غیرکلیشه‌ای (تصور اینکه همه‌چیز را فاسد و جوانان را مخمور و مست انگاریم) توسط رهبر معظم انقلاب در نفوذ پیام ایشان مؤثر است و وظیفه ما، گام‌برداشتن در راه رساندن پیام به مخاطبان جهانی است.